Σελίδες

Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2014

Nτοκιμαντέρ του Γεράσιμου Ρήγα «Πάρβας, Αγονη Γραμμή»



Πάρβας, Αγονη Γραμμή | Σκηνοθεσία: Γεράσιμος Ρήγας | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γεράσιμος Ρήγας | Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου |Ηχος: Κώστας Βαρυμποπιώτης | Μουσική: Νίκος Κυπουργός | Παραγωγός: Γεράσιμος Ρήγας | Συμπαραγωγή: ΣΚΑΪ Τηλεόραση. Με την ενίσχυση του ΕΚΚ | 35mm, Εγχρωμο, 75', 2008

Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2014

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. 2η ενότητα, Θυσία για την πατρίδα

Α. Κείμενο

Η συνήθεια να τελούνται αθλητικοί αγώνες προς τιμήν νεκρών επιφανών πολεμιστών είναι πολύ παλιά· τη συναντάμε ήδη στην Ἰλιάδα κατά την ταφή του Πατρόκλου. 
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B108/208/1460,4861/


Ερωτήσεις

  1. Ποιοι αξίζουν, σύμφωνα με το κείμενο, να θεωρούνται πραγματικά ευδαίμονες και γιατί;
  2. Για ποιους λόγους οι νεκροί πολεμιστές της πόλης θεωρούνται άξιοι ιδιαίτερων τιμών;
  3. οἳ πενθοῦνται μὲν διὰ τὴν φύσιν ὡς θνητοίὑμνοῦνται δὲ ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν: Να σχολιάσετε τη χρήση του σχήματος της αντίθεσης στο απόσπασμα.
  4. Σε ποιες περιπτώσεις και με ποιες εκδηλώσεις τιμώνται στις μέρες μας όσοι θυσιάζονται για την πατρίδα; Ποιες ομοιότητες και διαφορές διακρίνετε σε σχέση με όσα αναφέρονται στο κείμενο; 
Μνημείο του άγνωστου στρατιώτη (Ελλάδα)

Δημόσιες ταφές:

Β. Λεξιλογικά – Ετυμολογικά


1. Γραμματική

Παραθετικά επιθέτων και επιρρημάτων

Στην πρώτη περίοδο του κειμένου της Ενότητας συναντάμε τους παρακάτω τύπους υπερθετικού βαθμού επιθέτων:εὐδαιμονεστάτουςμεγίστωνκαλλίστων και κάλλιστον.
  • Όπως και στη ν.ε., οι βαθμοί των επιθέτων και των επιρρημάτων είναι: ο θετικός, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός.
  • Οι δύο τελευταίοι βαθμοί αποτελούν τα παραθετικά των επιθέτων και επιρρημάτων. Ο σχηματισμός τους είναι μονολεκτικός και περιφραστικός:

