4. Η Γαλλική επανάσταση και η Ναπολεόντεια περίοδος (1789 -1815). α. Η Γαλλία σε κρίση, β. Η έκρηξη της Επανάστασης (1789), γ. Η συνταγματική μοναρχία, δ. Η πορεία προς τη Δημοκρατία και η ριζοσπαστική Επανάσταση, ζ. Ο χαρακτήρας και το έργο της επανάστασης

 

3. Γαλλική επανάσταση from Kvarnalis75

3. Η Αμερικανική επανάσταση

2. Αμερικάνικη επανάσταση from Kvarnalis75

2. Οικονομικές εξελίξεις: Οι απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης, οι οικονομικές θεωρίες

2. Οικονομικές εξελίξεις: Οι απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης, οι οικονομικές θεωρίες from Kvarnalis75

ΛΙΓΗ ΑΚΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Βιομηχανική επανάσταση
http://www.noesis.edu.gr/%CE%

Γλωσσάριο της βιομηχανικής επανάστασης
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9491

Βιομηχανική αρχαιολογία και κληρονομιά
http://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/07/89-5.pdf

http://paintingdb.com/s/9679/

Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, μάθημα επιλογής Α΄ Λυκείου
http://ebooks.edu.gr/courses/DSGL-A118/document/54058742fxfv/5405874c0svp/540589129ubm.pdf

ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: 1. Ο Διαφωτισμός

1. Ο Διαφωτισμός from Kvarnalis75

Λίγη ακόμη Ιστορία:
Το γλωσσάριο του Διαφωτισμού
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9493

Είμαστε όλοι παιδιά του Διαφωτισμού...
http://www.kathimerini.gr/169919/article/politismos/arxeio-politismoy/eimaste-oloi-paidia-toy-diafwtismoy

Διαφωτισμός και κλασική παράδοση
http://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/06/27-8.pdf

ΠΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Διαφωτισμός
1. ΔΗΜΑΡΑΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Θ. [1977] 1998. Νεοελληνικός Διαφωτισμός, 7η έκδ. Αθήνα: Ερμής.
2. ΑΓΓΕΛΟΥ, ΑΛΚΗΣ. 1999. Των Φώτων Β΄, Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.
3. ΚΟΝΔΥΛΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ. [1988] 2000. Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός και οι φιλοσοφικές ιδέες, 3η έκδ. Αθήνα: Θεμέλιο.
4. ΗΛΙΟΥ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ. 1976. «Από την παράδοση στο διαφωτισμό: η μαρτυρία ενός παραγιού». Στο Σταμάτης Πέτρου, Γράμματα από το Άμστερνταμ, α΄-οβ΄. Αθήνα: Ερμής.
5. ΜΟΣΧΟΝΑΣ, ΕΜΜ. Ι. 1981. «Αγώνας για μια χαμένη υπόθεση». Στο Βηλαράς, Ψαλίδας, Χριστόπουλος κ.ά., Η δημοτικιστική αντίθεση στην κοραϊκή μέση οδό, ζ΄-πβ΄. Αθήνα: Οδυσσέας.
6. ΠΕΧΛΙΒΑΝΟΣ, ΜΙΛΤΟΣ. 1999. Εκδοχές νεοτερικότητας στην κοινωνία του γένους: Νικόλαος Μαυροκορδάτος - Ιώσηπος Μοισιόδακας - Αδαμάντιος Κοραής. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
7. ΚΙΤΡΟΜΗΛΙΔΗΣ, ΠΑΣΧΑΛΗΣ Μ. [1996] 2000. Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες. 3η έκδ. Μτφρ. Στέλλα Νικολούδη. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.
8. ΑΘΗΝΗ, ΣΤΕΣΗ. 2001. Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας, 18ος αι.-1830. Ο διάλογος με τις ελληνικές και ξένες παραδόσεις στη θεωρία και την πράξη. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/studies/essays/05.html

Ελληνομάθεια, Αρχαιογνωσία και Εθνική Κληρονομιά
http://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/07/89-10.pdf

Θούριος
http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=28&author_id=3
http://afterschoolbar.blogspot.gr/2013/03/blog-post_23.html

Δείτε:

5. Η Ανατολή υπό την Οθωμανική κυριαρχία. α. Η επέκταση των Οθωμανών στην Ανατολική Ευρώπη και στη Μεσόγειο

