Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ γυμνασίου. 4η Ενότητα: ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

A ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κείμενο 1 [Η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα]

Εισαγωγή στον πολιτισμό της κλασικής Αθήνας [Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού].

Κείμενο 2 «Να 'σαι καλά δάσκαλε!»
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2246/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_B-Gymnasiou_html-empl/indexB_3.html

Κείμενο 3 [Διαβατήριο για τη ζωή η βασική εκπαίδευση]

http://www.mikrosanagnostis.gr/thema_12.asp

Κείμενο 4 [Οι νέες τεχνολογίες θα αλλάξουν την εκπαίδευση]

► Οι 24 ώρες ενός μαθητή σήμερα...

Β ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΚΑΙ
ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΡΗΜΑΤΑ – ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

B1 Οι διαθέσεις του ρήματος

Μαθαίνω για τη διάθεση του ρήματος
και την παθητική σύνταξη

• Η διάθεση αναφέρεται στη σημασία του ρήματος και στη σχέση που έχει με το υποκείμενό του και διακρίνεται σε ενεργητική, παθητική, μέση και ουδέτερη.
• Τα ρήματα, ως προς τη διάθεσή τους, είναι
  • ενεργητικά, όταν το υποκείμενο ενεργεί (παράδ.2α, β)
  • παθητικά, όταν το υποκείμενο δέχεται ενέργεια ή παθαίνει κάτι από άλλον (παράδ. 2γ)
  • μέσα, όταν το υποκείμενο ενεργεί και η ενέργεια γυρίζει στο ίδιο (παράδ. 2δ)
  • ουδέτερα, όταν το υποκείμενο ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι, αλλά απλώς βρίσκεται σε μια κατάσταση (παράδ. 2ε).
• Η διάθεση του ρήματος είναι ανεξάρτητη από τη φωνή στην οποία ανήκει· δηλαδή, ένα ρήμα μπορεί να βρίσκεται στην ενεργητική φωνή και να έχει παθητική διάθεση (Μαύρισα από τον ήλιο) ή να βρίσκεται στην παθητική φωνή και να έχει ενεργητική διάθεση (Χρειάζομαι χρόνο).
  
  
  
  
  
  
• Όταν διατυπώνουμε ένα νόημα με ρήμα παθητικής διάθεσης, έχουμε παθητική σύνταξη.
• Στην παθητική σύνταξη, το προθετικό σύνολο (συνήθως από + αιτιατική) που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο παθαίνει κάτι το υποκείμενο λέγεται ποιητικό αίτιο (Διαβάζω και γράφω, 3).

Οι διαθέσεις του ρήματος. Παθητική Σύνταξη. 4η ενότητα Γλώσσας Β Γυμνασίου (Μάθημα 2) from Τσατσούρης Χρήστος, Γυμνάσιο Μαγούλας Δυτικής Αττικής

http://vprassas.blogspot.gr/2011/01/blog-post_8871.html

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/diathesi-rim-NE.htm

• Ποιο ρήμα μέσης διάθεσης πιστεύετε ότι αντιστοιχεί σε κάθε σκίτσο;

 

B3 Αντικείμενο – Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα

Μαθαίνω για το αντικείμενο και τα μονόπτωτα καιδίπτωτα ρήματα

• Το πρόσωπο ή το πράγμα που δέχεται την ενέργεια ή την επίδραση του υποκειμένου ενός μεταβατικού ρήματος και αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της έννοιάς του λέγετα ιαντικείμενο.
• Το αντικείμενο ενός μεταβατικού ρήματος μπορεί να είναι ουσιαστικό, αντωνυμία, αλλά και επίθετο, μετοχή και κάθε άλλο μέρος του λόγου και μια πρόταση ολόκληρη με άρθρο ή χωρίς άρθρο μπροστά τους, όταν παίρνουν τη θέση ουσιαστικού.
• Τα μεταβατικά ρήματα που χρειάζονται ως συμπλήρωμα μία μόνο πτώση (ένα αντικείμενο) λέγονται μονόπτωτα.
• Τα μεταβατικά που χρειάζονται ως συμπλήρωμα δύο πτώσεις (δύο αντικείμενα) λέγονταιδίπτωτα. Από αυτά, το αντικείμενο που συνδέεται στενότερα με το ρήμα λέγεται άμεσο, ενώ το άλλο λέγεται έμμεσο, γιατί η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος απευθύνεται έμμεσα προς αυτό.