Ι. Παραθετικά επιθέτων

Α. Ομαλά παραθετικά

  • Η επιλογή μεταξύ -ο- και -ω- για τις καταλήξεις των παραθετικών των δευτερόκλιτων επιθέτων εξαρτάται από το εάν η παραλήγουσα του επιθέτου στο θετικό βαθμό είναι μακρά ή βραχεία. Συγκεκριμένα:
    Εάν η παραλήγουσα του επιθέτου είναι μακρά (π.χ. ξηρός), στα παραθετικά του επιθέτου χρησιμοποιείται -ο- (ξηρότερος,ξηρότατος).
    Εάν η παραλήγουσα του επιθέτου είναι βραχεία (π.χ. σοφός), στα παραθετικά του επιθέτου χρησιμοποιείται -ω- (σοφώτερος,σοφώτατος).
    Ειδική περίπτωση αποτελεί η «θέσει μακρά» παραλήγουσα. Ως θέσει μακρά λογίζεται οποιαδήποτε συλλαβή –ανεξαρτήτως του φωνήεντος που περιέχει– εφόσον ακολουθείται από δύο ή περισσότερα σύμφωνα ή από διπλό σύμφωνο (π.χ. σεμνόςσεμνότερος,σεμνότατος).
  • Προκειμένου να σχηματίσουμε τα παραθετικά ενός επιθέτου που στην παραλήγουσα του θετικού βαθμού παρουσιάζει δίχρονο φωνήεν (α,ιυ), πρέπει να γνωρίζουμε ποια δευτερόκλιτα επίθετα έχουν το φωνήεν της παραλήγουσας μακρό και ποια βραχύ.
    Έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας μακρό τα επίθετα:
    ἀνιαρόςἰσχυρόςψιλόςφλύαροςπρᾶος και λιτός, π.χ. ἀνιαρότεροςἀνιαρότατος.
    - που είναι σύνθετα με β΄ συνθετικό τα ουσιαστικά λύπηκίνδυνοςψυχήθυμόςτιμήνίκη και κῦρος, π.χ. εὐψυχότερος,εὐψυχότατος.
    Έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ τα επίθετα που λήγουν σε:
    -ιος, -ικος, -ιμος, -ινος, π.χ. δόκιμος → δοκιμώτεροςδοκιμώτατος.
    -ακος, -αλος, -αμος, -ανος, -ατος, π.χ. δυνατός → δυνατώτεροςδυνατώτατος.
    -αρος, -υρος, -χος, π.χ. ἥσυχος → ἡσυχώτεροςἡσυχώτατος.
  • Ο πίνακας που ακολουθεί περιλαμβάνει τα πλέον εύχρηστα επίθετα που σχηματίζουν ανώμαλα παραθετικά:
    θετικόςσυγκριτικόςυπερθετικός
    ἀγαθός, ἡ ἀμείνων, τὸ ἄμεινονἄριστος, -η, -ον
    ὁ, ἡ βελτίων, τὸ βέλτιονβέλτιστος, -η, -ον
    , ἡ κρείττων, τὸ κρεῖττονκράτιστος, -η, -ον
    , ἡ λῲων, τὸ λῷονλῷστος, -η, -ον
    κακόςὁ, ἡ κακίων, τὸ κάκιονκάκιστος, -η, -ον
    ὁ, ἡ χείρων, τὸ χεῖρονχείριστος, -η, -ον
    καλόςὁ, ἡ καλλίων, τὸ κάλλιονκάλλιστος, -η, -ον
    μέγαςὁ, ἡ μείζων, τὸ μεῖζονμέγιστος, -η, -ον
    μικρόςὁ, ἡ ἐλάττων, τὸ ἔλαττονἐλάχιστος, -η, -ον
    ὀλίγοςὁ, ἡ μείων, τὸ μεῖονὀλίγιστος, -η, -ον
    πολύςὁ, ἡ πλείων, τὸ πλέονπλεῖστος, -η, -ον
  • Ο συγκριτικός βαθμός των επιθέτων που σχηματίζουν ανώμαλα παραθετικά κλίνεται όπως το δικατάληκτο τριτόκλιτο επίθετο ὁ/ἡ σώφρων,τὸ σῶφρον.
ενικός αριθμόςπληθυντικός αριθμός
αρσενικό - θηλυκόουδέτεροαρσενικό - θηλυκόουδέτερο
ονομ.ὁ/ἡ βελτίωντὸ βέλτιονοἱ/αἱ βελτίονες, βελτίουςτὰ βελτίονα, βελτίω
γεν.τοῦ/τῆς βελτίονοςτοῦ βελτίονοςτῶν βελτιόνωντῶν βελτιόνων
δοτ.  τῷ/τῇ βελτίονιτῷ βελτίονιτοῖς/ταῖς βελτίοσιτοῖς βελτίοσι
αιτ.τόν/τὴν βελτίονα, βελτίωτὸ βέλτιοντούς/τὰς βελτίονας, βελτίουςτὰ βελτίονα, βελτίω
κλητ.(ὦ) βέλτιον(ὦ) βέλτιον(ὦ) βελτίονες, βελτίους(ὦ) βελτίονα, βελτίω

