Η Αιματηρή Απεργία των Μεταλλωρύχων της Σερίφου το 1916.
Η πρώτη απεργία με αίτημα το 8ωρο στην Ελλάδα.
β. Τραγούδια για τον αγώνα των κολίγων ενάντια στους τσιφλικάδες
Διαθεματική δραστηριότητα: Η μετανάστευση από την Ελλάδα προς τις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού αιώνα. Αποτυπώσεις στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο.
Η σφαγή του Λάντλοου και η δολοφονία του Έλληνα μετανάστη και συνδικαλιστή Λούη Τίκα/ Luis Tikas (Ηλία Σπαντιδάκη) αποτελεί μία από τις κομβικές στιγμές του αμερικανικού εργατικού κινήματος και ενώνει, έναν ολόκληρο αιώνα μετά, τις ΗΠΑ του 1914 με τις εργατικές και μεταναστευτικές διεκδικήσεις της Ελλάδας του 2014. http://www.cinephilia.gr/index.php/tainies/hellas/4553-palikari-luis-tika
Πέρα από τις σημερινές πολιτικές της διαιρέσεις, η Μεσόγειος είναι τρεις πολιτισμικές κοινότητες, τρεις τεράστιοι και ανθεκτικοί πολιτισμοί, τρεις θεμελιώδεις τρόποι να σκέφτεται κανείς, να πιστεύει, να τρώει, να πίνει, να ζει… Αληθινά, τρία τέρατα πάντοτε έτοιμα να δείξουν τα δόντια τους, τρία πρόσωπα με ατέλειωτο πεπρωμένο, εκεί πάντα, τουλάχιστον από αιώνες και για αιώνες. Τα όρια των πολιτισμών παραβαίνουν τα όρια των κρατών, που είναι γι’ αυτούς σαν ρούχα παλιάτσου, και τόσο ελαφριά! Τρεις πολιτισμοί: πρώτα απ’ όλα η Δύση, ίσως θα ‘ταν καλύτερα να πούμε η χριστιανοσύνη, παλιά λέξη υπερβολικά φορτισμένη με νόημα. Ίσως θα ‘ταν καλύτερα να πούμε η Ρωμαιοσύνη: η Ρώμη ήταν και παραμένει το κέντρο του παλιού λατινικού και μετά καθολικού σύμπαντος… Το δεύτερο σύμπαν είναι το Ισλάμ… Σήμερα ο τρίτος πρωταγωνιστής δεν αποκαλύπτει αμέσως το πρόσωπό του. Είναι το ελληνικό σύμπαν, το ορθόδοξο σύμπαν. Τουλάχιστον όλη η σημερινή Χερσόνησος των Βαλκανίων, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Γιουγκοσλαβία σχεδόν ολόκληρη, η ίδια η Ελλάδα, γεμάτη αναμνήσεις, όπου η αρχαία Ελλάς ανακαλείται και μοιάζει να ξαναζεί˙ και επιπλέον αναμφισβήτητα η τεράστια ορθόδοξη Ρωσία. Αλλά ποιο κέντρο να του αναγνωρίσει κανείς; Την Κωνσταντινούπολη, θα πείτε, τη δεύτερη Ρώμη, με την Αγία Σοφία στην καρδιά της. Αλλά η Κωνσταντινούπολη είναι από το 1453 η Ισταμπούλ, η πρωτεύουσα της Τουρκίας. Το τουρκικό Ισλάμ κράτησε ένα κομμάτι του από την Ευρώπη, αφού κατείχε ολόκληρη τη χερσόνησο των Βαλκανίων την εποχή του μεγαλείου του. Κάποιο άλλο κέντρο έπαιξε σίγουρα το ρόλο του, η Μόσχα, η Τρίτη Ρώμη… Αλλά και αυτή έπαψε να είναι ο ακτινοβόλος πόλος της ορθοδοξίας. Ο σημερινός ορθόδοξος κόσμος είναι άραγε ένας κόσμος χωρίς πατέρα;»
F.Braudel, Η Μεσόγειος, ο χώρος και η ιστορία, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1990, σσ. 143-5
Στίχοι: Χάρης&Πάνος Κατσιμίχας Μουσική: Νίκος Κυπουργός Πρώτη εκτέλεση: Χάρης&Πάνος Κατσιμίχας
Το μικρό καρδερινάκι στο απέναντι παρκάκι φεύγει νύχτα όταν όλοι κοιμούνται Με το μαύρο παλτουδάκι πάει πίνει εδώ πάει πίνει εκεί και γυρίζει σπίτι του κουνουπίδι
Βρε γυναίκα τι τρέχει εδώ έχω αρχίσει ν' ανησυχώ λέει ο πατέρας του θυμωμένος Και εκείνη του απαντάει Μήτσο το παιδί αγαπάει στοίχημα πως είναι ερωτευμένος
Τί καλά που ’ναι στο σπίτι μαςτώρα που όξω πέφτει χιόνι!Το μπερντέ παραμερίζοντας,τ’ άσπρο βλέπω εκεί σεντόνι5να σκεπάζει όλα τα πράματα:δρόμους, σπίτια, δένδρα, φύλλα.Πόσο βλέπω μ’ ευχαρίστησημαζεμένη τόση ασπρίλα!