Σχολικό βιβλίο: 

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2698/Istoria_B-Lykeiou_html-empl/index6_5.html

Χρονολόγιο - ιστοριογραμμή της οθωμανικής επέκτασης

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9360

Στιγμές από την Οικονομική και Κοινωνική ζωή στην Οθωμανική Αυτοκρατορία

http://www.ime.gr/chronos/11/pct/gr/homepage.html

Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου

https://www.sansimera.gr/articles/318

Στη βενετική Κρήτη τον 17ο αιώνα

https://ha.nbg.gr/el/pdf_library

ιι. Ο ελληνισμός υπό βενετική και οθωμανική κυριαρχία from mavraroda

ε ν ο τ η τ α 5: Ο ελληνισμός από τα μέσα του 18ου αι. έως τις αρχές του 19ου αι. Νεοελληνικός Διαφωτισμός from Kvarnalis75

4. Θρησκευτική μεταρρύθμιση (1517-1555)

3. Οι ανακαλύψεις

1. Οι ανακαλύψεις from Kvarnalis75

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

- Ανακαλύψεις
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/Istoria-b/7-1-1.htm

- Γλωσσάριο 'Μεγάλων Ανακαλύψεων'
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9496

 -  Μιά φορά κι έναν καιρό ο άνθρωπος - 12.  Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο


- ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΗΤΑΝ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ
http://www.scienceandtechnology.gr/mia-fora-ki-enan-kairo-itan-i-epistimi/errikos-o-thalassoporos-ki-h-xartografia/

- ΕΦΟΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΚΑΡΑΒΕΛΑ

http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-7263

- General History of the Things of New Spain by Fray Bernardino de Sahagún: The Florentine Codex

https://www.wdl.org/en/item/10096/#q=florentine+codex

- Εξερευνήστε δύο θεότητες των Αζτέκων

http://www.getty.edu/art/exhibitions/aztec/interactive/index.html

-  Μνημείο των Ανακαλύψεων

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%88%CE%B5%CF%89%CE%BD

Προτεινόμενη δραστηριότητα: Με ανάκληση γνώσεων από προηγούμενες ενότητες (βλ. ενότητες: Οι αραβικές κατακτήσεις και οι συνέπειές τους, Οθωμανοί και η ραγδαία προέλασή τους, Λατινικά κράτη και η αντίσταση των Ελλήνων, Η συγκρότηση κρατών και η αιχμαλωσία της Αβινιόν) και τις πηγές του εγχειριδίου συζητούνται τα προβλήματα των Δυτικοευρωπαίων αναφορικά με τη διεξαγωγή του εμπορίου και εν γένει της οικονομίας τους. Επίσης, με ανάκληση γνώσεων (βλ. ενότητες: Οι οικονομικές εξελίξεις στη Δυτική Ευρώπη, Μεσαιωνικός πολιτισμός, Από το Μεσαίωνα στους Νέους Χρόνους) και την αξιοποίηση των σχετικών εικόνων σχολιάζονται τα τεχνικά μέσα πλεύσης και προσανατολισμού, η ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας, η έρευνα του φυσικού κόσμου, η διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων και το πνεύμα αναζήτησης ως προϋποθέσεις των εξερευνητικών ταξιδιών. 

Προτεινόμενη δραστηριότητα: Εντοπίζονται στον χάρτη και σχολιάζονται οι πορείες που ακολούθησαν οι μεγάλοι εξερευνητές και οι αποικιακές αυτοκρατορίες που συγκροτήθηκαν από τους Ευρωπαίους και τέλος συσχετίζονται με τη γλώσσα που κυριαρχεί στη Ν. Αμερική σήμερα.

Ταινίες 

- «1492: Χριστόφορος Κολόμβος», 

- «Ακόμα και η βροχή». 

