Η άγρια γη της Ιστορίας, του Παντελή Μπουκάλα

Εν πάση περιπτώσει, η Ιστορία δεν σου προσφέρεται ποτέ όπως τη θέλεις ή όπως βιάζεσαι να την προσχεδιάσεις ή να την προσαρμόσεις στην κατεύθυνση που προαποφάσισε η φαντασία σου. Προβλήματα προς επίλυση έχει να σου θέσει συνήθως και πολύ δύσκολα ερωτήματα, και όχι να σου χαρίσει ανοιχτές λεωφόρους και έτοιμες τις απαντήσεις που αναζητάς με αγωνία. Κάθε στιγμή στην απέραντη διάρκειά της είναι ανέκδοτη, πρωτότυπη, όσο κι αν δείχνει να μοιάζει με κάποια παλαιότερη, εγχώρια ή ξένη. Λυσάρια λοιπόν δεν υπάρχουν. Ούτε και χάρτες με σημειωμένες πάνω τους τις παγίδες, τους γκρεμούς και τα βαλτοτόπια. Υπάρχουν όμως άφθονα παραδείγματα προς αποφυγήν ή προς σχετική μίμηση. Τα μελετάς, είσαι υποχρεωμένος να τα μελετήσεις, μαθαίνεις ό,τι πρέπει να μάθεις από τα παθήματα των προηγούμενων και παίρνεις τις αποφάσεις σου.

Ο δρόμος δεν σου προσφέρεται έτοιμος. Τον ανοίγεις όσο περπατάς, όπως το έχουν πει τόσοι και τόσοι σοφοί κάθε γλώσσας και εποχής. Και μόνο η ενεργός μνήμη μπορεί να αναλάβει τον ρόλο του «κελευθοποιού», όπως τον περιγράφει ο Αισχύλος στις «Ευμενίδες» του. Τον ρόλο του οδοποιού δηλαδή, που θα εξημερώσει την άγρια γη μπροστά σου, όπως έπραξαν οι Αθηναίοι δαμάζοντας την «ανήμερον χθόνα», ώστε να φτάσει άκοπα και ακίνδυνα ο Ορέστης από την πόλη της Παλλάδας στους Δελφούς, ικέτης. «Ανήμερος χθων» είναι η Ιστορία. Αγρια γη. Τίποτ’ άλλο.

Απόσπασμα από το ομότιτλο άρθρο στην εφημερίδα «Η Καθημερινή».