Όμως κάτου, τουρτουρίζοντας10το κορίτσι εκείνο τρέχει.Τώρα στάθηκε στην πόρτα μας.Ψωμί λέγει πως δεν έχει,πως κρυώνει, πως επάγωσε…«Έλα μέσα, κοριτσάκι.15Το τραπέζι μας εστρώθηκεκι αναμμένο είναι το τζάκι.»
Ξέρεις, αυτή η γυναίκα τώρα θα περπατήσει 70 χιλιόμετρα μες στη βροχή, με το γουρούνι και το παιδί. Πού θα κοιμηθούν το βράδυ.. θα κατεβούν στον κάμπο για μεροκάματο. Έχω τέτοια ντοκουμέντα πως αυτός ο κόσμος που ζει σήμερα δεν είναι ίδιος με τον χθεσινό. Και θα ‘πρεπε να υπάρχουν μαρτυρίες ακριβώς για τη ζωή αυτών των προγόνων, που είχαν το θάρρος να κρατήσουν στον τόπο τη ζωή και να υποστούν τα πάνδεινα. Σε μια στιγμή, ήταν κάπου πέντε χιλιόμετρα, δε με βόλευε, πού να την πάρω, και έβαλα το αυτοκίνητο για να αναγκαστεί να περάσει άκρη του δρόμου, να μην είναι στην άσφαλτο, και την πήρα. Γύρισε και είπε στο παιδάκι “Μαργώνεις, καμάρι μου ; ” Κρυώνεις ;
Μου λέγαν στις εκθέσεις γιατί δεν πουλάω φωτογραφίες..Ακόμη ακόμη πιστέψτε με, και που τις παρουσίαζα στην έκθεση, νόμιζα ότι εκπορνεύω κάτι ιερό. Τι να πουλήσω τώρα εγώ απ’ αυτή για να πάρω λεφτά ;
Αυτή η φωτογραφία (Του Φτωχού τ’αρνί) έχει τραβηχτεί στην αγορά των Ιωαννίνων. Ιδιαίτερα τη Μεγάλη Εβδομάδα, κατέβαιναν από τα χωριά τους, κάνοντας και 5 ώρες δρόμο, με ένα αρνί στην πλάτη, για να το πουλήσουν και με τα χρήματα που θα παίρναν να πάρουν κάτι για τα παιδιά τους. Οι αστοί κάτω, τους αφήναν και εξουθενώνονταν από την πείνα και την κούραση και κοίταζαν να τους τα πάρουν όσο όσο. Πέτυχα αυτόν τον άνθρωπο ακριβώς την ώρα που το παζάρευε, του ‘δωσε ένα κατοστάρικο. “Έλα και πολλά σου δίνω, δώσε μου ένα τάληρο” του λέει, και ο φουκαράς του λέει “πού να τα βρω” και αποχωρίζεται με τόσο πόνο το αρνί του, μόνο που δεν κλαίει..
Έτσι κι εγώ παιδάκι, για λόγους βιοπορισμού, έφυγα από το χωριό. Να εδώ σ’αυτή την πέτρα, εδώ παρακάτω με ξεπροβόδισε η μάνα μου και μου ‘πε τις τελευταίες τις συμβουλές, όπως λεν όλες οι Ηπειρώτισσες μάνες στα παιδιά τους, για να μη γίνουν κλέφτες, ότι αν βρω κάπου λεφτά να πάω αμέσως να τα παραδώσω. “Κανένας” μου ‘λεγε “δεν πετάει πετάει χρήματα. Ή κάποιος τα ‘χασε ή κάποιος τα ‘βαλε επίτηδες να δει αν κλέβεις. Να πας να τα δώσεις αμέσως. Δε θα σου κάνουν ποτέ καλό αυτά τα λεφτά”. Μου ΄πε και λίγα ακόμα, μ’ αγκάλιασε, με φίλησε κι από τότε έμελλε να μην την ξαναδώ.