Προτεινόμενη δραστηριότητα: Σχολιάζεται η στάση των ιθαγενών απέναντι στο πλήρωμα του Κολόμβου και η στάση της ομάδας Κορτές απέναντι στους ιθαγενείς. Διερευνώνται οι επιπτώσεις της κατάκτησης των Ισπανών στους ιθαγενείς, αλλά και οι οικονομικές μεταβολές που επιφέρει η εισαγωγή πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη. Επίσης, διερευνώνται οι επιδράσεις των ανακαλύψεων σε διανοητικό επίπεδο, αλλά και σε πολιτικό επίπεδο. Σχολιάζεται το γεγονός ότι το εξεταζόμενο φαινόμενο χαρακτηρίστηκε ως Ανακαλύψεις με θετικό φυσικά πρόσημο, διότι κυρίαρχοι στον χώρο της ιστοριογραφικής παραγωγής ήταν οι Ευρωπαίοι. Συζητείται πώς θα χαρακτηριζόταν το φαινόμενο αυτό από τους Ευρωπαίους, εάν είχε συμβεί το αντίθετο. Συσχετίζεται με άλλα φαινόμενα τα οποία χαρακτηρίζονται με βάση την οπτική των οικονομικά και πνευματικά κυρίαρχων.

Ενότητα 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός,

2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός from Kvarnalis75

ΔΕΙΤΕ: 

• Γεωγραφική εκδήλωση της 'Αναγέννησης'

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8976

• Γλωσσάριο της 'Αναγέννησης'

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9498

• ΤΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

ΡΙΚΑ ΜΠΕΝΒΕΝΙΣΤΕ

http://www.iaen.gr/praktika_tou_diethnous_simposiou___panepistimio__ideologia_kai_paideia__-b-32*67.html

• Bυζάντιο - Aναγέννηση Mια σύγκριση της βυζαντινής και της αναγεννησιακής έκφρασης

http://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/07/100-11.pdf

• Η ανθρωποκεντρική κοσμοθεωρία της Αναγέννησης και η λατρεία του προσώπου

http://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/06/28-5.pdf

• Μιά φορά κι έναν καιρό ο άνθρωπος - 14.  Ο άνθρωπος της Αναγέννησης

Προτεινόμενη δραστηριότητα:

Διερευνώνται τα χαρακτηριστικά του νέου τύπου ανθρώπου που οραματίζονται οι ανθρωπιστές και στη συνέχεια αναζητούνται αναλογίες με τον ιδανικό άνθρωπο στην αρχαία Αθήνα και με τον ιδανικό άνθρωπο του σήμερα (μονοδιάστατος ή πολυδιάστατος κτλ). Επισημαίνεται ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ως ο αντιπροσωπευτικός τύπος του καθολικού ανθρώπου της Αναγέννησης που είχε ασχοληθεί με πολλούς τομείς της τέχνης και της επιστήμης και αναφέρονται οι τρεις κορυφαίοι αναγεννησιακοί επιστήμονες (Κοπέρνικος, Παράκελσος, Βεζάλ). Δεδομένου ότι «Στο επίπεδο της τεχνικής … αποδίδεται η τρίτη διάσταση με τη συστηματική εφαρμογή της προοπτικής» σ. 153 εγχειριδίου (βλ. εικόνες σ. 152-156), σχολιάζεται το ποια διάσταση του χρόνου (παρελθόν ή μέλλον, βραχύς χρόνος ή μακρά διάρκεια) ταιριάζει με τον αναγεννησιακό άνθρωπο και ποια με τον μεσαιωνικό (πβ. σ. 100: στη βυζαντινή ζωγραφική με την απουσία του βάθους προβάλλεται η αιωνιότητα) και κατά πόσο αυτή η διάσταση συνάδει με αργόσυρτες ή γρήγορες αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων. Σχολιάζεται η γεωγραφική περιοχή όπου ξεκίνησε η Αναγέννηση και συσχετίζεται με τη συμβολή των Βυζαντινών διανοουμένων (με ανάκληση γνώσεων σχετικών με τις ιταλικές πόλεις, τις εκεί επισκέψεις των Βυζαντινών, προκειμένου να ζητήσουν βοήθεια εναντίον των Τούρκων, και με την εκεί εγκατάσταση Βυζαντινών διανοουμένων μετά την Άλωση). Σχολιάζεται η επίδραση του ουμανισμού της Αναγέννησης στη γαλλική λογοτεχνία του 17ου αιώνα και γίνεται προϊδεασμός για τη σχέση με τον ουμανισμό του Διαφωτισμού.

