4. Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864

1844-1880-4-1862-1864-pdffrom Kvarnalis75

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
https://docs.google.com/presentation/d/1bADX501WtHcc_CrlXJbUNU92Dvbe5v_v/edit?usp=sharing&ouid=109158386999587488183&rtpof=true&sd=true

Επεξεργασία πηγής:
Ιστορία Γ΄ Λυκείου: Συντάγματα 1844 & 1864 (επεξεργασία πηγής)

• ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2016

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφερθείτε: α. στην ασάφεια του ελληνικού συντάγματος του 1864, ως προς την ανάθεση της εντολής για σχηματισμό κυβέρνησης, και στο πρόβλημα που αυτή προκαλούσε (μονάδες 8) β. στη ρύθμιση με την οποία επιχειρήθηκε η επίλυση του προβλήματος (μονάδες 10) και στις συνέπειές της στο κοινοβουλευτικό σύστημα (μονάδες 7). Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α: Λίγες μέρες μετά το όργιο της εκλογικής νοθείας, στις 29 Ιουνίου 1874, τυπώνεται στην εφημερίδα Καιροί το πολιτικό Κατηγορώ του Χαρίλαου Τρικούπη, υπό τον οικείο πλέον τίτλο «Τις πταίει;». […] [Σύμφωνα με τον Τρικούπη] αποκλειστικός υπεύθυνος της παρατεταμένης πολιτικής κρίσης που μαστίζει τον τόπο είναι ο θρόνος, «το στοιχείον εις το οποίον διά της διαστροφής των συνταγματικών ημών θεσμών συνεκεντρώθη ολόκληρος η εξουσία». Ο Τρικούπης αποδοκιμάζει οποιαδήποτε άλλη εκδοχή, που θα επέρριπτε ευθύνες στο λαό ή στα πολιτικά κόμματα: για το Μεσολογγίτη πολιτικό, το μεν έθνος βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα «της υποταγής εις την αυθαιρεσίαν ή της επαναστάσεως», οι δε πολιτικοί είναι ανίκανοι να αντικρούσουν τον απόλυτα μοναρχικό τρόπο διακυβέρνησης που έχει επιλέξει το στέμμα, εκτός από αυτούς που συνηγορούν και υποθάλπουν τη βασιλική αυταρχικότητα. Η αιχμηρή πολιτική θέση του Τρικούπη ολοκληρώνεται με το εξής συμπέρασμα: ο σχηματισμός κυβερνήσεων πλειοψηφίας και η διαμόρφωση δικομματικού συστήματος είναι η μόνη θεραπεία της νόσου, αυτή που απομακρύνει το έθνος από την επαναστατική, λανθασμένη και ριψοκίνδυνη, κατά την άποψή του, προοπτική.

Ν. Μαρωνίτη, «Η εποχή του Γεωργίου Α΄. Πολιτική ανανέωση και αλυτρωτισμός», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000,

τ.5, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2003, σ. 14.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β: Όπως πλήρης υπήρξεν ο προς τα δικαιώματα του λαού περί την εκλογήν των βουλευτών σεβασμός της κυβερνήσεώς μου, ούτως ενδελεχής θέλει είσθαι η παρ’ εμού αναγνώρισις των από του γράμματος και του πνεύματος του συντάγματος στηριζομένων προνομιών των εκλεκτών του Έθνους. Αι προνομίαι αύται της Βουλής ανταποκρίνονται προς καθήκοντα επιβαλλόμενα εις αυτήν. Απαιτών ως απαραίτητον προσόν των καλουμένων παρ’ εμού εις την κυβέρνησιν του τόπου την δεδηλωμένην προς αυτούς εμπιστοσύνην της πλειονοψηφίας των αντιπροσώπων του Έθνους, απεκδέχομαι* ίνα η Βουλή καθιστά εφικτήν την ύπαρξιν του προσόντος τούτου, ου άνευ αποβαίνει αδύνατος η εναρμόνιος λειτουργία του πολιτεύματος.

Βασιλικός λόγος στη Βουλή, 11 Αυγούστου 1875, στο Βιβλίο μαθητή Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας, Γ’ Τάξη Γενικού Λυκείου,

Αθήνα, ΙΤΥΕ «Διόφαντος», 2015, σ. 79.

 * α π ε κ δ έ χ ο μ α ι : π ρ ο σ δ ο κ ώ . / ε ν δ ε λ ε χ ή ς : α υ τ ό ς π ο υ δ ι ε ξ ά γ ε τ α ι μ ε ε π ι μ έ λ ε ι α κ α ι ε π ι μ ο ν ή (για τα Εσπερινά)

•  ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2016

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται, να συγκρίνετε τα ελληνικά συντάγματα του 1844 και του 1864 ως προς: α. τη μορφή του πολιτεύματος (μονάδες 4) β. το δικαίωμα ψήφου και την εκλογική διαδικασία (μονάδες 15) γ. τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών (μονάδες 6). Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α: Ο Εκλογικός Νόμος [με βάση το σύνταγμα του 1844] καθιέρωνε την εκλογή των βουλευτών με πλειοψηφικό σύστημα δύο γύρων, που θα διεξαγόταν με άμεση, σχεδόν καθολική, και μυστική ψηφοφορία. Δικαίωμα ψήφου δινόταν στους πολίτες (άρρενες) ηλικίας 25 ετών συμπληρωμένων, «έχοντας προσέτι ιδιοκτησίαν τινά εντός της επαρχίας, όπου έχουσι την πολιτικήν διαμονήν των, ή εξασκούντας εν αυτή οποιονδήποτε επάγγελμα, ή ανεξάρτητον επιτήδευμα». Εξαιρούνταν «α) Οι διατελούντες υπό ανάκρισιν επί κακουργήματι, β) Οι προσκαίρως ή διά παντός στερηθέντες κατά συνέπειαν δικαστικής αποφάσεως του δικαιώματος του ψηφοφορείν, γ) Οι στερούμενοι της ελευθέρας διαχειρίσεως της περιουσίας των». Κάθε πολίτης διέθετε μία ψήφο και όφειλε αυτοπροσώπως να ασκήσει το δικαίωμά του και όχι με αντιπρόσωπο.

Ν. Διαμαντούρος, «Περίοδος Συνταγματικής Μοναρχίας», στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,

τ. ΙΓ΄, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1977, σ. 112.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β: […] η σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι αναγκαία για να αναφανεί η ιδιοτυπία της ελληνικής πολιτικής οργάνωσης. Έτσι, π.χ. η καθολική ψηφοφορία θεσπίζεται στη Γερμανία το 1871, […] στην Ελβετία το 1874, στην Ισπανία το 1890, στο Βέλγιο το 1893, στη Νορβηγία το 1898, στην Αυστρία το 1907, στη Σουηδία το 1909, στην Ολλανδία το 1917 και στην Ουγγαρία το 1918. Στην Αγγλία επίσης η διεύρυνση του εκλογικού δικαιώματος είναι πολύ αργόρρυθμη. Μέχρι το 1832 οι εκλογείς δεν ξεπερνούσαν τις 430.000 […] To 1865 μόλις ξεπερνάνε το εκατομμύριο, για να πλησιάσουν τα δύο μετά την εκλογική μεταρρύθμιση του 1867. Μόνο τον εικοστό αιώνα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία της διεύρυνσης της δημοκρατίας. Αλλά ακόμα και το 1911, 41% των ενήλικων ανδρών δεν είχαν ακόμα δικαίωμα ψήφου. […] Έτσι, το Σύνταγμα του 1864 θεσπίζει οριστικά τον κοινοβουλευτισμό με την κατάργηση όλων των ενδιάμεσων αντιπροσωπευτικών βαθμίδων, των χωριστών εκλογικών σωμάτων και των διπλών ή τριπλών κοινοβουλίων, που σε πολλές χώρες αποδυνάμωναν τελείως τη δημοκρατική λειτουργία.

Κ. Τσουκαλάς, Κοινωνική Ανάπτυξη και Κράτος. Η συγκρότηση του δημόσιου χώρου στην Ελλάδα,

δ΄ έκδ., Αθήνα, Θεμέλιο, 1989, σσ. 303 και 305.