Το επεισόδιο «Ο ΘΕΙΟΣ ΒΑΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΣΚΗΝΗ», της εκπομπής «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ», παρουσιάζει τη θεατρική παράσταση «Ο ΘΕΙΟΣ ΒΑΝΙΑΣ» του ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ σε σκηνοθεσία του ΛΕΥΤΕΡΗ ΒΟΓΙΑΤΖΗ από τη Νέα Σκηνή. Ο ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ, που σκηνοθετεί την παράσταση και ερμηνεύει τον Θείο ΒΑΝΙΑ, περιγράφει τη διαδικασία κατανόησης του έργου, της παρουσίασης της εποχής και των χαρακτήρων των ηρώων ώστε να αποδοθεί η βαθύτερη ουσία του θεατρικού έργου. Η ΛΥΔΙΑ ΚΟΝΙΟΡΔΟΥ, που ερμηνεύει την ΣΟΝΙΑ, μιλάει για τη συνεργασία της με τον ΛΕΥΤΕΡΗ ΒΟΓΙΑΤΖΗ και παρομοιάζει το ρόλο της ως το σκαρί που το σκαλίζει με αγάπη και μεράκι και το έργο ως το αεράκι που την κινεί και την οδηγεί στη συγκίνηση. Η ΟΛΙΑ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ, που ερμηνεύει την ΕΛΕΝΑ, τονίζει ότι χρησιμοποιεί την εμπειρία της διαδικασίας απόδοσης του ρόλου της για να κατανοήσει τον άνθρωπο. Το επεισόδιο εμπλουτίζεται με σκηνές από την παράσταση στην οποία πρωταγωνιστούν, εκτός των παραπάνω, ο ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΠΕΠΠΑΣ στο ρόλο του ΑΣΤΡΩΦ, η ΜΕΛΙΝΑ ΒΑΜΒΑΚΑ στο ρόλο της ΜΑΡΙΝΑΣ και ο ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ στο ρόλο του ΤΕΛΙΕΓΚΙΝ.
Παιχνίδι ρόλων: Πολιτική αντιπαράθεση (debate) οπαδών του Τρικούπη και του Δηλιγιάννη, ενόψει επικείμενων εκλογών.
Η Νίκη Μαρωνίτη, μας μιλά για τη δολοφονία του Βασιλιά Γεώργιου στη Θεσσαλονίκη στις 28 Μαρτίου του 1913 και κυρίως για τις πολιτικές εξελίξεις που έφερε.
Επ. 17: Ένα διαχρονικό στρατηγικό δίλημμαΣτην αντιπαράθεση Κωλέττη και Μαυροκορδάτου αποτυπώθηκε ένα διαχρονικό δίλημμα: πρώτα εδαφική επέκταση, έστω με ένοπλα σώματα ατάκτων, ή πρώτα ανάπτυξη και οικοδόμηση σύγχρονου κράτους, στρατού και στόλου, για εδαφική επέκταση στην κατάλληλη ευκαιρία; Την πολιτική του Μαυροκορδάτου εφάρμοσε με καλύτερες προϋποθέσεις και μεγαλύτερη επιτυχία ο ανεψιός του Χαρίλαος Τρικούπης, αλλά τον νίκησε ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, με κατάληξη την πανωλεθρία του 1897, που μπορούσε να είχε ανατρέψει τα μέχρι τότε κεκτημένα.
Παρώνυμα είναι τα παράγωγα ουσιαστικά που σημαίνουν πρόσωπο σχετικό με αυτό που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή πρόσωπο που ανήκει σε αυτό.
Εθνικάλέγονται τα ουσιαστικά που παράγονται από κύρια ονόματα χωρών, πόλεων και τόπων και σημαίνουν εκείνον που κατάγεται από κάποιον τόπο ή ανήκει σε αυτόν.
Πατρωνυμικά ονομάζονται τα ουσιαστικά που παράγονται από κύριο όνομα πατέρα, μητέρας ή άλλου προγόνου και σημαίνουν τον γιο, την κόρη και γενικά τον απόγονο.
εἴμ᾿ Ὀδυσσεὺς Λαερτιάδης (Ὀδύσσεια, θ 19)
Στον Όμηρο ο Οδυσσέας ονομάζεται «Λαερτιάδης», δηλαδή «γιος του Λαερτίου (Λαέρτη)», ενώ ο Αγαμέμνων και ο Μενέλαος «Ἀτρεῖδαι», δηλαδή «γιοι του Ατρέα».
Γονεωνυμικά λέγονται τα ουσιαστικά που σημαίνουν το νεογνό ζώου.