• Το Μουσείο Τυπογραφίας στα Χανιά

http://www.typography-museum.gr/360/TypographyMuseum_Project36.html

• ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΗΤΑΝ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 6 Ο ΓΟΥΤΕΜΒΕΡΓΙΟΣ ΚΑΙ H ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ

Προτεινόμενη δραστηριότητα:

• Συζητείται η αντίληψη των ανθρωπιστών για την αγωγή σε συνάρτηση με τη φράση του Έρασμου «οι άνθρωποι δεν γεννιούνται, αλλά γίνονται» (σ. 118 σχολικού βιβλίου) και την ερασμιακή προφορά της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (βλ. σ. 150 εγχειριδίου) και στη συνέχεια η αντίληψη αυτή εντάσσεται στο κλίμα που δημιουργείται αφενός με την ανάπτυξη της πειραματικής μεθόδου ήδη από το Μεσαίωνα και αφετέρου με την εφεύρεση της τυπογραφίας, της οποίας επισημαίνεται η σημασία. Σχολιάζεται η διάδοση της Αναγέννησης και του Ανθρωπισμού σε συνάρτηση και με τη λειτουργία πανεπιστημίων ήδη από το Μεσαίωνα και η εξέλιξη των εν λόγω περιοχών μέχρι σήμερα. Επίσης, σχολιάζονται οι στατιστικές σχετικά με τις εκδόσεις των βιβλίων με κριτήριο το είδος και τη γλώσσα και συνδέονται τα ποσοστά των βιβλίων στη λατινική και στις ευρωπαϊκές γλώσσες με αποκτηθείσες γνώσεις για τη συγκρότηση των κρατών, καθώς και με τους συγγραφείς που γράφουν σε εθνικές γλώσσες (Μακιαβέλι, Τάσσο, Ραμπελαί, Μονταίνι, Θερβάντες, Σαίξπηρ, Έρασμος) τα οποία αναγράφονται στη σελίδα 149-151. Σχολιάζεται ο βαθμός δυσκολίας της απελευθέρωσης από το μεσαιωνικό πλαίσιο και διαμόρφωσης μιας νέας αντίληψης για τον άνθρωπο πάνω στην οποία θα οικοδομηθεί ο καινούργιος κόσμος με βάση τη δικαστική απόφαση της Ιερής Εξέτασης κατά του Γαλιλαίου. Γίνεται προϊδεασμός για τη Θρησκευτική Μεταρρύθμιση που θα εξεταστεί στη συνέχεια.

8. Η δυτική Ευρώπη στη διάρκεια του ύστερου Μεσαίωνα: γ. Η κρίση της φεουδαρχίας, δ. Η συγκρότηση κρατών και η αιχμαλωσία της Αβινιόν

 https://afterschoolbar.blogspot.com/2020/01/blog-post_7.html

http://6lyk-kaval.kav.sch.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1497:-q-q&catid=75:2011-12-25-17-20-56&Itemid=261

15 Πανδημίες που άλλαξαν τον ρου της ιστορίας
https://www.sansimera.gr/listes/26

Οι επιδημίες «γράφουν» την Ιστορία

https://www.kathimerini.gr/world/1076488/oi-epidimies-grafoyn-tin-istoria/

1. Από το Μεσαίωνα στους Νέους χρόνους from Kvarnalis75

η δυτικη ευρωπη στα τελη του μεσαιωνα from isakell

7. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης

Υποστηρικτικό υλικό:
Πηγές
 σ. 86 σχολικού βιβλίου, Στιγμιότυπα από την πολιορκία της Πόλης,
σ. 86 σχολικού βιβλίου, Η απάντηση των Ελλήνων στις προτάσεις των Τούρκων για την παράδοση της Κων/πολης,
 βλ. Κείμενο 1, Παράρτημα 4: Η Άλωση της Κνωσταντινούπολης, «Ανάγνωση ιστορικής πηγής (Χρονικό, Γ. Φραντζής)»,
 Φωτόδενδρο: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8353 

αποσπάσματα από βίντεο (Νational Geographic):

«Η άλωση της Κωνσταντινούπολης: οι συνέπειες», Φωτόδενδρο: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8808

Δείτε επίσης:
http://6lyk-kaval.kav.sch.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=791:2013-02-22-12-27-32&catid=75:2011-12-25-17-20-56&Itemid=261