Γ. Περιφραστικοί τύποι παραθετικών

Όλα τα επίθετα (και τα επιρρήματα) μπορούν να σχηματίσουν και περιφραστικά παραθετικά ως εξής:
Συγκριτικός: μᾶλλον + θετικός βαθμός επιθέτου
Υπερθετικός: μάλιστα + θετικός βαθμός επιθέτου
π.χ. εὐδαίμωνμᾶλλον εὐδαίμωνμάλιστα εὐδαίμων

Δ. Επίθετα που δε σχηματίζουν παραθετικά

Δε σχηματίζουν παραθετικά τα επίθετα που σημαίνουν: ύλη (π.χ. λίθινος), τόπο (π.χ. θαλάσσιος), χρόνο (π.χ. ἐνιαύσιος = ετήσιος), μέτρο (π.χ.πηχυαῖος), συγγένεια ή καταγωγή (π.χ. πατρικός), μόνιμη κατάσταση (π.χ. θνητόςἀθάνατος).

Β. Ανώμαλα

  • Τα πιο εύχρηστα ανώμαλα παραθετικά επιρρημάτων είναι τα εξής:

    θετικόςσυγκριτικόςυπερθετικός
    εὖἄμεινον, βέλτιον, κρεῖττονἄριστα, βέλτιστα, κράτιστα
    κακῶςχεῖρον, κάκιονχείριστα, κάκιστα
    καλῶςκάλλιονκάλλιστα
    μάλαμᾶλλονμάλιστα
    ὀλίγονμεῖον, ἔλαττον, ἧττονὀλίγιστα, ἐλάχιστα, ἥκιστα
    πολύπλέονπλεῖστον, πλεῖστα

Γ2. Σύνταξη

Οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί – Χρήσεις των πλάγιων πτώσεων

Στην προηγούμενη τάξη διδαχθήκατε γενικά τα είδη των επιρρηματικών προσδιορισμών και τους εμπρόθετους επιρρηματικούς προσδιορισμούς.
  • Ποιες μετοχές του κειμένου της Ενότητας έχουν επιρρηματική σημασία;
  • Στην ακόλουθη φράση να εντοπίσετε το επίρρημα και να βρείτε τι δηλώνει: οὕτω τὸν βίον ἐτελεύτησαν.
Στο κείμενο της Ενότητας συναντήσατε:
  • τη δοτική δημοσίᾳ, που δηλώνει την επιρρηματική σχέση του τρόπου και προσδιορίζει το ρήμα θάπτονται,
  • τη δοτική ταῖς τιμαῖς, που δηλώνει την επιρρηματική σχέση του τρόπου και προσδιορίζει το απαρέμφατο τιμᾶσθαι, και
  • τη γενική τοῦ θανάτου, που δηλώνει την επιρρηματική σχέση της αιτίας και προσδιορίζει το ρήμα μακαρίζω.
Μερικές από τις πιο συνηθισμένες επιρρηματικές χρήσεις των πλάγιων πτώσεων είναι οι ακόλουθες:
τόποςγεν.:Αὐτοῦ (= εκεί) ἐκοιμήθη.
δοτ.:Οἱ Ἀθηναῖοι μόνοι Μαραθῶνι ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας προυκινδύνευσαν.
αιτ.:Πορεύεται τριάκοντα σταδίους.
χρόνοςγεν.:Ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη.
δοτ.:Τῇ ὑστεραίᾳ τῆς μάχης ἀφίκοντο (= έφτασαν την επομένη της μάχης).
αιτ.:Ἐκεῖ ἔμειναν ἡμέρας τρεῖς.
αιτίαγεν.:Ζηλῶ σε τοῦ πλούτου.
δοτ.:Οἱ γεραίτεροι ταῖς τῶν νέων τιμαῖς ἀγάλλονται.
αιτ.:Τί ταῦτα μ' ἀνιᾷς οὐδὲν ὠφελουμένη; (= γιατί με στενοχωρείς...)
αναφοράγεν.:Τί δὲ ἵππων οἴει;
Εἰπὲ δέ μοι πατρός.
δοτ.:Γνώμῃ τῶν ἄλλων προέχομεν (= υπερέχουμε από τους άλλους στην κρίση).
αιτ.:Διαφέρομεν ἀλλήλων τὴν φύσιν.
ποσόγεν.:Ὁ ἀγρὸς ἑβδομήκοντα μνῶν ἐπράθη (= πουλήθηκε).
δοτ.:Πολλῷ κρεῖττόν ἐστιν ἐμφανὴς φίλος ἢ χρυσὸς ἀφανής.
αιτ.:Ἐγκρατὲς δὲ τῆς πόλεως τὰ πολλὰ τὸ πλῆθός ἐστιν.
τρόποςδοτ.:Δημοσίᾳ τοῦ θηρᾶν ἐπιμέλονται.
αιτ.:Τοῦτον τὸν τρόπον σύμμαχοι ἀλλήλοις ἐγένοντο.


