ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Ενότητα 15η: Η Αθήνα προπύργιο της Ευρώπης (Λυσίας)

Α. Κείμενο: Η Αθήνα προπύργιο της Ευρώπης
Μετάφραση:
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20b%20gym/b15xm.htm

Ερωτήσεις

1. Ποιες προϋποθέσεις συντέλεσαν ώστε οι πρόγονοι και οι πατέρες των νεκρών να κληροδοτήσουν στις επόμενες γενιές πράξεις θαυμαστές και αείμνηστες;
2. Με ποιο σχέδιο επιτέθηκαν οι Πέρσες στην Ελλάδα;
3. Γιατί η Αθήνα θεωρήθηκε από τους Πέρσες πόλη-κλειδί για τα σχέδιά τους στην Ευρώπη, σύμφωνα με το κείμενο;
4. Λαμβάνοντας υπόψη όσα εκθέτει ο Πολύβιος στο κείμενο της Ενότητας 3 για το καθήκον του ιστορικού, να εξετάσετε κατά πόσο ο συντάκτης του κειμένου σας υπέπεσε στο σφάλμα που επισημαίνει ο Πολύβιος. Να λάβετε υπόψη στις παρατηρήσεις σας τον σκοπό που υπηρετούσε το κείμενο που μελετήσατε.
5. Να αναζητήσετε ιστορικά γεγονότα από την αρχαία, τη βυζαντινή και τη σύγχρονη ελληνική ιστορία για τα οποία θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η αντίσταση που πρόβαλαν οι Έλληνες σε εισβολείς λειτούργησε ευεργετικά για την άμυνα της Ευρώπης.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
 φρονέω, φρονῶ [=σκέφτομαι, είμαι συνετός, σκοπεύω να…]
< ουσ. φρήν, φρενός
[στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο: φρονοῦντες]
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B112/300/2087,7405/

Γ1. Γραμματική

1.Ευκτική μέσης φωνής βαρύτονων ρημάτων

Παρατηρήσεις

1. Η ευκτική, όπως και η υποτακτική, αορίστου δεν παίρνει αύξηση (είτε χρονική είτε συλλαβική).
2. Για τον σχηματισμό και την κλίση της ευκτικής μέλλοντα και αορίστου μέσης φωνής των αφωνόληκτων ρημάτων χρησιμοποιούμε τις ίδιες καταλήξεις με τα φωνηεντόληκτα ρήματα, αλλά το θέμα των ρημάτων αυτών μεταβάλλεται, όπως και στην οριστική των ίδιων χρόνων.
   π.χ. φυλάττομαι → φυλαξοίμην - φυλαξαίμην, τρίβομαι → τριψοίμην - τριψαίμην, ψεύδομαι → ψευσοίμην- ψευσαίμην.

2. Ευκτική μέλλοντα ρ.εἰμί

Γ2.Σύνταξη
Ομοιόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί
Οι ομοιόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί προσδιορίζουν ονοματικούς όρους σε μια επαυξημένη πρόταση συμφωνώντας με αυτούς στο γένος, στον αριθμό και στην πτώση.

επιθετικός

Προσδίδει μια μόνιμη ιδιότητα στον όρο τον οποίο προσδιορίζει. Συνήθως είναι έναρθρος. Καταχρηστικά λογίζεται ως επιθετικός προσδιορισμός οτιδήποτε βρίσκεται ανάμεσα σε ένα άρθρο και το ουσιαστικό που αυτό συνοδεύει, π.χ. οἱ κάτω θεοί. Ως επιθετικοί προσδιορισμοί χρησιμοποιούνται: επίθετα, επιθετικές μετοχές, αντωνυμίες και αριθμητικά. π.χ. Εἶχον δὲ πάντες κράνη χαλκᾶ καὶ χιτῶνας φοινικοῦς (= κατακόκκινους). (επίθετα) Λύσανδρος τὰ ὑπάρχοντα χρήματα Κύρῳ ἀπέδωκεν. (επιθετική μετοχή) Ἡ δὲ ἄλλη φάλαγξ ἐν τῷ δεξιῷ ἦν. (αντωνυμία) Ὁ Ἀσωπὸς δύο μὲν παῖδας εἶχεν, εἴκοσι δὲ θυγατέρας. (αριθμητικά) Ὁ ἐνθάδε σύλλογος ἀρχὴ γενήσεται τοῖς Ἕλλησιν τῆς πρὸς ἀλλήλους φιλίας. (επίρρημα και εμπρόθετη φράση που περιέχονται μεταξύ άρθρου και ουσιαστικού)

κατηγορηματικός

Προσδίδει μια παροδική ιδιότητα στον όρο τον οποίο προσδιορίζει. Δεν έχει άρθρο, ενώ το ουσιαστικό που προσδιορίζεται από αυτόν συνήθως έχει (π.χ. Τέμνω τὸ δένδρον τῷ πελέκει ὀξεῖ.) Τα επίθετα πᾶς, ἅπας, ὅλος, ἄκρος, μέσος, ἔσχατος, μόνος και οι αντωνυμίες αὐτός και ἕκαστος, όταν δε συνοδεύονται από άρθρο, λειτουργούν ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί (Αν συνοδεύονται από άρθρο, εκλαμβάνονται ως επιθετικοί προσδιορισμοί). π.χ. Ἡ τῶν ἡγεμόνων ἀδικία ὅλην τὴν πόλιν βλάπτει.

παράθεση	Προσδίδει ένα ήδη γνωστό κύριο γνώρισμα στον όρο (συνήθως ουσιαστικό) τον οποίο προσδιορίζει. Βρίσκεται συνήθως μετά τον όρο τον οποίο προσδιορίζει. Συνήθως είναι ουσιαστικό. Σπανιότερα ουσιαστικοποιημένο επίθετο, επιθετική μετοχή ή αναφορική πρόταση. π.χ. Δήμητρος καὶ Περσεφόνης, τῆς θυγατρός, λαμπρὸν ἱερὸν ἐν Ἐλευσῖνι ἦν.
επεξήγηση	Διασαφηνίζει τη σημασία του όρου (συνήθως ουσιαστικού) τον οποίο προσδιορίζει. Βρίσκεται συνήθως μετά τον όρο τον οποίο προσδιορίζει. Συνήθως είναι ουσιαστικό. Σπανιότερα αντωνυμία ή και δευτερεύουσα πρόταση. π.γ. Μεγίστου κακοῦ ἀπηλλάγησαν, πονηρίας.

Ασκήσεις
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20b%20gym/b15xm.htm