Προτεινόμενη δραστηριότητα: Συσχετίζεται με το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών και κυρίως με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους η άποψη « είναι προτιμότερο να δω να κυριαρχεί στην αγορά της Πόλης το φακιόλι (τουρμπάνι) των Τούρκων παρά η καλύπτρα των Λατίνων» που εικάζεται ότι διατύπωσε ο δούκας Λουκάς Νοταράς, όταν πληροφορήθηκε την ένωση των δύο εκκλησιών (1438-1439). Συζητείται το κατά πόσο οι διαφορετικές πορείες που διήνυσε το Βυζάντιο και η Δυτική Ευρώπη μέχρι τον 15ο αιώνα δικαιολογούν μια τέτοια στάση από Βυζαντινούς και ποιες κοινωνικές ομάδες εξέφραζε αυτή η άποψη. Συσχετίζεται με τα προαναφερθέντα προβλήματα προσανατολισμού των Βυζαντινών, μετά την Άλωση της Κων/λης από τους Σταυροφόρους, τα οποία εκφράστηκαν από τους Γεννάδιο και Πλήθωνα. Επίσης, σχολιάζεται η μη παροχή βοήθειας από τους Δυτικούς για την αντιμετώπιση των μουσουλμάνων εχθρών και κατά πόσο δικαιολογείται αυτή η στάση από ανθρώπους που υπηρέτησαν τις Σταυροφορίες. Διατυπώνονται υποθέσεις σχετικά με το αν θα επιχειρηθεί ξανά στη συνέχεια προσέγγιση των δύο εκκλησιών και τι αισθήματα θα προκαλέσει στους Βυζαντινούς. Διερευνώνται τα ερωτήματα του εγχειριδίου της σελίδας 87. Συζητείται η επίδραση που άσκησε στη συνέχεια ο βυζαντινός πολιτισμός στη Δ. Ευρώπη, τους Βαλκανικούς λαούς και τη Ρωσία.

2. Η άλωση της Πόλης from Kvarnalis75

«ΧΡΟΝΙΚΟΝ» του Γεωργίου Φραντζή ή Σφραντζή -«ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», Μιχαήλ Δούκας -«ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ» του Νικολό Μπαρμπάρο
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/maxes/alosi%20Konstantinoupolis.1.htm

Ενότητα 6. Οι Οθωμανοί και η ραγδαία προέλασή τους

1. Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για ανάσχεσή τους from Kvarnalis75

Κεφάλαιο VI Παρουσιάζονται συνοπτικά:
Ενότητα 6. Οι Οθωμανοί και η ραγδαία προέλασή τους, 6α. Η κατάκτηση της Μ. Ασίας, σ. 83
6γ. Η οθωμανική προέλαση στα Βαλκάνια. Το Βυζάντιο υποτελές, σ. 84-85.

Υποστηρικτικό υλικό:
Χάρτης
σ. 84 σχολικού βιβλίου, Οι κατακτήσεις των Οθωμανών από τα μέσα του 14ου μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα
Χρονολόγιο- ιστοριογραμμή οθωμανικής επέκτασης, Φωτόδενδρο:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9360
Προτεινόμενη δραστηριότητα
Διαπιστώνεται η εξάπλωση των Οθωμανών μέχρι το 1450. Αναφέρεται ότι το Βυζάντιο υποχρεώθηκε να καταβάλει φόρο υποτέλειας στους Οθωμανούς και να θέτει στρατιωτικές δυνάμεις στη διάθεση του σουλτάνου, καθώς και η σημασία της μάχης στο Κοσσυφοπέδιο το 1389 για την κυριαρχία των Οθωμανών στα Βαλκάνια.

4. Προσπάθειες ανόρθωσης της Αυτοκρατορίας και εμφύλιος πόλεμος

 β. Ο εμφύλιος πόλεμος και τα αστικά κινήματα

β. Ο εμφύλιος πόλεμος και τα αστικά κινήματα

Οι ελπίδες του Ιωάννη Καντακουζηνού δεν ευοδώθηκαν. Οι ξένες δυνάμεις επενέβησαν εντονότερα από ποτέ στις εσωτερικές διαμάχες του Βυζαντίου, ενώ οι θρησκευτικές αντιθέσεις τροφοδοτούσαν τις πολιτικές διαμάχες.