Ερωτήσεις Πανελλαδικών

• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον (μον. 5) ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ 2001
• Ορισμός : Εκλεκτικοί (μον. 5)  ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2002
• Η ιδέα της αρχής της δεδηλωμένης ανήκει στον πολιτικό Επαμεινώνδα Δεληγιώργη. Σωστό-Λάθος. (μον. 5) ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2002
• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον (μον.4) ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2003
• Ορισμός: Πεδινοί (5 μον.) ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2003
• Ορισμός: Ορεινοί : (μον. 5) ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2003
• Ορισμός: Ορεινοί: (μον. 3) Ημερήσια 2004

• Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της Στήλης Α και δίπλα στο καθένα από αυτά τους αριθμούς της Στήλης Β που προσδιορίζουν τις καινοτομίες που αντιστοιχούν στα Συντάγματα της Στήλης Α (σε κάθε γράμμα της Στήλης Α αντιστοιχούν περισσότεροι του ενός αριθμοί) (μον. 8 ) Ημερήσια 2004

Στήλη Α	Στήλη Β
α. Σύνταγμα του 1844	1. ψήφος με σφαιρίδια
β. Σύνταγμα του 1864	2. μονιμότητα των δικαστικών και δημοσίων υπαλλήλων.
γ. Σύνταγμα του 1911	3. δωρεάν εκπαίδευση
	4. καθολική ψηφοφορία για άνδρες
	5. αρχή λαϊκής κυριαρχίας
	6. ασυμβίβαστο μεταξύ στρατιωτικής και δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας με το βουλευτικό αξίωμα
	7. βασιλευομένη δημοκρατία

• Ορισμός: Πεδινοί (4 μον.) Ημερήσια-Επαν.2004
• Ορισμός: Εκλεκτικοί: (5 μον.) Εσπερινά 2004
• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον : (5 μον.) Εσπερινά-επαν.2004
• Οι «πεδινοί» είχαν ως ηγέτες τον Δ. Γρίβα και τον Κ. Κανάρη. Σωστό-Λάθος (2 μον.) Εσπερινά-Επαν.2004
• Ορισμός: Εκλεκτικοί. ( 4 μον.) Ημερήσια 2005

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα στον καθέναν από αυτούς τα γράμματα της Στήλης Β, τα οποία προσδιορίζουν τις χρονολογίες που αντιστοιχούν στα γεγονότα της Στήλης Α (περισσεύει μία χρονολογία). Μον. 12 Ημερήσια 2005

Στήλη Α	Στήλη Β
1.Κατάλυση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος και επιβολή δικτατορίας από τον Ιωάννη Μεταξά.	α. 1841
2.  Σύσταση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής Πληθυσμών.	β. 1881
3.  Η ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας.	γ. 1918
4. Η ίδρυση του Σοσιαλιστικού Εργατικο	δ. 1875
ύ Κόμματος Ελλάδος (Σ.Ε.Κ.Ε.).	ε. 1862
5. Η ψήφιση της «αρχής της δεδηλωμένης».	στ.1924
6. Ο Όθωνας εγκαταλείπει την Ελλάδα διά παντός.	ζ. 1936

• Ορισμός: αρχή της δεδηλωμένης : (μον. 5) Εσπερινά 2005
• Υπό την ηγεσία του Δημητρίου Βούλγαρη, οι πεδινοί επεδίωκαν τον εκσυγχρονισμό των κοινοβουλευτικών θεσμών. Σωστό-Λάθος (μον. 2) Εσπερινά επαν 2005
• Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος ήταν αρχηγός των Πεδινών Σωστό-Λάθος (2 μον) Ημερήσια 2006
• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον. (4 μον.) Ημερήσια 2006

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα της Στήλης Β, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση (στη Στήλη Α περισσεύουν δύο ονόματα). μον. 10 Εσπερινά 2006

Στήλη Α	Στήλη Β
1. Δ. Βούλγαρης	α. Αρχηγός του Γαλλικού Κόμματος.
2. Επ. Δεληγιώργης	β. Θεμελιωτής της Εθνικής Τράπεζας.
3. Γ. Θεοτοκάς	γ. Ηγέτης του «Εθνικού Κομιτάτου».
4. Φ. Κόντογλου	δ. Ζωγράφος και συγγραφέας.
5. Ιω. Κωλέττης	ε. Στις 4 Αυγούστου 1936 κατέλυσε το κοινοβουλευτικό πολίτευμα και επέβαλε δικτατορία.
6. Ιω. Μεταξάς
7. Γ. Σταύρου

• Ποια ήταν η σημασία της ψήφισης της «αρχής της δεδηλωμένης» για την πολιτική ζωή της Ελλάδας; μον. 10 Εσπερινά-επαν. 2006Ορισμός: Εκλεκτικοί. ( 5 μον.) Εσπερινά-επαν. 2006
• Ορισμός: Ορεινοί. (4 μον.) Εσπερινά 2007
• Το Σύνταγμα του 1864 κατοχύρωνε την ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι. Σωστό – Λάθος (μον. 2 ) Εσπερ-επαν. 2007
• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον. (μον.3) Εσπερινά 2008

Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα της Στήλης Β, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. (μον. 8)  Εσπερινά 2008

Στήλη Α	Στήλη Β
1. Ι. Κωλέττης	α. Ηγέτης της Ομάδας των Ιαπώνων.
2. Δ. Βούλγαρης	β. Ηγέτης του κόμματος των Φιλελευθέρων.
3. Δ. Γούναρης	γ. Ηγέτης των Πεδινών.
4. Ελ. Βενιζέλος	δ. Ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος.

• Ορισμός: Πεδινοί (5 μον.) Ημερήσια 2009
• Οι πεδινοί είχαν ως ηγέτη τον Δημήτριο Βούλγαρη Σωστό – Λάθος (μον. 2 ) Εσπερινά-επαν. 2008
• Ορισμός: Ορεινοί (5 μον.) Ημερήσια-Επαν. 2009
• Ορισμός: αρχή της δεδηλωμένης : (μον. 5) Εσπερινά 2009
• Με το σύνταγμα του 1864 ορίστηκε ως πολίτευμα η βασιλευομένη δημοκρατία. Σωστό-Λάθος (μον. 5) Εσπερινά 2009
• Ορισμός: Εκλεκτικοί.( 5 μον.) Εσπερινά-επαν. 2009
• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον. (μον.5) Ημερήσια 2010
• Ορισμός: Εκλεκτικοί.( 5 μον.) Ημερήσια-Επαν και Εσπερινά-επαν. 2011
• Ορισμός: Πεδινοί (5 μον.) Ημερήσια –Εσπερινά 2012
• Ορισμός: Ορεινοί (5 μον.) Ημερήσια-Εσπερινά Επαν. 2012
• Ορισμός: Εκλεκτικοί.( 5 μον.) Εσπερινά 2013
• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον. (μον.5) Ημερήσια-Εσπερινά Επαν. 2013
• Ορισμός: Εκλεκτικοί (μον. 5) Ημερήσια-Εσπερινά Επαν. 2014
• Ορισμός: Ορεινοί (μον. 5 ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2015
• Ορισμός: Εθνικόν Κομιτάτον. (μον.5) ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ  ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2016
• Ορισμός α. Πεδινοί ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2020

Πηγή: https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/prosanatolismou/istoria/ethnosynelefsi-tou-1862-1864/

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΗΓΩΝ
https://latistor.blogspot.com/2018/04/blog-post.html

Λο | Trailer | CineDoc 2025

 

Θανάσης Βασιλείου | 2025 | Ελλάδα, Γαλλία | 70’ 

𝝨𝝪𝝢𝝤𝝭𝝜

Έναν χρόνο μετά τον θάνατο της μητέρας του, ο σκηνοθέτης επιστρέφει στο άδειο διαμέρισμα της παιδικής του ηλικίας στην Αθήνα για να διαχειριστεί μια προβληματική κληρονομιά. Από τις γυμνές πλέον επιφάνειες του σπιτιού, αναδύονται θραύσματα αναμνήσεων της οικογένειάς του και η προσωπική ιστορία του μπλέκεται με το συλλογικό τραύμα της Χούντας.