Δύο ή περισσότερα όμοια αντικείμενα (όλα πρόσωπα ή όλα πράγματα) που βρίσκονται στην ίδια πτώση και συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους ή χωρίζονται με κόμμα θεωρούνται μία πτώση.

• Στα μονόπτωτα ρήματα η γενική και στα δίπτωτα το έμμεσο αντικείμενο μπορεί να αντικατασταθεί από εμπρόθετο (με τις προθέσεις από, με, σε, για + αιτιατική).
• Στα δίπτωτα ρήματα που συντάσσονται με δύο αιτιατικές, η αιτιατική προσώπου ή του προσωποποιημένου πράγματος είναι το άμεσο αντικείμενο.
• Το σύστοιχο αντικείμενο έχει όμοια ή την ίδια σημασία –και συχνά και ετυμολογική συγγένεια– με το ρήμα
  Π.χ. Στην εκδήλωση του σχολείου όλοι φορούσαν ρούχα επίσημα.

Το Αντικείμενο. Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα. 4η ενότητα Γλώσσας Β΄ Γυμνασίου (μάθημα 3) from Τσατσούρης Χρήστος, Γυμνάσιο Μαγούλας Δυτικής Αττική

 http://vprassas.blogspot.gr/2011/01/blog-post_3333.html

ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/antikeimeno-NE.htm

Γ ΣΥΝΟΧΗ ΕΥΡΥΤΕΡΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Μαθαίνω για τη συνοχή ευρύτερου κειμένου

• Για να γράψουμε ένα κείμενο, πρέπει να έχουμε αποφασίσει:
  1. ποιο είναι το θέμα μας·
  2. ποια ζητήματα σχετικά με το θέμα αυτό θέλουμε ή μας ζητούν να αναπτύξουμε στο κείμενό μας·
  3. ποιος είναι ο σκοπός για τον οποίο γράφουμε. Ο σκοπός μας προσδιορίζεται από τρία κυρίως στοιχεία:

• Είναι απαραίτητο το κείμενό μας να έχει αλληλουχία, δηλαδή, να υπάρχει ομαλή μετάβαση από τη μία σκέψη στην άλλη. Έπειτα, πρέπει να βρούμε πώς θα οργανώσουμε τις ιδέες αυτές σε παραγράφους, ώστε η καθεμία να έχει σαφές νόημα. Για να γίνει σαφέστερη η αλληλουχία, δηλαδή η λογική σχέση και συνέχεια που πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στις ιδέες του κειμένου, χρησιμοποιούμε τις κατάλληλες συνδετικές λέξεις ή φράσεις.
• Τα κείμενα διαφέρουν μεταξύ τους ανάλογα με το είδος τους. Αλλιώς είναι οργανωμένη μια επιστολή σε ένα φίλο μας κι αλλιώς ένα άρθρο σε ένα μαθητικό περιοδικό. Για το λόγο αυτό πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας όχι μόνο σε ποιον απευθυνόμαστε, αλλά και τι γνωρίζει για το θέμα μας.
• Παρόλο που τα κείμενα διαφέρουν πολύ μεταξύ τους ανάλογα με το είδος τους, συνήθως σε όλα μπορούμε να διακρίνουμε: 1. τον πρόλογο, 2. το κύριο θέμα τους, 3. τον επίλογο
• Ανάλογα με το είδος του κειμένου μπορεί να υπάρχει προσφώνηση-επιφώνηση (π.χ. επιστολή, ομιλία κτλ.) ή τίτλος (π.χ. άρθρο σε εφημερίδα).