Βαθύτερες ήταν οι κοινωνικές αντιθέσεις, οι οποίες οξύνθηκαν από την οικονομική κρίση. Οι εξαθλιωμένες λαϊκές μάζες στράφηκαν με οργή εναντίον μιας ολιγάριθμης τάξης αριστοκρατών, οι οποίοι είχαν συγκεντρώσει όλο τον πλούτο στα χέρια τους. Οι κοινωνικοί αυτοί αγώνες διεξάγονταν κυρίως στις πάλεις. Στην Αδριανούπολη ξέσπασε επανάσταση εναντίον της τοπικής αριστοκρατίας, η οποία δεν άργησε να διαδοθεί και στις άλλες πόλεις της Θράκης. Οι αριστοκράτες, που ήταν οπαδοί του Ιωάννη Καντακουζηνού, εξοντώθηκαν.

Οι κοινωνικές συγκρούσεις έλαβαν τις μεγαλύτερες διαστάσεις στη Θεσσαλονίκη, όπου συνυπήρχε ο προκλητικός πλούτος με την αθλιότητα. Εδώ η μεσαία και οι κατώτερες τάξεις, καθοδηγούμενες από τη φιλελεύθερη παράταξη των Ζηλωτών, εξεγέρθηκαν και κατέλαβαν την εξουσία (1342). Ο διοικητής και ένα μέρος της αριστοκρατίας δραπέτευσαν από την πόλη και οι περιουσίες τους δημεύθηκαν. Για επτά ολόκληρα χρόνια (1342- 1349) η δεύτερη μεγάλη πόλη της αυτοκρατορίας ήταν υπό τον έλεγχο των Ζηλωτών και του εξεγερμένου λαού.

Η τελική επικράτηση όμως του Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνού επί του νομίμου αυτοκράτορα Ιωάννη Ε' (1347) έκρινε οριστικά την τύχη του καθεστώτος των Ζηλωτών, οι οποίοι είχαν ταχθεί στο πλευρό του τελευταίου. Το 1350 η Θεσσαλονίκη παραδόθηκε στον Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνό.

Εμφύλιος και Κίνημα Ζηλωτών

http://www.ime.gr/chronos/10/gr/p/pb5/pb5a2.html

Δεύτερος εμφύλιος πόλεμος-Zηλωτές

http://www.ime.gr/chronos/10/gr/k/ka/ka5c.html

Η επανάσταση των Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη κατά της φτώχειας. Έσφαξαν τους ευγενείς και εναντιώθηκαν στον αυτοκράτορα Καντακουζηνό, ο οποίος εκδικήθηκε με τη βοήθεια των Τούρκων...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/i-epanastasi-ton-ziloton-sti-thessaloniki-kata-tis-ftocheias-esfaxan-toys-eygeneis-kai-enantiothikan-ston-aytokratora-kantakoyzino-o-opoios-ekdikithike-me-ti-voitheia-ton-toyrkon/

Αλκμήνη Σταυρίδου Ζαφράκα: Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ 1224 ΕΩΣ ΤΟ 1430

https://anemourion.blogspot.com/2017/09/1224-1430.html?q=%CE%B6%CE%B7%CE%BB%CF%89%CF%84%CE%AD%CF%82

Η Κομμούνα της Θεσσαλονίκης (1342-1350), του Κώστα Λάμπου
https://dipnosofistis.blogspot.com/2013/10/1342-1350.html

342 -1349 : Το κίνημα των Ζηλωτών και η Δημοκρατία της Θεσσαλονίκης

https://1dimplagiarist.blogspot.com/2012/03/1342-1349.html

670 έτη από την εγκαθίδρυση της «Δημοκρατίας της Θεσσαλονίκης»

https://www.tovima.gr/2013/01/30/opinions/670-eti-apo-tin-egkathidrysi-tis-dimokratias-tis-thessalonikis/

«Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΣ ΥΠΕΡΙΣΧΥΕΙ»

https://cavafy.onassis.org/el/object/zr77-zy85-27ew/

1. Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για ανάσχεσή τους from Kvarnalis75