Βραβείο ΕΚΚΟΜΕΔ πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη (Ελληνικό Πρόγραμμα) – 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2025)

3.Η «νέα γενιά»

1844-1880-3-pdffrom Kvarnalis75

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:

https://docs.google.com/presentation/d/1l4HBJ5iR9VNUKSAGx3dkf6ky2IpSTV94/edit?usp=sharing&ouid=109158386999587488183&rtpof=true&sd=true

Πηγές Πανελληνίων

• ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ 2003

Επισημαίνοντας χωρία των παρακάτω κειμένων και αξιοποιώντας τις ιστορικές γνώσεις σας, να εξηγήσετε τις συνθήκες ανάδειξης της «νέας γενιάς» μετά την παρακμή των ξενικών κομμάτων και τα αιτήματα που αυτή προέβαλε. (μον. 25)

Κείμενο Α΄ Περί το τέλος της βασιλείας του Όθωνος θα εμφανισθούν αι νέαι πολιτικαί δυνάμεις, προερχόμεναι εκ της μετεπαναστατικής γενεάς, η οποία, εμποτισμένη με τας εξελισσομένας εις την Ευρώπην φιλελευθέρας ιδέας, θα αναλάβη το έργον της ολοκληρώσεως της Δημοκρατίας. Αι δυνάμεις αυταί θα επιτύχουν και την έξωσιν του Όθωνος […]. Ο ελληνικός κεφαλής της Επαναστάσεως του 1862 ήσαν νέοι επηρεασμένοι βαθύτατα από τας φιλελευθέρας ιδέας. Εξ άλλου κατά την διαρρεύσασαν τριακονταετίαν, η πληθυσμική σύνθεσις της Ελλάδος είχεν υποστή τοιαύτην εξέλιξιν (…) ώστε υφίσταντο, πλέον, νέα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά δεδομένα. Ακόμη και η αναλογία μεταξύ πληθυσμού της υπαίθρου και αστικών κέντρων είχεν ουσιωδώς μεταβληθή εις βάρος του πρώτου. Τέλος, είχεν αρχίσει να διαμορφούται ηγετική τάξις, τελείως διάφορος της προελθούσης εκ του αγώνος της ανεξαρτησίας.

(Γρηγόριος Δαφνής, Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, 1821-1961, σσ. 54 και 59).

Κείμενο Β΄ Μετά το τέλος του Κριμαϊκού Πολέμου (…), το αντιδυναστικό ρεύμα δυνάμωσε, για να κορυφωθεί κατά την τριετία 1859-1862. Με αφορμή διώξεις εναντίον φιλελεύθερων διανοουμένων, όπως ο Αλεξ. Σούτσος (Φεβρουάριος 1859), και με ενεργό συμμετοχή της «χρυσής» φοιτητικής νεολαίας της εποχής (…) η αντιπολίτευση κατά του Όθωνα γενικεύτηκε, παρασέρνοντας μια πλειάδα ετερογενών πολιτικών και στρατιωτικών στοιχείων που, για διαφορετικούς λόγους, επιζητούσαν την απομάκρυνση της δυναστείας.

(Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Εισαγωγή στην ελληνική συνταγματική ιστορία, σ. 71).

• ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2008

Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τους παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν στην επανάσταση του 1862 και την έξωση του Όθωνα. Μον. 25

Ο Όθων, δεχθείς άκων[1] την εγκαθίδρυσιν συνταγματικού πολιτεύματος, δεν είχε την διάθεσιν της πιστής εφαρμογής αυτού. Ευθύς εξ αρχής, παραβιάζων το πνεύμα του Συντάγματος, ανεμίχθη εις έργα διοικητικά, επεμβαίνων εις τας βουλευτικάς εκλογάς και προσπαθών εκδήλως να συγκεντρώση εις χείρας του περισσοτέραν εξουσίαν. Προ δε της αντιστάσεως, την οποίαν εύρισκε δεν εδίσταζεν, ως είναι ευνόητον, να λάβη μέτρα πιεστικά κατά της ελευθερίας του τύπου και της ανεξαρτησίας των συνειδήσεων, τούθ’ όπερ εξήπτεν ακόμη περισσότερον την κατ’ αυτού αντιπολίτευσιν και προητοίμαζε την πτώσιν του.

Ο βασιλεύς −όπως γράφει ο Ν. Δραγούμης (Αναμνήσεις, τομ. Β΄ σ. 122)− έρρεπε[2] φύσει «προς το σύστημα της συγκεντρώσεως», πολιτικοί δε, όπως ο Κωλέττης, «τελειοποιήσαντες αυτό, και τον Όθωνα ενεθάρρυναν εις αυστηροτέραν εφαρμογήν και αυτοί εφήρμοσαν απηνέστερον[3]… Η καταστολή της ελευθερίας των δημοκρατικών Αρχών, η καταδίωξις του τύπου, η επέμβασις εις τας εκλογάς τας τε βουλευτικάς και τας των δήμων, η αποβολή πάντων των οπωσούν[4] ανεξάρτητον εχόντων το φρόνημα δημοσίων λειτουργών, και ιδίως των της Θέμιδος[5] … η διά παντός τρόπου πίεσις της συνειδήσεως των δικαστών, η διαστροφή των νόμων, ταύτα, και άλλα εις εν μόνον απέβλεπον, εις την σύμπτυξιν πάσης δυνάμεως εις χείρας της εξουσίας και την δι’ αυτής παγίωσιν κυβερνήσεως πανισχύρου και διαρκούς. …

Η προϊούσα[6] κοινωνική εξέλιξις ενίσχυε το φιλελεύθερον και δημοκρατικόν πνεύμα, ούτως ώστε αι απολυταρχικαί τάσεις να μη είναι ανεκταί και να υπονομεύεται τουναντίον διά συνεχούς δράσεως η βασιλεία του Όθωνος. Βοηθούσης δε και της αναμίξεως των αντιπροσώπων των Προστατίδων Δυνάμεων εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας, η οποία δεν έπαυε κατά τα έτη της απολυταρχίας και της συνταγματικής μοναρχίας, η θέσις του Όθωνος κατέστη τόσον επισφαλής[7], ώστε ευκόλως ανετράπη δι’ επαναστάσεως, μολονότι όπως φαίνεται, δεν ημφεσβητούντο ωρισμέναι αρεταί του και ανεγνωρίζετο η ταύτισις της ηγεμονικής του φιλοδοξίας προς τα εθνικά ιδανικά της εποχής εκείνης (ίδε και Ζ. Παπαντωνίου, Ο Όθων, 1934)». (Α. Σβώλου, Τα Ελληνικά Συντάγματα, σσ. 79-80.)

Ομογενών 2009

Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τους λόγους ανάδειξης (μονάδες 17) και τα αιτήματα (μονάδες 8) της «νέας γενιάς» στην περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας.

