Σάββατο 27 Μαΐου 2023
Παρασκευή 26 Μαΐου 2023
Παρασκευή 12 Μαΐου 2023
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ: Ενότητα 16η: Μεγαλόψυχη στάση
Γ1. Γραμματική
1. Προστακτική βαρύτονων ρημάτων μέσης φωνής
Παρατηρήσεις
1. Προστακτική βαρύτονων ρημάτων μέσης φωνής
Όπως και στην ενεργητική φωνη, προστακτική διαθέτουν μόνο ο ενεστώτας, ο αόριστος και ο παρακείμενος.
Σχηματισμός και κλίση προστακτικής ενεστώτα, αορίστου και παρακειμένου μέσης φωνής
Προστακτική ενεστώτα
––– λύ-ου λυ-έσθω ––– λύ-εσθε λυ-έσθων ή λυ-έσθωσαν |
Προστακτική αορίστου
–––λῦ-σ-αι λυ-σ-άσθω ––– λύ-σ-ασθε λυ-σ-άσθων ή λυ-σ-άσθωσαν |
Προστακτική παρακειμένου
––– λέλυ-σο λελύ-σθω ––– λέλυ-σθε λελύ-σθων ή λελύ-σθωσαν |
Παρατηρήσεις
- Η προστακτική αορίστου, όπως η υποτακτική και η ευκτική, δεν παίρνει αύξηση.
- Τα αφωνόληκτα ρήματα σχηματίζουν την προστακτική αορίστου με τις γνωστές αλλαγές στο θέμα τους.
π.χ. πράττομαι → πρᾶξαι, σκοπέω, -ῶ → σκέψαι (< ἐσκεψάμην), σῴζομαι → σῶσαι. - Η προστακτική παρακειμένου διατηρεί τον αναδιπλασιασμό.
- Για τον σχηματισμό και την κλίση της προστακτικής παρακειμένου μέσης φωνής των αφωνόληκτων ρημάτων χρησιμοποιούμε τις καταλήξεις του παραπάνω πίνακα, αλλά το θέμα των ρημάτων αυτών μεταβάλλεται, όπως και στην οριστική του ίδιου χρόνου. Ακολουθεί η ενδεικτική κλίση της προστακτικής παρακειμένου μέσης φωνής των ρ. πράττομαι, γράφομαι και κομίζομαι:
ουρανικόληκτα
(ρ. πράττομαι)χειλικόληκτα
(ρ. γράφομαι)οδοντικόληκτα
(ρ. κομίζομαι)β΄ εν. πέπραξο γέγραψο κεκόμισο γ΄ εν. πεπράχθω γεγράφθω κεκομίσθω β΄ πληθ. πέπραχθε γέγραφθε κεκόμισθε γ΄ πληθ πεπράχθων ή
πεπράχθωσανγεγράφθων ή
γεγράφθωσανκεκομίσθων ή
κεκομίσθωσαν2. Οι κτητικές αντωνυμίεςΌπως και στη ν.ε., οι κτητικές αντωνυμίες, που φανερώνουν σε ποιόν ανήκει κάτι, αναφέρονται σε έναν ή περισσότερους κτήτορες. Κλίνονται σαν τρικατάληκτα δευτερόκλιτα επίθετα (χωρίς κλητική, όπως όλες οι αντωνυμίες εκτός από τη δεικτική οὗτος, αὕτη, τοῦτο).για έναν κτήτορα α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο ἐμός, ἐμή, ἐμόν
(= δικός μου, δική μου, δικό μου)·σός, σή, σόν
(= δικός σου, δική σου, δικό σου)·ἑός, ἑή, ἑόν
(= δικός του, δική του, δικό του).για πολλούς κτήτορες α΄ πρόσωπο β΄ πρόσωπο γ΄ πρόσωπο ἡμέτερος, ἡμετέρα, ἡμέτερον
(= δικός μας, δική μας, δικό μας)·ὑμέτερος, ὑμετέρα, ὑμέτερον
(= δικός σας, δική σας, δικό σας)·σφέτερος, σφετέρα, σφέτερον
(= δικός τους, δική τους, δικό τους).
Γ2. Σύνταξη
- κτητική: Δηλώνει τον κτήτορα του ονοματικού όρου τον οποίο προσδιορίζει.
π.χ. Ἡ ἀρετὴ τῶν Σπαρτιατῶν ὁμολογουμένη ἐστίν. - του δημιουργού: Δηλώνει τον δημιουργό του ονοματικού όρου τον οποίο προσδιορίζει.
π.χ. τὰ ἔπη τοῦ Ὁμήρου. - διαιρετική: Δηλώνει το σύνολο στο οποίο ανήκει ή από το οποίο προέρχεται ο ονοματικός όρος τον οποίο προσδιορίζει.