2. Τα Ελληνικά κράτη: Τραπεζούς, Ήπειρος, Νίκαια

Υποστηρικτικό υλικό:
Χάρτης
σ. 66 σχολικού βιβλίου, Η Ανατολική Μεσόγειος μετά το 1204
Διαδραστική εφαρμογή
«Βυζαντινή αυτοκρατορία 1204-1261: η διαμόρφωση των συνόρων», Φωτόδενδρο: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9128

Προτεινόμενη δραστηριότητα

Εντοπίζονται στον χάρτη τα λατινικά και τα ελληνικά κράτη. Συσχετίζεται η όποια αντίσταση του ελληνικού πληθυσμού στους Σταυροφόρους, κυρίως εξ αιτίας δογματικών διαφορών, με την προαναφερθείσα σχέση πάπα –Βυζαντίου.Σχολιάζεται η στάση των Ελλήνων γαιοκτημόνων απέναντι στον εκφεουδαλισμό του ελληνικού εδάφους και η μη αντίστασή τους. Επισημαίνεται ο ρόλος της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας στην ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Εντοπίζονται υλικά κατάλοιπα της λατινοκρατίας σε τοπικό επίπεδο (αξιοποίηση Τοπικής Ιστορίας π.χ. Ιππότες της Ρόδου ….)

Προτεινόμενη δραστηριότητα:

Συγκρίνεται η περιοχή (χερσόνησος του Αίμου και Μ. Ασία) τον 13ο και 14ο αιώνα. Εντοπίζονται τα ισχυρά και ανίσχυρα κράτη. Τονίζεται η άνοδος της σερβικής δύναμης. Επισημαίνεται η διαλλακτική πολιτική προς τη Δύση με αποτέλεσμα την εκκλησιαστική Ένωση με την Ρώμη (σύνοδος της Λυών 1274) και τη βαθιά εσωτερική κρίση που αυτή προκάλεσε. Συζητείται η σημασία που έχει η νόθευση του νομίσματος για το μέλλον της αυτοκρατορίας και συσχετίζεται τόσο με τις κοινωνικές εξεγέρσεις (με κυριότερη αυτή της Θεσσαλονίκης κατά την οποία ο εξεγερμένος λαός υπό τον έλεγχο των Ζηλωτών πήρε την εξουσία), όσο και με τους εμφύλιους για την εξουσία, τις θρησκευτικές αντιθέσεις, και τις ξένες επεμβάσεις στις εσωτερικές διαμάχες.

2. H περίοδος της Λατινοκρατίας και τα ελληνικά κράτη from Kvarnalis75

7. Οι Σταυροφορίες

α. Οι αιτίες

ε. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης 

από τους Σταυροφόρους

ΧΑΡΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8975

ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8805

ΔΙΑΒΑΣΤΕ:
http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemmaBody.aspx?lemmaId=12493
http://www.myriobiblos.gr/afieromata/1204/edwin_pears_gr.html

ΔΕΙΤΕ:
http://webtv.ert.gr/ert3/12apr2016-mia-istoria-tha-sas-po-alosi-tis-polis-apo-stafroforous/

II. 1. Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης from Kvarnalis75

5. Οικονομικές μεταβολές στη Δυτική Ευρώπη

5. Οικονομικές μεταβολές στη Δυτική Ευρώπη from Kvarnalis75

2. Η εσωτερική πολιτική των Κομνηνών (1081-1185)

1. Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα (1025-1081) from Kvarnalis75

α. Η διοίκηση και η οικονομία

Στα χρόνια του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού

Στη διοίκηση

• αυξήθηκε υπερβολικά ο αριθμός των αξιωμάτων
• έπαψε να επικρατεί η άκαμπτη συγκεντρωτική γραφειοκρατία της προηγούμενης περιόδου
•  αυξήθηκε ο αριθμός των θεμάτων της αυτοκρατορίας, με συνέπεια να μειωθούν η έκταση και η σημασία τους.