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν ποὺ ἱδρύθηκε τὸ 1837 δημιουργήθηκαν 190 δημοτικά, 31 ἀποκαλούμενα ἑλληνικὰ σχολεῖα καὶ τέσσερα γυμνάσια. Μεταξὺ 1837 καὶ 1857, 3.182 φοιτητὲς ἀπέκτησαν στὴν Ἀθήνα διπλώματα, ἐνῶ τὸ ποσοστὸ ὅσων γνώριζαν γραφὴ καὶ ἀνάγνωση αὐξήθηκε μέχρι τὸ 1840 στὸ 40% τοῦ ἀνδρικοῦ πληθυσμοῦ, ἡλικίας ἄνω τῶν 5 ἐτῶν. [...] Ἡ σχετικὰ ταχύρρυθμη ἐξάπλωση τῆς μόρφωσης αὔξησε τὶς ἐντάσεις στὴν κοινωνία. Γιὰ τοὺς ἀπόφοιτους τοῦ Πανεπιστημίου, ἰδιαίτερα τοὺς νομικοὺς, ἴσχυε σὲ σχέση μὲ τὴν ἐπαγγελματικὴ προοπτικὴ τὸ ἴδιο ὅπως καὶ γιὰ ὅλους τοὺς ἄλλους: ἡ πίεση γιὰ μιὰ θέση στὸ δημόσιο μεγάλωνε. Ἐπίσης μεγάλωναν οἱ ἀτομικὲς ἀπαιτήσεις γιὰ τὸ ἐπίπεδο ζωῆς, οἱ μορφωμένοι καθὼς καὶ οἱ μισομορφωμὲνοι ἄρχισαν νὰ ἐνοχλοῦνται ἀπὸ τὴν ἀνεπάρκεια τῶν συνθηκῶν στὴν Ἑλλάδα, τὴ γενικὴ καθυστέρηση σὲ σχέση μὲ τὶς χῶρες τῆς Δύσης, καὶ ἡ ἐπιθυμία γιὰ συμμετοχὴ στὶς πολιτικὲς διαδικασίες ἐνίσχυε τὴ γενικὴ δυσαρέσκεια. Φαίνεται ὅτι στὴν περίπτωση τῆς Ἑλλάδας ἐπιβεβαιώνεται ἡ ὑπόθεση ὅτι ἡ διαδικασία τῆς γρήγορης ἐξάπλωσης τῆς στοιχειώδους μόρφωσης συμπίπτει μὲ τὴν περίοδο πολιτικῆς ἀστάθειας καὶ ὅτι κατὰ πᾶσα πιθανότητα ἐνισχύει αὐτὴ τὴν ἀστάθεια.

Gunnar Hering, Τὰ πολιτικὰ κόμματα στὴν Ἑλλάδα 1821-1936

τόμος Α΄, Μ.Ι.Ε.Τ. (Αθήνα 2004), σσ. 340, 341.

• Εσπερινά 2010.

Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στο ερώτημα: Ποιες συνθήκες διαμόρφωσαν τη «νέα γενιά» ανθρώπων μετά την παρακμή των ξενικών κομμάτων;

Κείμενο «[…] Τὰ χρόνια αὐτὰ χαρακτηρίζονται κυρίως ἀπὸ τὶς σοβαρὲς προσπάθειες οἰκονομικῆς ἀνασυγκροτήσεως τῆς χώρας, ποὺ εἶχε ἀρχίσει νὰ διαφαίνεται ἤδη ἀπὸ τὴν προηγούμενη διετία. Ἡ μεταστροφὴ τῆς κοινῆς γνώμης, συνέπεια τῶν ἀπρόβλεπτων συνθηκῶν, ποὺ ἐπέβαλε στὴν Ἑλλάδα ἡ διεθνὴς πολιτική, σὲ ἀντίθεση πρὸς τὸ δημόσιο αἴσθημα, ἡ πρόσκαιρη ἐγκατάλειψη μεγαλεπήβολων ὀνείρων γιὰ μιὰ ἀπαρχὴ ἀπελευθερώσεως τῶν ὑπόδουλων ἀκόμη Ἑλλήνων, ἐπέβαλλαν στὰ χρόνια μετὰ τὸν Κριμαϊκὸ πόλεμο τὴν ἀνάγκη νὰ ἀναζητηθεῖ διέξοδος πρὸς μιὰ ἄλλη κατεύθυνση, πρὸς τὴν οἰκονομικὴ ἀνὰπτυξη τῆς χώρας. Οἱ Ἕλληνες συνειδητοποίησαν ὅτι ἔπρεπε νὰ ἀξιοποιήσουν ὅ,τι εἶχαν στὰ χέρια τους παρὰ νὰ περιμένουν τὴν πραγματοποίηση τῶν ὀνεὶρων τους, ποὺ ἔτσι ἢ ἀλλιῶς ἀναβάλλονταν ἢ ματαιώνονταν. Τὰ στενὰ σύνορα, μέσα στὰ ὁποῖα ἦταν καταδικασμένοι νὰ ζοῦν, τοὺς ἀποστεροῦσαν ἀπὸ μιὰ ἐπάρκεια πλουτοπαραγωγικῶν πηγῶν. Ἔπρεπε συνεπῶς ἡ πολιτικὴ ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος νὰ δώσει τὴ θέση της στὴν οἰκονομική. Ἔτσι ἡ χώρα ἄρχισε νὰ προοδεύει ὑλικὰ καὶ αὐτὸ ἦταν μιὰ ἀπάντηση στὸ ἀδιέξοδο ποὺ βρέθηκε ὡς πρὸς τὴ διεθνή της θέση» Δημητρακόπουλος, Οδ., «Στροφή της κυβερνητικής πολιτικής προς την εσωτερική ανάπτυξη της χώρας», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΓ΄, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1977, σ. 172. Μον. 25

[1] άκων: χωρίς τη θέλησή του

[2] έρρεπε: έτεινε

[3] απηνέστερον: πιο σκληρά

[4] οπωσούν: κατά κάποιο τρόπο, κάπως

[5] λειτουργών της Θέμιδος: δικαστών και δικηγόρων

[6] προϊούσα: αυξανόμενη

[7] επισφαλής: αβέβαιη

Ερωτήσεις Πανελληνίων

• Να παρουσιάσετε τους λόγους που οδήγησαν τη «νέα γενιά» των πολιτικών της μετεπαναστατικής Ελλάδας να διαφοροποιηθεί από τις αντιλήψεις που χαρακτήριζαν τους αρχηγούς των ξενικών κομμάτων. Μονάδες 14 Ημερήσια-Επαν. 2005
• Τα αιτήματα της «νέας γενιάς» εξέφρασε σε μεγάλο βαθμό με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Σωστό – λάθος (μον. 2) Ημερήσια-Επαν. 2008
• α. Ποια εκσυγχρονιστικά αιτήματα των αντιπολιτευτικών ομίλων, που συγκροτήθηκαν περί τα τέλη της δεκαετίας του 1850, εξέφρασε με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος; (μονάδες 5) β. Ποιοι συμμετείχαν στην επανάσταση κατά του Όθωνα, το 1862; (μονάδες 5) Μονάδες 10 Ημερ. Εσπερ 2011
• Β2. Να αναφερθείτε: α. στα πολιτικά αιτήματα που εξέφραζαν οι αντιπολιτευτικοί όμιλοι και ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, κατά την περίοδο 1850-1860 (μονάδες 6) και β. στην επανάσταση του Φεβρουαρίου 1862 και την κατάληξή της (μονάδες 7). Μονάδες 13 Ομογενών 2015

Πηγή: https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/prosanatolismou/istoria/nea-genia/

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΗΓΩΝ
https://latistor.blogspot.com/2019/11/blog-post_16.html

2. Η παρακμή των «ξενικών» κομμάτων κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας

2-pdf1from Kvarnalis75

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
https://docs.google.com/presentation/d/1sr1GdSJaIhTrA8HQLZlgAJK-YgW-4VZp/edit?usp=sharing&ouid=109158386999587488183&rtpof=true&sd=true

Πηγές Πανελληνίων

• ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2003

Συνθέτοντας τις πληροφορίες των παρακάτω πηγών και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να περιγράψετε τις πολιτικές πρακτικές του Κωλέττη. Μονάδες 25

Κείμενο Α: Η παραχώρηση Συντάγματος δε μετέβαλε την πολιτική ζωή. Η συνεργασία των τριών κομμάτων εν όψει της αλλαγής του 1843 διαλύθηκε αμέσως μετά την επιτυχία. Οι πρώτες εκλογές που ακολούθησαν κράτησαν τρεις μήνες κατά τους οποίους η Ελλάδα έγινε λεία των οπλισμένων συμμοριών του Κωλέττη, που έβαλε σ’ ενέργεια όλα τα μέσα για να συντρίψει τον αντίπαλο και να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Συνταγματικός, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, ο Κωλέττης δείχτηκε υπερβολικά συγκεντρωτικός όταν πήρε την εξουσία κι ενθάρρυνε τις επεμβάσεις του στέμματος στην πολιτική ζωή. Η πραγματική εσωτερική πολιτική του συνίστατο στη «διάθεση των κρατικών εσόδων για λογαριασμό των φίλων του», χωρίς κανένα σοβαρό μέτρο για τη διοργάνωση και οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η «Μεγάλη Ιδέα» τού έδινε το πρόσχημα. Η μόνη θεραπεία στις δυστυχίες της Ελλάδας, έλεγε, ήταν η εδαφική εξάπλωση του βασίλειου, ο δρόμος προς την Κωνσταντινούπολη και η κυριαρχία στην Ανατολή. Με τέτοια πολιτική ο Κωλέττης εμφανίζεται στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας ως ο τύπος του τυχοδιώκτη πολιτικού, που εισήγαγε όσο κανείς άλλος τη διαφθορά στην άσκηση της εξουσίας. Στην πραγματικότητα το Σύνταγμα καταργήθηκε.