Ασκήσεις

Τρίτη 14 Οκτωβρίου 2014

α. Ο Σολωμός μέσα από το σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο - "Μια Αιωνιότητα και μια μέρα". β. Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ). γ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ (σχεδίασμα β΄). δ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ (σχεδίασμα α΄). "Το χάραμα επήρα" με τη φωνή της Τάνιας Τσανακλίδου.

α. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ:
Μέσα από το σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο.

Ο Αλέξανδρος, ένας μεσόκοπος συγγραφέας, ασχολείται με το ημιτελές έργο του Σολωμού "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι". Από το ποίημα λείπουν λέξεις, κι ο Αλέξανδρος αποπειράται να τις συγκεντρώσει, να τις αγοράσει, όπως έκανε για τις δικές του λέξεις κι ο Σολωμός. Τούτες οι λέξεις μπαίνουν στο παζλ της συμπλήρωσης του ημιτελούς αριστουργήματος για να στοιχειώσουν και την ζωή του Αλέξανδρου. Όμως οι δυνάμεις του έχουν εξαντληθεί, και ο ίδιος βαδίζει προς το θάνατο. Ο χρόνος που του απομένει, ανήκει στις αναμνήσεις, στον απολογισμό μιας ζωής, γεμάτης χαμένες ευκαιρίες και λάθος κινήσεις. Μόνο μια κίνηση υπάρχει ακόμα: μια τυχαία συνάντηση μ' ένα άστεγο αγόρι, παιδί των φαναριών. Προσκολλάται σε αυτό το παιδί, αναβάλλει την «αναχώρηση» και παρατείνει την αιωνιότητα κατά μία μέρα, για να μεταφέρει στον μικρό του φίλο κάτι από την γνώση του, ν' αφήσει τα ίχνη του [πάνω σε κάποιον, μέσα από το βλέμμα του οποίου θα σωθεί εκείνος που φεύγει.."



Β. Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=7359&autostart=0
Η εκπομπή αυτή είναι αφιερωμένη στον ποιητή ΔΙΟΝΥΣΙΟ ΣΟΛΩΜΟ μέσα από τη δραματοποιημένη παρουσίαση της ζωής του, των σπουδών και των ανθρώπων που συνέβαλαν στη μόρφωση και συγκρότηση της προσωπικότητάς του. Ο φακός μας γνωρίζει τα μέρη όπου έζησε ο εθνικός μας ποιητής, τόσο στην ΕΛΛΑΔΑ όσο και στην ΙΤΑΛΙΑ. Οι ηθοποιοί που εμφανίζονται, αλλά και οι προσωπικότητες από τα Πανεπιστήμια όπου φοίτησε για κάποιο διάστημα συμβάλλουν, ώστε να προσεγγίσουμε τόσο την ανθρώπινη όσο και την ευαίσθητη ποιητική πλευρά του Δ. ΣΟΛΩΜΟΥ.

γ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ(σχεδίασμα β)


δ.  ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ(σχεδίασμα α΄).
"Το χάραμα επήρα" με τη φωνή της Τάνιας Τσανακλίδου.