Στην οικονομία

• Η οικονομική πολιτική του Αλέξιου ήταν κερδοσκοπική. Ο αυτοκράτορας αύξαινε διαρκώς τους φόρους, επειδή :
• δεν επεδίωξε τη νομισματική σταθερότητα, αλλά
• εκμεταλλεύτηκε τη συνεχή υποτίμηση του νομίσματος λόγω της νόθευσής του
• και απαιτούσε να του καταβάλλονται οι φόροι σε νομίσματα πλήρους αξίας.
• Επί πλέον οι φορολογούμενοι επιβαρύνθηκαν με υποχρεωτική προσφορά εργασίας                                                     -  σε έργο οδοποιίας,                                                                                                                             - σε κατασκευές γεφυρών κ.ά.
• Η θέση του λαού και ιδίως των αγροτών  επιδεινωνόταν ακόμη περισσότερο από :                                                            -  τη φορολογική πολιτική                                                                                                                  - και κυρίως την απληστία ορισμένων ιδιωτών, στους οποίους το κράτος ανέθετε την είσπραξη των φόρων.

β. Ο στρατός και ο θεσμός της πρόνοιας

q  Ο βυζαντινός στρατός στελεχώνεται τώρα

ü  όχι μόνο από μισθοφόρους

ü  αλλά κυρίως από προνοιάριους.

Ο θεσμός της πρόνοιας

q  Ο αυτοκράτορας παραχωρούσε σε στρατιωτικούς

ü  αγροτικές εκτάσεις ή το δικαίωμα είσπραξης φόρων,

ü  με αντάλλαγμα την παροχή στρατιωτικής υπηρεσίας.

q  Πρόνοιες ονομάζονταν οι παροχές αυτές, οι οποίες

ü  αποτελούσαν ιδιοκτησία του κράτους και όχι του προνοιαρίου

ü  και επομένως, ούτε μεταβιβάζονταν, ούτε κληρονομούνταν.

q  Προνοιάριοι

ü  ονομάστηκαν οι στρατιωτικοί εκείνοι, στους οποίους ο αυτοκράτορας παραχωρούσε πρόνοιες

ü  ήταν έφιπποι πολεμιστές, που συμμετείχαν στον πόλεμο επικεφαλής ομάδας, με αριθμητική δύναμη ανάλογη με την έκταση της πρόνοιας που τους είχε παραχωρηθεί.

q  Ο θεσμός της πρόνοιας παρουσιάζει κάποιες ομοιότητες με θεσμούς της φεουδαρχίας.

ü  Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να γίνει λόγος για ταύτιση των δύο συστημάτων.

Πρόνοια : Σύστημα βάσει του οποίου ο αυτοκράτορας παραχωρούσε έκταση γης με τα εισοδήματά της σε ένα ισχυρό πρόσωπο, το οποίο από την πλευρά του αναλάμβανε ορισμένες υποχρεώσεις έναντι του αυτοκράτορα.

Από το 12^ο αι. και μετά οι υποχρεώσεις αυτές είχαν στρατιωτικό χαρακτήρα. Από το 13^ο αι. η Πρόνοια έτεινε να καταστεί κληρονομική.  

Στα χρόνια των Κομνηνών

q  ο στρατός

ü  έγινε η κυρίαρχη τάξη στο Βυζάντιο

ü  και ζούσε εις βάρος του εξαθλιωμένου πληθυσμού.

q  Γι’ αυτό και πολλοί έσπευδαν να καταταγούν στο στρατό, σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές, πού τον απέφευγαν και προτιμούσαν άλλα επαγγέλματα.

γ. Η προσπάθεια για μεταρρύθμιση

Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Α΄ και η πολιτική του

Θετικά στοιχεία

•       ήταν ο μόνος από τους Κομνηνούς που ενδιαφέρθηκε για τον αγροτικό κόσμο.
•       Προσπάθησε να προστατεύσει τους χωρικούς από τις καταχρήσεις των δυνατών.
•        Αγωνίστηκε επίσης να εξαλείψει τη διαφθορά και τις καταχρήσεις στη δημόσια διοίκηση.

 Αρνητικά στοιχεία

Χρησιμοποίησε βία, που αμαύρωσε την κοινωνική του πολιτική => η βασιλεία του εξελίχθηκε σε τυραννία.

 Η αγανάκτηση του λαού ξέσπασε με πολλούς τρόπους

και το πρόγραμμα του για ριζική αλλαγή απέτυχε.

Μια άλλη αρνητική συνέπεια της πολιτικής του ήταν η επιδείνωση των σχέσεων με τη Δύση, η οποία ακολούθησε επιθετική πολιτική κατά του Βυζαντίου.

2. Oι Kομνηνοί και η μερική αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας from Kvarnalis75