Νικ. Σβορώνος,Επισκόπηση Νεοελλ.Ιστορίας.

Κείμενο Β: «Προέκειτο να κυρωθώσι φιλικαί εκλογαί; Ευθύς και αι δεινόταται παραβιάσεις παρεσιωπώντο ή εχαρακτηρίζοντο επουσιώδεις παρατυπίαι: και η μεν βία, η στάσις αυτή, απεκαλούντο δικαία άμυνα, η δε αδικία, ακολασία, το ψεύδος δικαιοσύνη, μετριότης, αλήθεια. Και αυταί αι λέξεις ήλλαξαν σημασίαν: η μεν παραβίασις των καλπών ωνομάσθη συστολή των σανίδων, αι δε σαπουνοκασέλαι και τα σακκούλια κάλπαι, η λύμανσις των σφραγίδων τυχαία σύντριψις, οι συμβολαιογράφοι επί της ψηφοφορίας επιτροπαί και οι απόβλητοι του λαού εκλεκτοί αυτού…».

(Ν. Δραγούμης, Ιστορικαί Αναμνήσεις, Αθήνα 1973)

• ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΠΤΙΚΕΣ 2006

Χρησιμοποιώντας τα σχετικά χωρία του πιο κάτω κειμένου και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αποτιμήσετε τη λειτουργία της συνταγματικής μοναρχίας κατά την περίοδο της διακυβέρνησης του Ιωάννη Κωλέττη.

ΚΕΙΜΕΝΟ: Υποστηρίχτηκε […] ὅτι ἡ μὴ ἀνάπτυξη τοῦ κοινοβουλευτισμοῦ, στὴν περίοδο τῆς συνταγματικῆς μοναρχίας, δὲν ὀφειλόταν στὸ «πλημμελὲς» τῶν διατάξεων τοῦ Συντάγματος οὔτε στὴν ἔλλειψη κανόνων ποὺ διευκόλυναν τὴν καθιέρωση σταθερῶν κοινοβουλευτικῶν ἀρχῶν, ἀλλὰ στὴν μὴ ἐφαρμογή του ἀπὸ τὸν Ὄθωνα καὶ στὶς ἐσκεμμένες παραβιάσεις του.

Πράγματι, ἔχοντας ἀποδεχθεῖ καταναγκαστικὰ τὴν ἐγκαθίδρυση συνταγματικοῦ πολιτεύματος ὁ ξενόφερτος μονάρχης δὲν διακατεχόταν ἀπὸ τὴν παραμικρὴ διάθεση νὰ τὸ ἐφαρμόσει. Ἀναμίχθηκε σὲ ἔργα διοικητικὰ, παρενέβαινε στὶς βουλευτικὲς ἐκλογὲς καὶ κατέβαλε κάθε προσπάθεια νὰ συγκεντρώσει ὅλο καὶ περισσότερη ἐξουσία. Παράλληλα περιφρόνησε τὸν ἐκλογικὸ νόμο τοῦ 1844 καὶ δὲν ἐπέτρεψε τὴ διενέργεια ἐλεύθερων ἐκλογῶν νοθεύοντας τες συστηματικὰ σὲ ὅλες τὶς φάσεις τῆς σχετικῆς διαδικασίας.

Χαρακτηριστικὲς ὑπῆρξαν οἱ καταγγελίες τοῦ Μιχ. Σχινᾶ στὴ Βουλὴ σὲ βάρος τῆς γαλλόφιλης (καὶ ὑποστηριζόμενης ἀπὸ τὸν Ὄθωνα) κυβέρνησης Κωλέττη, τὴν ἑπομένη τῆς διεξαγωγῆς τῶν ἐκλογῶν τὸ 1847: «Μέσα διπλᾶ, τριπλᾶ, τετραπλᾶ, παραπείσεων, ἀπειλῶν, ὑποσχέσεων ἐτίθεντο ἐν χρήσει ἵνα συλλέξωσι τὴν διεσπαρμένην καὶ ἀπολωλῶσαν πλειοψηφίαν […]».

Παύλος Πετρίδης, Πολιτικές δυνάμεις και συνταγματικοί θεσμοί στη νεώτερη Ελλάδα, 1844-1936, (Θεσσαλονίκη, 1984), σσ. 24-25. Μονάδες 20

• ΗΜΕΡΗΣΙΑ - ΕΣΠΕΡΙΝΑ. Επαναληπτικές 2012

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα, να αναφερθείτε στη λειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος από το 1844 μέχρι το τέλος του Κριμαϊκού Πολέμου (1856), προσδιορίζοντας:

α) τις εκλογικές πρακτικές και τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης του Κωλέττη (μονάδες 10),

β) την πολιτική τακτική του Όθωνα απέναντι στα κόμματα (μονάδες 7) και

γ) τις επιπτώσεις του Κριμαϊκού Πολέμου στην ελληνική πολιτική ζωή (μον. 8). Μονάδες 25

Κείμενο Α: [Εκλογικές παρατυπίες]: «Προέκειτο να κυρωθώσι φιλικαί εκλογαί; Ευθύς και αι δεινόταται παραβιάσεις παρεσιωπώντο ή εχαρακτηρίζοντο επουσιώδεις παρατυπίαι: και η μεν βία, η στάσις[1] αυτή, απεκαλούντο δικαία άμυνα, η δε αδικία, ακολασία, το ψεύδος, δικαιοσύνη, μετριότης, αλήθεια. Και αυταί αι λέξεις ήλλαξαν σημασίαν: η μεν παραβίασις των καλπών ωνομάσθη συστολή[2] των σανίδων, αι δε σαπουνοκασέλαι και τα σακκούλια κάλπαι, η λύμανσις[3] των σφραγίδων τυχαία σύντριψις, οι συμβολαιογράφοι επί της ψηφοφορίας επιτροπαί και οι απόβλητοι του λαού εκλεκτοί αυτού…».

Νικόλαος Δραγούμης, Ιστορικαί Αναμνήσεις, τ. 2, Αθήνα 1973, σ. 93, στο: Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας,

Γ΄ Τάξη Γενικού Λυκείου (Θεωρητική Κατεύθυνση), Αθήνα: ΟΕΔΒ, 2010, σ. 74.

Κείμενο Β: [Το Στέμμα και τα κόμματα]: […]Αναμφίβολα το Στέμμα αναχαίτισε επίσης τη δυνατότητα των κομμάτων να επιτείνουν τη λανθάνουσα εμφύλια διαμάχη που σιγόβραζε πάντα κάτω από την επιφάνεια. Εμποδίζοντας καθένα από τα κόμματα να μονοπωλήσει την εξουσία, μετρίασε κάποιες από τις πικρές εχθρότητες της περιόδου της Επανάστασης. Αποστέρησε εν μέρει τα κόμματα από τη στρατιωτική τους δύναμη με τη διάλυση των ατάκτων και τη δημιουργία στρατιωτικού μηχανισμού βασισμένου στην απόλυτη νομιμοφροσύνη προς το Στέμμα.[…]. Μια και κανένα κόμμα δεν μονοπωλούσε τη διοίκηση, το καθένα ήταν κατά μία έννοια ομάδα αντιπολίτευσης (ακόμη και όταν ήταν πρόσκαιρα το ευνοούμενο κόμμα), και ως ομάδες αντιπολίτευσης, που αντιμάχονταν την κεντρική διοίκηση, τα κόμματα αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν συγκεντρωτικές μεθόδους στη δράση τους και συνακόλουθα να αυξήσουν την εσωτερική τους συνοχή.