π.χ. Τῷ ἡμίσει τοῦ δόρατος ἐμάχετο. - της ύλης: Δηλώνει το υλικό από το οποίο είναι κατάσκευασμένος ο ονοματικός όρος τον οποίο προσδιορίζει.
π.χ. ξίφος σιδήρου. - του περιεχομένου: Δηλώνει το περιεχόμενο του ονοματικού όρου τον οποίο προσδιορίζει, ο οποίος είναι συνήθως μια περιληπτική έννοια.
π.χ. ταμιεῖον (= αποθήκη) σίτου. - της ιδιότητας: Δηλώνει συνήθως μέγεθος, ηλικία, κοινωνική τάξη και συνοδεύεται από αριθμητικό.
π.χ. Ἐνταῦθα δὴ προσάγουσιν τῷ βασιλεῖ παῖδα καλὸν ὀκτὼ ἐτῶν. - της αξίας: Δηλώνει την αξία του ονοματικού όρου τον οποίο προσδιορίζει. Συντάσσεται συνήθως με επίθετα όπως: ἄξιος, ἀνάξιος, ὠνητός.
π.χ. Τἀκείνοις πεπραγμένα ἄξια θανάτου ἐστί. - της αιτίας: Δηλώνει την αιτία της οποίας αποτέλεσμα είναι ο ονοματικός όρος τον οποίο προσδιορίζει. Συντάσσεται συνήθως με επίθετα όπως: αἴτιος, ὑπεύθυνος, ἔνοχος, εὐδαίμων.
π.χ. Τούτων αἴτιος Χαιρεφῶν ἐστι. - συγκριτική: Συντάσσεται με συγκριτικό βαθμό επιθέτου ή επιρρήματος και δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα με το οποίο συγκρίνεται ο ονοματικός όρος τον οποίο προσδιορίζει.
π.χ. Μὴ τοίνυν ὑμεῖς χείρους γένησθε Φιλίππου. - αντικειμενική / υποκειμενική: Συντάσσεται με ουσιαστικά και επίθετα και δηλώνει το αντικείμενο ή το υποκείμενο της ενέργειας την οποία εκφράζει το ομόρριζο με αυτά τα ονόματα ρήμα (συνήθως τέτοια ονόματα σημαίνουν: μνήμη, φροντίδα, συμμετοχή, εμπειρία, εξουσία και τα αντίθετά τους).
π.χ. Μιμηταὶ τῶν προγόνων βουλόμεθα γενέσθαι: γενική αντικειμενική
Ἔριδες θεῶν πράγματα παρέχουσι (= προκαλούν βάσανα) βροτοῖς (= στους θνητούς): γενική υποκειμενική - της αναφοράς: Δηλώνει σε τι αναφέρεται ο ονοματικός όρος τον οποίο προσδιορίζει.
π.χ. Οἱ Ἀθηναῖοι ὁπλῖται ἐρρωμενέστατοι ταῖς ψυχαῖς ἦσαν. - αντικειμενική: Συντάσσεται με ουσιαστικά και επίθετα που συγγενεύουν ετυμολογικά με ρήματα που παίρνουν το αντικείμενό τους σε δοτική, όπως αυτά που σημαίνουν: ομοιότητα, ωφέλεια, φιλία, υποταγή και τα αντίθετά τους.
π.χ. Οἱ πονηροὶ ἀλλήλοις ὅμοιοί εἰσιν. (Οἱ πονηροὶ ὁμοιάζουσιν ἀλλήλοις.) - της αναφοράς: Δηλώνει σε τι αναφέρεται ο ονοματικός όρος τον οποίο προσδιορίζει.
π.χ. Κῦρος ἦν ἀγαθὸς τὰ πολεμικά.
Ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί
Οι ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί προσδιορίζουν ονοματικούς όρους σε μια επαυξημένη πρόταση, αλλά, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με τους ομοιόπτωτους, δε βρίσκονται στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με αυτούς. Ως ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί λειτουργούν οι πλάγιες πτώσεις (γενική, δοτική και αιτιατική).
ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί σε γενική |
ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί σε δοτική |
ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί σε αιτιατική |
Παρατήρηση
Για τη διάκριση της γενικής υποκειμενικής / αντικειμενικής τρέπουμε την προσδιοριζόμενη λέξη σε ομόρριζο ρήμα σύμφωνα με το νόημα και παρατηρούμε εάν το πρόσωπο ή το πράγμα που βρίσκεται σε γενική ενεργεί ή δέχεται ενέργεια,
π.χ. Μιμηταί τῶν προγόνων βουλόμεθα γενέσθαι > Μιμούμεθα τοὺς προγόνους (αντικείμενο) → γενική αντικειμενική.
