Νεοελληνική Γλώσσα (Α΄ Γυμνασίου): 6η Ενότητα: OΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ

 AEIΣAΓΩΓIKA KEIMENA

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2256/Neoelliniki-Glossa_A-Gymnasiou_html-empl/indexg_1.htm

Στο εργαστήριο του Ντα Βίντσι (Φλωρεντία, 16ος αιώνας)

https://www.mozaweb.com/el/Extra-Montela_3D-Sto_ergasthrio_toy_Nta_Bintsi_Flwrentia_16os_aiwnas-38597

B1   Oι πτώσεις ως δείκτες για τη σχέση ουσιαστικού και ρήματος

• Oι πτώσεις μάς δείχνουν τη σχέση που μπορεί να έχει ένα ουσιαστικό με το ρήμα της πρότασης.
• ◗ Το υποκείμενο βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική.
• ◗ Το αντικείμενο μπορεί να βρίσκεται σε αιτιατική ή σε γενική. Η πτώση του αντικειμένου καθορίζεται από το ρήμα.
• ◗ Τα συνδετικά ρήματα (βλ. ενότητα 5) παίρνουν ως συμπλήρωμα κατηγορούμενο.

  Το κατηγορούμενο βρίσκεται σε πτώση ονομαστική, όταν μας δίνει μια πληροφορία για το υποκείμενο του ρήματος, π.χ. Πολλά μουσεία ήταν σπίτια (κείμ. 1) – O Ρέμινγκτον θεωρείται σπουδαίος ζωγράφος. Το κατηγορούμενο αυτό λέγεται κατηγορούμενο του υποκειμένου. Το κατηγορούμενο βρίσκεται σε πτώση αιτιατική, όταν μας δίνει μια πληροφορία για το αντικείμενο του ρήματος, π.χ. Τον θεωρούν σπουδαίο ζωγράφο. Το κατηγορούμενο αυτό λέγεται κατηγορούμενο του αντικειμένου.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Oι πτώσεις ως δείκτες για τη σχέση ουσιαστικού και ρήματος © Κωνσταντίνα Σάιτ

https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1270180

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/ask-nea/ptoseis1.htm

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/ask-nea/ptoseis2.htm

B 2   Oι πτώσεις ως δείκτες για τη σχέση ουσιαστικού και ουσιαστικού

• Oι πτώσεις μάς δείχνουν τη σχέση που μπορούν να έχουν οι ονοματικές φράσεις (OΦ) μεταξύ τους. Έτσι, στο παράδειγμα η ζωή του ανθρώπου (κείμ. 1), η OΦ του ανθρώπου προσδιορίζει την OΦ η ζωή.
• ◗ Όταν η OΦ που προσδιορίζει μια άλλη OΦ βρίσκεται σε διαφορετική πτώση από αυτήν, όπως στο παραπάνω παράδειγμα, τότε ο προσδιορισμός ονομάζεται ετερόπτωτος. Αντίθετα, όταν βρίσκεται στην ίδια πτώση, ονομάζεται ομοιόπτωτος προσδιορισμός, π.χ. O Γεωργιάδης, ο καθηγητής, μας συνόδεψε στο Μουσείο.

• 
  
• 
  
• Oι ετερόπτωτοι προσδιορισμοί είναι συνήθως σε πτώση γενική.
• ◗ Η γενική αυτή μπορεί να εκφράζει πολλές και διάφορες σημασίες, όπως τον κτήτορα, π.χ. τα πόδια του αλόγου (κείμ. 2), τον δράστη ή τον αποδέκτη μιας ενέργειας, π.χ. Μονομαχία των Γιατρών, εικονογράφηση του βιβλίου (κείμ. 2), τον τόπο ή τον χρόνο, διαστάσεις και μονάδες μέτρησης, την ιδιότητα, τον σκοπό ή τη χρήση, π.χ. άρματα μάχης (κείμ. 3).

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

Για τους ετερόπτωτους προσδιορισμούς

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/prosdiorismoi.genikis.htm

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/prosdiorismoi.genikes.htm

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/prosdiorismoi.genikes3.htm

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/prosdiorismoi.genikes4.htm

Ένα ουσιαστικό χρησιμοποιείται ως ομοιόπτωτος προσδιορισμός άλλου ουσιαστικού:

1. για να προσθέσει ένα ιδιαίτερο και γνωστό γνώρισμα. Αυτός ο ομοιόπτωτος προσδιορισμός ονομάζεται παράθεση.
2. για να διασαφηνίσει το ουσιαστικό που προσδιορίζει, όταν η έννοιά του είναι γενική και κάπως αόριστη. Αυτός ο ομοιόπτωτος προσδιορισμός ονομάζεται επεξήγηση.

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/1askisi.parathesi-epexigisi.htm

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/2askisi.parathesi-epexigisi.htm

https://users.sch.gr/ipap/NEGlossa/om-prosd-3.htm

https://users.sch.gr/ipap/NEGlossa/om-prosd-2.htm

ΠAPAΓΩΓA OYΣIAΣTIKA Γ

Έμαθα ότι:

• ◗ Νέα ουσιαστικά παράγονται από άλλα ουσιαστικά, επίθετα ή ρήματα με την προσθήκη στο θέμα τους ποικίλων παραγωγικών καταλήξεων-επιθημάτων.
• ◗ Τα νέα ουσιαστικά έχουν ποικίλες σημασίες (δηλώνουν τόπο, επάγγελμα, ενέργεια, ιδιότητα, υποκορισμό, μεγέθυνση κτλ.).

ΠAPAΓPAΦOΣ – ΠΛAΓIOTITΛOI Δ

Διαπιστώνω ότι:

• ◗ Mία παράγραφος αποτελείται από τρία μέρη:
  α. τον πρόλογο-θεματική πρόταση, την κύρια ιδέα της παραγράφου,
  β. την ανάπτυξη της θεματικής πρότασης, δηλαδή τις λεπτομέρειες.
  γ. τον επίλογο-πρόταση κατακλείδα, η οποία συνοψίζει όσα αναλύθηκαν σχετικά με την κύρια ιδέα της παραγράφου.

  • H πρόταση-κατακλείδα δεν είναι πάντα απαραίτητη.

• ◗ H πρόταση που γράψατε δίπλα σε κάθε παράγραφο αποδίδοντας σύντομα και περιεκτικά το νόημά της λέγεται πλαγιότιτλος.

ΣT ΔPAΣTHPIOTHTEΣ ΠAPAΓΩΓHΣ ΛOΓOY

1. Βρείτε διάσημους πίνακες ζωγραφικής από βιβλία τέχνης ή το διαδίκτυο ή αρχαία ελληνικά αγάλματα από το βιβλίο της Ιστορίας σας και περιγράψτε τι απεικονίζουν. • Διαβάστε τις περιγραφές σας στους συμμαθητές σας, οι οποίοι θα πρέπει να φανταστούν τον πίνακα. • Στη συνέχεια, δείξτε τους το έργο τέχνης που περιγράψατε. • Προσέξτε πολύ καλά τα συνδετικά ρήματα που θα χρησιμοποιήσετε, όπως και τα κατηγορούμενα. • Προσοχή επίσης αξίζει στους προσδιορισμούς με ουσιαστικό (ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους) που θα επιλέξετε για να κάνετε παραστατική την περιγραφή σας.
       

AΣ ΘYMHΘOYME TI MAΘAME Σ' AYTH THN ENOTHTA

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/glossa/a06-ep.htm