A. Petropoulos, Πολιτική και Συγκρότηση Κράτους στο Ελληνικό Βασίλειο (1833-43), στο: Γ. Β. Δερτιλής – Κ. Κωστής (επιμ.), Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας (18ο ς -20ό ς αι.), Αθήνα-Κομοτηνή: Εκδοτικός Οίκος Αντ. Ν. Σάκκουλα, 1991, σ. 210.

[1] ανταρσία
[2] συστολή
[3] φθορά, καταστροφή

Ερωτήσεις Πανελληνίων

• Ο θάνατος του Κωλέττη το 1847 ευνόησε το γαλλικό κόμμα. Σωστό-Λάθος (2 μον.) Ημερήσια-Επαν.2007
• Ποιες πολιτικές πρακτικές χρησιμοποίησε ο Ι.Κωλέττης, προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία;(μον.12) Εσπερ. 2009
• Ποιοι λόγοι συντέλεσαν στην παρακμή του ρωσικού κόμματος κατά την περίοδο της συνταγματικής  μοναρχίας (1844-1864); Μονάδες 12 Ημερήσια Επαν. 2010
• Στην περίοδο μεταξύ των συνταγμάτων του 1844 και του 1864 ουσιαστικά δεν ικανοποιήθηκε κανένα από τα αιτήματα του ρωσικού κόμματος, τα οποία είχαν σχέση με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Σωστό-Λάθος (2 μον.) Ημερ Επαν 2011.
• Ο Κωλέττης, ως αρχηγός του γαλλικού κόμματος, επεδίωκε μια κυβερνητική πολιτική που θα ενίσχυε το ρόλο του κοινοβουλίου. Σωστό-Λάθος (μον. 2) Εσπερ 2014
• Η ήττα της Ρωσίας στον Κριμαϊκό πόλεμο συνέβαλε στην αποδυνάμωση του ρωσικού κόμματος, το οποίο σταδιακά εξαφανίστηκε από την πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Σωστό-Λάθος (μον. 2) Ημερ –Εσπερ επαν 2014
• Να αναφερθείτε στην παρακμή του γαλλικού και του ρωσικού κόμματος κατά την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας. (μον. 15)  ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2015
• Ο Ι. Κωλέττης, ως αρχηγός του αγγλικού κόμματος, επέβαλε το 1846/1847 ένα είδος κοινοβουλευτικής δικτατορίας. (Σωστό ή Λάθος) ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ 2021

Πηγή: https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/prosanatolismou/istoria/parakmi-ton-xenikon-kommaton/

1. Το σύνταγμα του 1844

1844-1880-1-1844-pdffrom Kvarnalis75

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:
https://docs.google.com/presentation/d/1FNYVC6_UJtPSc2fc7TqWp7U2XirhH0ed/edit?usp=sharing&ouid=109158386999587488183&rtpof=true&sd=true

Επεξεργασία πηγής:
Ιστορία Γ΄ Λυκείου: Συντάγματα 1844 & 1864 (επεξεργασία πηγής)

Πηγές Πανελληνίων

• ΗΜΕΡΗΣΙΑ  2007

Αξιοποιώντας τις πληροφορίες από τα παρακάτω κείμενα και τις ιστορικές σας γνώσεις σχετικά με το Σύνταγμα του 1844: 

α. να αναφερθείτε στις βασιλικές εξουσίες και στη σημασία του δικαιώματος της καθολικής ψηφοφορίας

 Μονάδες 13.

 β. να αποτιμήσετε τη σημασία της θέσπισης του Συντάγματος του 1844 στην εξέλιξη του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα.

Μονάδες 12

Κείμενο Α: Σύνταγμα μοναρχικό, τον συντηρητισμό του οποίου δεν αναιρούσαν οι αρκετές φιλελεύθερες διατάξεις που κατάφεραν να επιβάλουν τα προοδευτικότερα στοιχεία της Εθνοσυνέλευσης, […] το Σύνταγμα του 1844 συμπληρωνόταν με έναν επαναστατικό για την εποχή του εκλογικό νόμο. Πρόκειται για τον εκλογικό νόμο της 18ης Μαρτίου 1844 που ψήφισε η Εθνοσυνέλευση […] και που αναγνώριζε το δικαίωμα του εκλέγειν «εις όλους τους εντός του βασιλείου γεννηθέντας Έλληνας» που είχαν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους και είχαν «ιδιοκτησίαν τινά εντός της επαρχίας», είτε κινητή, όπως διευκρινίστηκε στη σχετική συζήτηση, είτε ακίνητη «προσοδοφόρον και φοροτελή[1]», ή που εξασκούσαν «οιονδήποτε επάγγελμα ή ανεξάρτητον επιτήδευμα» […]. Καθιερώνοντας έτσι ουσιαστικά την καθολική και –με μία σειρά άλλων διατάξεων– την άμεση ψηφοφορία για την ανάδειξη της Βουλής, η Εθνοσυνέλευση […] πρωτοπορούσε, σε σχέση με τα ισχύοντα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες της εποχής.

 (Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Εισαγωγή στην Ελληνική Συνταγματική Ιστορία, Αθήνα-Κομοτηνή 1981, σσ. 65-66)

Κείμενο Β: Στη βαθμιαία ενίσχυση του ρόλου του κοινοβουλίου και στο συνακόλουθο περιορισμό των υπερτροφικών εξουσιών του μονάρχη συνετέλεσε και η καθιέρωση με νόμο της σχεδόν καθολικής και άμεσης ψηφοφορίας (όλοι σχεδόν οι Έλληνες πάνω από 25 χρονών είχαν δικαίωμα ψήφου). […] Η καθολική ψηφοφορία προώθησε σταδιακά την πολιτική χειραφέτηση των λαϊκών στρωμάτων και, όπως όλοι οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί, συνέβαλε στη διαμόρφωση μιας δημοκρατικής ιδεολογίας.

(Γιώργος Αναστασιάδης, Κοινοβούλιο και Μοναρχία στην Ελλάδα, Θεσσαλονίκη 1995, σσ. 20-21 )

[1] ιδιοκτησία φοροτελής: η ιδιοκτησία που υπόκειται σε φορολογία

• ΗΜΕΡΗΣΙΑ- ΕΣΠΕΡΙΝΑ 2012

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται παρακάτω, να αναφερθείτε στο περιεχόμενο του Συντάγματος του 1844 σχετικά με: α) τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών (μον. 4) β) το δικαίωμα της ψηφοφορίας και την εκλογική διαδικασία (μον. 9) γ) την κατανομή των εξουσιών (μον. 12). Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α: Ὁ Ἐκλογικὸς Νόμος καθιέρωνε τὴν ἐκλογὴ τῶν βουλευτῶν μὲ πλειοψηφικὸ σύστημα δύο γύρων, ποὺ θὰ διεξαγόταν μὲ ἄμεση, σχεδὸν καθολική, καὶ μυστικὴ ψηφοφορία. Δικαίωμα ψήφου δινόταν στοὺς πολίτες (ἄρρενες) ἡλικίας 25 ἐτῶν συμπληρωμένων, «ἔχοντας προσέτι ἰδιοκτησίαν τινὰ ἐντὸς τῆς ἐπαρχίας, ὅπου ἔχουσι τὴν πολιτικὴν διαμονήν των, ἢ ἐξασκοῦντας ἐν αὐτῇ ὁποιονδήποτε ἐπάγγελμα, ἢ ἀνεξάρτητον ἐπιτήδευμα». Ἐξαιροῦνταν «α) Οἱ διατελοῦντες ὑπὸ ἀνάκρισιν ἐπὶ κακουργήματι, β) Οἱ προσκαίρως ἢ διὰ παντὸς στερηθέντες κατὰ συνέπειαν δικαστικῆς ἀποφάσεως τοῦ δικαιώματος τοῦ ψηφοφορεῖν, γ) Οἱ στερούμενοι τῆς ἐλευθέρας διαχειρίσεως τῆς περιουσίας των».

