| επιθετικός |
|
| κατηγορηματικός |
|
| παράθεση |
|
| επεξήγηση |
|
Βιογραφικό Σημείωμα
νέμω [= μοιράζω, δίνω σε κάποιον αυτό που του ανήκει] [στο κείμενο συναντήσατε τους τύπους: ἀπονέμουσι και νομῆς]
|
| Άλλοι τρόποι σχηματισμού λέξεων | Ονοματοποιία | Είναι ο σχηματισμός λέξεων (ονομάτων ή ρημάτων) από μίμηση ήχων. Οι λέξεις αυτές λέγονταιονοματοποιημένες. Σχηματίστηκαν από: α) μίμηση φυσικών ήχων π.χ. βομβέω, βομβῶ < βόμβος (= βαθύς και υπόκωφος ήχος). β) μίμηση ήχων ή θορύβων τους οποίους προκαλούν αντικείμενα π.χ. κτυπέω, κτυπῶ < κτύπος. γ) μίμηση ανθρώπινων επιφωνημάτων π.χ. αἰάζω (= θρηνώ) < αἰαῖ. δ) μίμηση της φωνής των ζώων π.χ. βληχάομαι, βληχῶμαι (= βελάζω, για αιγοπρόβατα). |
| Αλλαγή γραμματικού είδους |
Όταν μία λέξη μεταπίπτει από ένα μέρος του λόγου σε άλλο, τότε υπάρχει αλλαγή του γραμματικού είδους ή αλλιώς καταχρηστική παραγωγή. Π.χ., στη φράση «μαντική τέχνη» (όπου το μαντική ήταν επίθετο που προσδιόριζε το ουσ. τέχνη), μετά την παράλειψη του τέχνη το επίθετο πήρε τη θέση του. Η αλλαγή του γραμματικού είδους είναι συχνή σε:
α) κύρια ονόματα, π.χ. Φαῖδρος < φαιδρός, Λύσων < μτχ. μέλλ. ρ. λύω β) τοπωνύμια, π.χ. Κεραμεικός < κεραμεικός γ) επίθετα ή μετοχές που χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά, π.χ. ἡ μουσική (ενν.τέχνη), ὁ σοφός (ενν. ἄνθρωπος) δ) επιθετικές μετοχές που χρησιμοποιούνται ως επίθετα, π.χ. ὁ λάμπων ἥλιος (αντί: ὁ λαμπρός). |
| α) ουσιαστικά: | ὁ ποιμήν = ο βοσκός / μτφ. ο ηγεμόνας, ο στρατηγός τὸ ἔαρ = η άνοιξη /μτφ. η αρχή, το ξεκίνημα πράγματος |
| β) επίθετα: | μαλακός = μαλακός /μτφ. ήπιος, μειλίχιος, πράος |
| γ) ρήματα: | ἀνθέω, ἀνθῶ = ανθίζω /μτφ. ακμάζω στέγω = στεγάζω, σκεπάζω / μτφ. αντέχω, υποφέρω |
| δ) επιρρήματα: | βαρέως (= βαριά) /βαρέως φέρω τι = υπομένω κάτι με δυσκολία |
| ε) προθέσεις: | ἀμφί = και από τα δύο μέρη /μτφ. περίπου περί = ολόγυρα/ μτφ. περίπου. |
| προσδιορισμοί | ονοματικοί | κατηγορίες | είδη | παραδείγματα | |
| ομοιόπτωτοι |  | παράθεση | Κῦρος, ὁ Περσῶν βασιλεύς, τῷ ἀδελφῷ αὑτοῦ ἐμάχετο. | ||
| επεξήγηση | Ὁ κοινὸς ἰατρός σε θεραπεύσει, χρόνος. | ||||
| επιθετικός | Μετεῖχομεν ὑμῖν ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων. | ||||
| κατηγορηματικός | Πᾶσαν ὑμῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ (= θα πω). | ||||
| ετερόπτωτοι | | σε γενική | Σωκράτης ἦν σοφώτατος Ἀθηναίων. | ||
| σε δοτική | Σύμμαχοι Λακεδαιμονίοις ὑπάρχομεν. | ||||
| σε αιτιατική | Σκόπει πῶς ἂν βελτίων τήν ψυχήν γένοιο. | ||||
| μορφές | σημασίες | παραδείγματα | |||
| επιρρηματικοί | α. επιρρήματα β. πλάγιες πτώσεις γ.επιρρηματικές μετοχές δ. δευτ. επιρρ. προτάσεις ε. εμπρόθετες φράσεις στ. απαρέμφατα ζ. επιρρ. κατηγορούμενα η. προληπτικά ή του αποτελέσματος κατηγορούμενα | τόπος | Ἐνταῦθα Κύρου βασίλεια (= ανάκτορα)ἦν. | ||
| χρόνος | Τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ ἀφίκοντο ἐπὶ τὸν ποταμόν. | ||||
| τρόπος, μέσο, όργανο, συνοδεία | Πάτριον (= είναι πατροπαράδοτο) ἡμῖν ἐκ τῶν πόνων τὰς ἀρετὰς κτᾶσθαι. | ||||
| ποσό | Πόσου (= με ποια αμοιβή) διδάσκει Εὔηνος; | ||||
| αιτία, σκοπός, αποτέλεσμα | Λιμῷ ἀπέθανον (αιτία) | ||||
| αναφορά | Εὖ ἔχω τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχήν. | ||||
| όρος ή προϋπόθεση | Ἔφασαν ἀποδώσειν τοὺς νεκρούς, ἐφ’ ᾧ(= υπό τον όρο) μὴ καίειν τὰς οἰκίας. | ||||
| εναντίωση, παραχώρηση | Εὐλαβοῦ (= να φυλάγεσαι από) τὰς διαβολάς, κἂν ψευδεῖς ὦσιν. | ||||
| βεβαίωση ή άρνηση | Οὐ γὰρ δὴ σύ γ’ ἦσθα ναυβάτης ἡμῖν. | ||||
| δισταγμός ή πιθανότητα | Ἴσως οὖν εἴποιμεν ἂν τοῦτο. | ||||