συνδετικες – διαρθρωτικες λεξεις και εκφρασεις για τη συνδεση προτασεων, περιοδων παραγραφων και ενοτητων στο γραπτο λογο from Eleni Kots

Δ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Συνδυάστε τα ουσιαστικά από τα προηγούμενα κείμενα: εκπαίδευση, καθηγητής, σχολείο, μαθητής, διευθυντής με κάθε ομάδα επιθέτων/ μετοχών:

εκπαίδευση	•	•	αυστηρός καταρτισμένος επιεικής
καθηγητής	•	•	επιμελής δημιουργικός προσεκτικός
σχολείο	•	•	προσχολική γενική επαγγελματική
μαθητής	•	•	δυναμικός τυπικός σχολαστικός
διευθυντής	•	•	ημερήσιο δημόσιο πειραματικό

Μπορείτε να βρείτε κι εσείς άλλα επίθετα που να ταιριάζουν με αυτά τα ουσιαστικά;

Ε ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ

• Προσέξτε πώς θα οργανώσετε το κείμενο σας (συμβουλευτείτε και τη θεωρία για τη συνοχή ευρύτερου κειμένου).
• Πόσες παραγράφους έχει;
• Ποιο θέμα θέτει η καθεμία;
• Πώς συνδέονται οι παράγραφοι μεταξύ τους;
• Έχει αλληλουχία το κείμενο σας;
• Πώς την εξασφαλίσατε;
• Προσπαθήστε να αξιολογήσετε με βάση τους άξονες αυτούς το κείμενό σας.

Διαθεματική εργασία

Το τμήμα σας αποφασίζει να εκδώσει ένα τεύχος της μαθητικής εφημερίδας ή του περιοδικού με αφιέρωμα στο σχολείο σας. Το αφιέρωμα αυτό θα έχει τίτλο: «Η ιστορία του σχολείου μας». Για να καταφέρετε να ετοιμάσετε αυτό το αφιέρωμα, σας προτείνουμε:

• Χωριστείτε σε τρεις ομάδες: μία θα ασχοληθεί με το Σχολείο του χθες, μία με το Σχολείο του σήμερα και μία με το Σχολείο του αύριο.
• Συγκεντρώστε φωτογραφίες, παλιές και σύγχρονες, στοιχεία από την Τοπική Ιστορία, από το αρχειακό υλικό του σχολείου σας. Μπορείτε ακόμα να πάρετε συνεντεύξεις από μαθητές και εκπαιδευτικούς του σχολείου σας, παλιότερους και σύγχρονους, ή και από άλλους τοπικούς παράγοντες. Παράλληλα αναζητήστε υλικό σε εφημερίδες και εκπαιδευτικά περιοδικά είτε στη βιβλιοθήκη του σχολείου είτε στο διαδίκτυο.
• Ταξινομήστε το υλικό που συγκεντρώσατε. Οργανώστε το και γράψτε τα δικά σας συνοδευτικά κείμενα.
• Σε συνεργασία με τον καθηγητή της Πληροφορικής, δώστε στο υλικό σας ηλεκτρονική μορφή.

Χρήσιμες ηλεκτρονικές διευθύνσεις 

http://www.minedu.gov.gr (ο νέος δικτυακός τόπος του Υπουργείου Παιδείας)
http://www.ypepth.gr (ο παλιός δικτυακός τόπος του Υπουργείου Παιδείας)
http://students.sch.gr (πληροφοριακό υλικό για το σχολείο, το βιβλίο κ.ά.)
http://www.e-paideia.net (ενημέρωση για την Παιδεία στον κόσμο σήμερα)
http://gym-n-souliou.ser.sch.gr (ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα ενός Γυμνασίου)

ΑΣ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ ΤΙ ΜΑΘΑΜΕ Σ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/glossa/b04-ep.htm Σταυρόλεξο για τη νεοελληνική γλώσσα στην 4η εν. της Β' γυμνασίου https://users.sch.gr/ipap/NEGlossa/kritiria/b4-st.htm