Ν. Διαμαντοῦρος, Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους,τ. ΙΓ΄: Νεώτερος Ἑλληνισμὸς ἀπὸ 1833 ὥς 1881, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 2000, σ. 112.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β: Ο Βασιλιάς δεν ήταν μόνον ο ανώτατος άρχοντας, ο αρχηγός του κράτους αλλά και το ανώτατο και κυρίαρχο όργανο του κράτους, αποδεχόταν δηλαδή μόνον εκείνους τους περιορισμούς της εξουσίας του, που είχαν διατυπωθεί ρητώς στο Σύνταγμα. Η μοναρχική πηγή της εξουσίας προέκυπτε και από το ίδιο το συνταγματικό κείμενο, που αναγνώριζε το πρόσωπο του Βασιλιά ως ιερό και απαραβίαστο αλλά και από την πρόβλεψη ότι η δικαιοσύνη πηγάζει από το Βασιλιά και απονέμεται εν ονόματί του. Η μοναρχία ήταν όμως περιορισμένη μέσα στα όρια που έθετε η ίδια με το παραχωρημένο Σύνταγμα. Το Σύνταγμα του 1844 εισήγαγε την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. […] Η νομοθετική πρωτοβουλία και το δικαίωμα της κυρώσεως των νόμων ανήκε στο Βασιλιά. Με το διορισμό των μελών της Γερουσίας και της διάλυσης, χωρίς περιορισμό, της Βουλής, ο Βασιλιάς συγκέντρωνε εκτεταμένες αρμοδιότητες.

Η. Μαυρομούστακου, Πολιτικοί Θεσμοί και Διοικητική Οργάνωση, στο: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, 4ος τόμος: Το Ελληνικό Κράτος, 1833-1871, Η Εθνική Εστία και ο Ελληνισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003, σ.43.

ΚΕΙΜΕΝΟ Γ: Περί συντάξεως της Πολιτείας

Άρθρον 15. Η νομοθετική εξουσία ενεργείται συνάμα υπό του Βασιλέως, της Βουλής και της Γερουσίας.

Άρθρον 20. Η εκτελεστική εξουσία ανήκει εις τον Βασιλέα, ενεργείται δε διά των παρ’ αυτού διοριζομένων υπευθύνων Υπουργών.

Άρθρον 21. Η δικαστική εξουσία ενεργείται διά των δικαστηρίων, αι δε δικαστικαί αποφάσεις εκτελούνται εν ονόματι του Βασιλέως.

Περί της Βουλής

Άρθρον 59. Η Βουλή σύγκειται εκ Βουλευτών, εκλεγομένων των εχόντων δικαίωμα προς τούτο πολιτών, κατά τον περί εκλογής Νόμον.

Α. Σβώλος, Τα Ελληνικά Συντάγματα, σσ. 153, 155, 161 (Στο: Αξιολόγηση των μαθητών στο μάθημα: «Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας»,

τεύχ. 1ο, Αθήνα:ΥΠ.Ε.Π.Θ.–Κ.Ε.Ε., 1999, σ. 197).

Ερωτήσεις Πανελληνίων

• Με το Σύνταγμα του 1844 κατοχυρώθηκε συνταγματικά το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι. Σωστό-Λάθος (μον. 2) ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ 2002
• Το Σύνταγμα του 1844 καθιέρωσε ως πολίτευμα τη Βασιλευομένη Δημοκρατία. Σωστό – Λάθος (2 μον.) Εσπερ.2004
• Ποιες ήταν οι επιπτώσεις από την καθιέρωση, με το σύνταγμα του 1844, της καθολικής ψηφοφορίας για τους άνδρες στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας; (μον. 13) Εσπερινά Επαν. 2004
• Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1844, οι γερουσιαστές διορίζονταν από τον βασιλιά και διατηρούσαν το αξίωμά τους ισόβια. Σωστό- Λάθος ( μον. 2) Εσπερινά 2005
• α) Ποια θεμελιώδη δικαιώματα συμφώνησαν οι κομματικές παρατάξεις ότι έπρεπε να κατοχυρωθούν με το Σύνταγμα του 1844; (Μονάδες 6) β) Ποιες εξουσίες κατοχυρώθηκαν με το Σύνταγμα του 1844 για τον βασιλιά και ποιες άλλες διατάξεις περιελάμβανε το Σύνταγμα αυτό; (Μονάδες 7) Εσπερινά Επαν. 2009
• Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1844, ο βασιλιάς συμμετείχε τόσο στην άσκηση της νομοθετικής εξουσίας όσο και στην αρχηγία του κράτους και του στρατού. Σωστό- Λάθος ( μον. 2) εσπερ επαν 2011
• Με το Σύνταγμα του 1844 προβλεπόταν η ύπαρξη Βουλής και Γερουσίας. Σωστό- Λάθος (μον. 2) ΗΜΕΡ – ΕΣΠΕΡ ΕΠΑΝ 2013
• Πώς επέδρασε η καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας, με το ελληνικό Σύνταγμα του 1844, α) στην πολιτική και κομματική δράση (μονάδες 6) και β) στον κοινοβουλευτισμό; (μονάδες 7) Μονάδες 13 ΗΜΕΡ – ΕΣΠΕΡ ΕΠΑΝ 2014
• Το δικαίωμα του «συνέρχεσθαι» και «συνεταιρίζεσθαι» κατοχυρώνεται συνταγματικά το 1844. Σωστό- Λάθος (μον. 2) ΗΜΕΡΗΣΙΑ – ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΛΥΚΕΙΑ 2015

Πηγή: https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/prosanatolismou/istoria/syntagma-1844/

Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης | Βόρεια Εύβοια

4. Τα κόμματα ως εκφραστές του πνεύματος της εποχής

4-pdf-c2a0from Kvarnalis75

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

https://docs.google.com/presentation/d/1t4cZi-mkMvY07sY0U0yt54GIJ6tdV3i4/edit?usp=sharing&ouid=109158386999587488183&rtpof=true&sd=true

Θέματα Πανελλαδικών

ΘΕΜΑ Β1

α. Ποιες ήταν οι απόψεις των πρώτων ελληνικών κομμάτων (αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό) για την οικονομική πολιτική της Ελλάδας; (μονάδες 5) Επαναληπτικές 2021

2. Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΕΚΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (1914-1918)

 Ο Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ

Ο παγκόσμιος χαρακτήρας των συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τον συνασπισμό των δυνάμεων αυτών σε δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα, την Τριπλή Συμμαχία (Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία) και την Τριπλή Συνεννόηση (Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία), σήμαινε γενίκευση κάθε τοπικής κρίσης σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Η γενικευμένη ένταση που προέκυψε επρόκειτο να μεταβάλει ένα δευτερεύον επεισόδιο, τη δολοφονία του διαδόχου της Αυστρίας Φραγκίσκου Φερδινάνδου, σε διεθνή κρίση, από την οποία ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος.

Ο πόλεμος, που ξεκίνησε στην Ευρώπη, τελικά επεκτάθηκε γεωγραφικά και έγινε παγκόσμιος, καθώς οι αρχικοί αντίπαλοι προσπαθούσαν να προσεταιριστούν τις ουδέτερες χώρες με κάθε δυνατό μέσο σε κάθε σημείο του πλανήτη.