Ἔριδες θεῶν πράγματα παρέχουσι βροτοῖς > Οἱ θεοί ἐρίζουσι (υποκείμενο) → γενική υποκειμενική.
Οἱ πονηροὶ ἀλλήλοις ὅμοιοί εἰσιν > → δοτική αντικειμενική.
π.χ. Μιμηταί τῶν προγόνων βουλόμεθα γενέσθαι > Μιμούμεθα τοὺς προγόνους (αντικείμενο) → γενική αντικειμενική.
Ἔριδες θεῶν πράγματα παρέχουσι βροτοῖς > Οἱ θεοί ἐρίζουσι (υποκείμενο) → γενική υποκειμενική.
Οἱ πονηροὶ ἀλλήλοις ὅμοιοί εἰσιν > → δοτική αντικειμενική.
Ασκήσεις
Τρίτη 9 Μαΐου 2023
48η Ενότητα: Κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ: α) "Τα πάθη" - Οδυσσέας Ελύτης, β) "Ένα τραγούδι για τον Αργύρη" - ντοκιμαντέρ για το Δίστομο, γ) Σκηνές από το "Θίασο" κι άλλες ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου, δ) Ταινία επίκαιρων του Φιλοποιμένος Φίνου για το τέλος της ναζιστικής Κατοχής, στην Αθήνα το 1944, ε) Θανάσης Βέγγος: Το μεγάλο κανόνι, στ) Το μπλόκο (1964). ζ) Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση)
Άσκηση:
"Τα πάθη" - Οδυσσέας Ελύτης
ΤΗΝ ΟΡΓΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΝΑ ΦΟΒΑΣΤΕαμέτρητες φορές οι εχθροί μου
το παμπάλαιο χώμα πατώντας.
ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΝ Τ' ΑΓΑΛΜΑΤΑ!
Ήρθαν
ντυμένοι "φίλοι" Και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους.
ντυμένοι "φίλοι" Και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους.
Γύρισα τα μάτια. * δάκρυα γιομάτα
κατά το παραθύρι
Και κοιτώντας έξω * καταχιονισμένα
τα δέντρα των κοιλάδων
Αδελφοί μου, είπα * ως κι αυτά μια μέρα
κι αυτά θα τ' ατιμάσουν
Προσωπιδοφόροι * μες στον άλλον αιώνα
τις θηλιές ετοιμάζουν
Δάγκωσα τη μέρα * και δεν έσταξε ούτε
σταγόνα πράσινο αίμα
Φώναξα στις πύλες * κι η φωνή μου πήρε
τη θλίψη των φονιάδων
Μες στης γης το κέντρο * φάνηκε ο πυρήνας
που όλο σκοτεινιάζει
Κι η αχτίδα του ήλιου * γίνηκε, ιδέστε
ο μίτος του Θανάτου!
Τόσο δεν αγγίζουν * η φωτιά με το άχτι
που πένεται ο λαός μου
Του Θεού το στάρι * στα ψηλά καμιόνια
το φόρτωσαν και πάει
Μες στην έρμη κι άδεια * πολιτεία μένει
το χέρι που μονάχα
Με μπογιά θα γράψει * στους μεγάλους τοίχους
ΨΩΜΙ ΚΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Σφαγή στο Δίστομο:
Σκηνές: Από το βραβευμένο "Ένα τραγούδι για τον Αργύρη" (2006) του Stefan Haupt.
Ταινία επίκαιρων του Φιλοποιμένος Φίνου για το τέλος της ναζιστικής Κατοχής, στην Αθήνα το 1944. Η ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ εκείνη την εποχή και χάθηκε στο χρόνο.Το εν λόγω 11λεπτο απόσπασμα, όπως αναφέρεται στο Sevenart.gr, προέρχεται από το ντοκιμαντέρ «Βίοι Παράληλλοι του Εμφυλίου» του Ροβήρου Μανθούλη, ο οποίος ήταν και αυτός που είχε ανακαλύψει την ταινία του Φίνου κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ του «Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος».
Δευτέρα 8 Μαΐου 2023
Κυριακή 7 Μαΐου 2023
Ενότητα 47η: Η Ελλάδα στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ: α. Ο Ντούτσε αφηγείται (κινούμενα σχέδια). β. Ντοκιμαντέρ για τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο 1940-1941 από τη σειρά "Εμείς οι Έλληνες". γ. Δείτε την ταινία: Τάκης Κανελλόπουλος, Ουρανός (1962) . δ) Μοιρολόγι κλαρίνου για τους αγωνιστές του 40
Άσκηση:
…δείτε κινηματογράφο
- Τάκης Κανελλόπουλος, Ουρανός (1962).
Μια αντιπολεμική και ανθρώπινη ματιά στον πόλεμο της Αλβανίας.΄
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)