Καταλήξεις παρωνύμων
-εύς
κεραμεύς < κέραμος
-της:
-(ί)της, -(έ)της, -(ώ)της πολίτης < πόλις ναύτης < ναῦς τεχνίτης < τέχνη φυλέτης (= αυτός που ανήκει στη φυλή) < φυλή ἠπειρώτης < ἤπειρος, νησιώτης < νῆσος
2. Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων
Σε αυτή την Ενότητα θα διδαχτείτε τον σχηματισμό της οριστικής έγκλισης του ενεστώτα και του μέλλοντα στην ενεργητική φωνή των βαρύτονων ρημάτων, δηλ. των ρημάτων που δεν τονίζονται στη λήγουσα. Η οριστική έγκλιση φανερώνει κάτι βέβαιο, πραγματικό.
θα λύσω
θα λύσεις
θα λύσει
θα λύσουμε
θα λύσετε
θα λύσουν
Παρατηρούμε ομοιότητα στις καταλήξεις της οριστικής του ενεστώτα και του μέλλοντα ε.φ. με τις αντίστοιχες της ν.ε. (υπάρχει μικρή διαφοροποίηση μόνο στο α′ και το γ′ πληθυντικό πρόσωπο).
Ο μέλλοντας έχει τις ίδιες καταλήξεις με τον ενεστώτα, μόνο που προστίθεται ένα -σ- (ο χρονικός χαρακτήρας) πριν από τις καταλήξεις:
Τα αφωνόληκτα ρήματα τα οποία έχουν χαρακτήρα άφωνο σύμφωνο, δηλαδή ουρανικό, χειλικό ή οδοντικό, σχηματίζουν την οριστική του μέλλοντα όπως τα φωνηεντόληκτα, με τη διαφορά ότι από τη συγχώνευση του χαρακτήρα των ρημάτων αυτών με τον χρονικό χαρακτήρα -σ- προκύπτουν τα ακόλουθα:
Διορθωτικά μαθήματα Ιστορίας με τον Γιώργο Θ. Μαυρογορδάτο.
Επ. 15: Μονιμότερες διαιρέσεις των Ελλήνων
Από την Επανάσταση προέκυψαν και μονιμότερες συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ ομοεθνών. Οι ντόπιοι («αυτόχθονες») της αρχικής επικράτειας θέλησαν να αποκλείσουν από δημόσιες θέσεις όσους προέρχονταν από άλλα μέρη («ετερόχθονες»), αποκρούοντας έμπρακτα την ισότιμη συμμετοχή τους στο έθνος και το κράτος του. Γενικότερη ήταν η αντιπαράθεση του παραδοσιακού κόσμου με τους λίγους μορφωμένους οπαδούς του εξευρωπαϊσμού, που ήσαν όμως απαραίτητοι για την εξασφάλιση βοήθειας από την Ευρώπη και για την οικοδόμηση κράτους.
Τα λεγόμενα «ξενικά» κόμματα (ρωσόφιλο, γαλλόφιλο, αγγλόφιλο, κατά σειρά εμφάνισης και τάξη μεγέθους) δεν ήσαν τεχνητά δημιουργήματα των ξένων, αλλά προέκυψαν φυσιολογικά από τις ανάγκες της εθνικής ολοκλήρωσης, σε αντιστοιχία μόνο με τις τρεις «Προστάτιδες Δυνάμεις» και όχι άλλες. Καθεμιά τους θα επηρέαζε την εξωτερική, αλλά και την εσωτερική πολιτική και κοινωνική διαμόρφωση του νέου κράτους, σύμφωνα με τα δικά της πρότυπα, που συνέφεραν ειδικά τους οπαδούς της στην Ελλάδα.
Επ. 17: Ένα διαχρονικό στρατηγικό δίλημμαΣτην αντιπαράθεση Κωλέττη και Μαυροκορδάτου αποτυπώθηκε ένα διαχρονικό δίλημμα: πρώτα εδαφική επέκταση, έστω με ένοπλα σώματα ατάκτων, ή πρώτα ανάπτυξη και οικοδόμηση σύγχρονου κράτους, στρατού και στόλου, για εδαφική επέκταση στην κατάλληλη ευκαιρία; Την πολιτική του Μαυροκορδάτου εφάρμοσε με καλύτερες προϋποθέσεις και μεγαλύτερη επιτυχία ο ανεψιός του Χαρίλαος Τρικούπης, αλλά τον νίκησε ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, με κατάληξη την πανωλεθρία του 1897, που μπορούσε να είχε ανατρέψει τα μέχρι τότε κεκτημένα.