Ο πόλεμος αυτός εξασθένισε και υπονόμευσε θεσμούς και αξίες, όπως η κοινοβουλευτική δημοκρατία*, τα φιλελεύθερα ιδεώδη και η ελεύθερη οικονομία, και εισήγαγε ή επέτεινε άλλους θεσμούς, όπως ο κρατικός παρεμβατισμός στην οικονομία και η παρέμβαση των στρατιωτικών στην πολιτική. Επιτάχυνε επίσης την αποσταθεροποίηση και τη διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών της Ευρώπης, της Αυστροουγγαρίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στην Ελλάδα την ευφορία από τις επιτυχίες των Βαλκανικών Πολέμων διαδέχτηκε η σκληρότητα του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, ο εσωτερικός διχασμός και η Μικρασιατική Καταστροφή με τον ξεριζωμό του ελληνισμού της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Η εγκατάσταση των προσφύγων στην κυρίως Ελλάδα θα αλλάξει ριζικά την παραδοσιακή μορφή της χώρας.

Έμμεση συνέπεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου ήταν και η Ρωσική Επανάσταση του 1917, η οποία, όπως ακριβώς και η Γαλλική, φιλοδοξούσε να γίνει πανευρωπαϊκή ή ακόμη και παγκόσμια.

Οι υποενότητες: Ο πόλεμος γίνεται παγκόσμιος. Το μακεδονικό μέτωπο και το τέλος του πολέμου. Οι συνέπειες του πολέμου.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

https://www.calameo.com/read/00756445504f44f393149

Σχεδιάγραμμα: Κατερίνα Πόθου

https://drive.google.com/file/d/1A1K6bJA5Y68Gsthez4sijPmeiUxq495o/view

Πηγές

https://drive.google.com/file/d/1yvxXoladXeeZq4OCtBFCJNpzUMihKcoH/view

-Διαδραστικός χάρτης των συμμαχιών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, Φωτόδενδρο:

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9411

Δείτε επίσης:

https://history-logotexnia.blogspot.com/search?q=%CE%91%CE%84+%CE%A0%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%82

3. Τα πρώτα ελληνικά κόμματα

1821-1843-3-pdffrom Kvarnalis75

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:

https://docs.google.com/presentation/d/1FTv8TBJXP2aiQXPmDdHLducfl39amAUw/edit?usp=sharing&ouid=109158386999587488183&rtpof=true&sd=true

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ

• Το 1844 ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος διατύπωσε με σαφήνεια στην Εθνοσυνέλευση τη «Μεγάλη Ιδέα». (Σωστό ή Λάθος) Ημερήσια Λύκεια 2020 
• Η ικανοποίηση των αιτημάτων των απομάχων του πολέμου ήταν η μόνη σαφής διεκδίκηση στο πλαίσιο του προγράμματος του γαλλικού κόμματος. (Σωστό ή Λάθος) Ημερήσια Λύκεια 2021
• Το 1844 ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος διατύπωσε με σαφήνεια στην Εθνοσυνέλευση τη Μεγάλη Ιδέα. Επαναληπτικές 2021

Πηγές

ΘΕΜΑ Δ1 Ημερήσια Λύκεια 2020

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις πληροφορίες από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφέρετε:

α. τις θέσεις που εξέφραζε το ρωσικό κόμμα σε πολιτικό, κοινωνικό και θρησκευτικό επίπεδο (μονάδες 19) και

β. τις κοινωνικές ομάδες που συμπαρατάχθηκαν με το ρωσικό κόμμα.

(μονάδες 6)

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Το «ρωσικό» κόμμα […] υποστήριζε τη συμφιλίωση με την Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης (μέσα στο πλαίσιο του αυτοκέφαλου), μεγαλύτερες εξουσίες για την Εκκλησία μέσα στο κράτος, και ορθόδοξη μοναρχία. Σε άλλα ζητήματα η θέση του «ρωσικού» κόμματος ήταν συνήθως συγκεχυμένη ή ασυνεπής. Μέσα στην ενδεκάχρονη αυτή περίοδο διένυσε όλο το φάσμα από την υποστήριξη της απολυταρχίας ως την υποστήριξη της πιο φιλελεύθερης μορφής συνταγματισμού, δεδομένου ότι η θέση του σε κάθε συγκεκριμένη στιγμή εξαρτιόταν από το βαθμό της εύνοιας που του έδειχνε ο βασιλιάς.

John A. Petropoulos, Πολιτική και συγκρότηση κράτους στο Ελληνικό Βασίλειο (1833-1843), τόμος Β΄, Αθήνα 1985: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σ. 632.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Το ρωσικόν κόμμα προέβαλλε την ομόδοξον δύναμιν του Βορρά, «την προστάτιδα των καταπιεζομένων ορθοδόξων χριστιανών», ως τον αληθή φίλον της Ελλάδος, ο οποίος υποστηρίζει αποτελεσματικώς και αφιλοκερδώς την ικανοποίησιν των εθνικών δικαίων. Η εφημερίς «Αιών», όργανον του ρωσικού κόμματος, έγραφε μεταξύ άλλων: «Ρωσικόν κόμμα ουδέποτε υπήρξεν, ούτε υπάρχει. Υπήρξε και υπάρχει το μέγα εθνικόν κόμμα, το αφοσιωμένον εις την πίστιν των πατέρων αυτού και απεκδεχόμενον παρά της Ρωσίας τον θρίαμβον της Ορθοδοξίας και το μεγαλείον του Ελληνικού Έθνους εν τω μέλλοντι».

Οι ρωσόφρονες διεκήρυττον ότι η Ρωσία θα εκδιώξη βιαίως τους τούρκους από τα ελληνικά εδάφη και γενικώς από την Βαλκανικήν και την Ανατολήν. Το ρωσικόν κόμμα εθεωρείτο ως εμφορούμενον από συντηρητικάς αρχάς. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο αρχηγός του κόμματος, εξεδήλωσε τας σκέψεις του κατά της παροχής συντάγματος. Εθεώρει πολιτικώς ανώριμον τον ελληνικόν λαόν.

Χαρίτων Κοριζής, Η πολιτική ζωή εις την Ελλάδα 1821-1910, Αθήνα 1974: Αυτοέκδοση, σσ. 56-57.

ΚΕΙΜΕΝΟ Γ

Από καιρό οι Έλληνες είχαν ζωντανή την ελπίδα ότι ο τσάρος θα τους απελευθέρωνε μια μέρα. […]

Τους Έλληνες συνέδεαν με τους Ρώσους ακόμη κοινές αναμνήσεις από την εκστρατεία του ρωσικού στόλου υπό τον στρατηγό Αλεξέι Γκριγκόροβιτς Ορλόφ στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου […]. Η ειρήνη του Κιουτσούκ Καϊναρτζί (1774) είχε χαρίσει, πρώτον, στην ορθόδοξη Εκκλησία μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το πλεονέκτημα της ρωσικής προστασίας και, δεύτερον, στους Έλληνες εμπόρους τη δυνατότητα γρήγορου πλουτισμού με το εμπόριο της Μαύρης Θάλασσας, που θεμελίωσε στις Σπέτσες, ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά κέντρα της Μεσογείου, τον πολιτικό προσανατολισμό κυρίως προς το Ρωσικό Κόμμα και έδωσε την ώθηση για τη δημιουργία μιας σημαντικής ελληνικής παροικίας στο νέο εμπορικό λιμάνι της Οδησσού.

Gunnar Hering, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936, τόμος Α΄, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2004, σσ. 221-222.

ΚΕΙΜΕΝΟ Δ

Βαθιά θρησκευόμενες, υπερβάλλοντας τους κινδύνους για την Ορθοδοξία, εξαιτίας της διαλύσεως των μοναστηριών, παρακινούμενες και από τον κατώτερο κλήρο που ανοιχτά αντιστρατευόταν τα κυβερνητικά μέτρα, οι λαϊκές τάξεις, κοσμικοί και κληρικοί, έβρισκαν ως μόνο καταφύγιο το «ρωσικό» κόμμα, δεμένο ακατάλυτα με τους δεσμούς της Ορθοδοξίας. Παρά το γεγονός ότι το κόμμα είχε στα χρόνια αυτά χτυπηθεί σκληρά, η λαϊκή του βάση, αντί να μειώνεται, διευρυνόταν.

Ιω. Πετρόπουλος, Αικ. Κουμαριανού, «Περίοδος Βασιλείας του Όθωνος 1833-1862» στο Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΓ΄, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2000, σ. 73.