6η Ενότητα Νεοελληνικής γλώσσας Β΄ γυμνασίου: ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΩ, ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΜΑΙ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΟΥΜΑΙ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΗΓΕΣ (ΜΜΕ, ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΤΛ.).Θα μάθουμε για τις αντωνυμίες, κυρίως για τις προσωπικές. Θα γνωρίσουμε τις ετυμολογικές οικογένειες λέξεων.

A ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κείμενο 1 Αυτή η μαγική εικόνα

Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΕΡΧΕΤΑΙ

http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=72696&tsz=0&autostart=0

Κείμενο 2 [Όταν η τηλεόραση «το παίζει» σοβαρή]
ΡΙΜΕΪΚ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=36076&amp%3btsz=0

Η σειρά “ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ” αποτελείται από εκπομπές που έχουν ως κύριο θέμα τους την τηλεόραση αλλά και γενικότερες κοινωνικές προεκτάσεις των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στο σύγχρονο άνθρωπο. Στα πλαίσια της εκπομπής με τίτλο “Η ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ” διερευνάται κατά πόσον η πληροφορία, η οποία προσφέρεται μέσα από την τηλεόραση, μπορεί να είναι αξιόπιστη και έγκυρη. Ο όγκος των πληροφοριών που λαμβάνουμε είναι τεράστιος και προσφέρεται χωρίς κόπο, σ’ αντίθεση με την έντυπη δημοσιογραφία, η οποία προσπαθεί να εκβαθύνει και να ερμηνεύσει τα γεγονότα. Σ’ αυτή την εκπομπή παρεμβάσεις κάνουν ο Διευθυντής Ελευθεροτυπίας ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ, ο Διευθυντής LE MONDE diplomatique ΙΓΝΑΣΙΟ ΡΑΜΟΝΕ (IGNACIO RAMONET) και ο Καθηγητής Πανεπιστημίου ΑΘΗΝΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ.

Ας ακούσουμε ένα τραγουδάκι: Mass Media


Καλημέρα λοιπόν ακροατή κι ακροάτρια
είμ’ ο άλλος σταθμός μια φωνή με επάρκεια
δεν υπάρχω στην τύχη μα σου μοιάζω εγώ
σου χαιδεύω τ’ αυτιά κι είμαι πάντα εδώ.

Καλημέρα λοιπόν αναγνώστη μυστήριε
έχω νέα σκληρά στις σελίδες μου κύριε
φονικά και ληστείες και προφίλ συγγενών
είμαι θύτης και θύμα των δικών σου καημών.

Καλημέρα ξανά με κραυγές κι αποκόμματα
κι άμα είσαι καλός θα σου δείξω και πτώματα
να έχεις γνώμη για όλα θα ρωτάμε εμείς
ετοιμάζουμε γκάλοπ στον αέρα θα βγείς.

Καλησπέρα λοιπόν θεατή αθεράπευτε
μ’ ένα ζάπινγκ τρελό σε βουρλίζω βρε άθλιε
δίνω χρώμα και λάμψη στη φτωχή σου ζωή
καληνύχτα κοιμήσου ραντεβού το πρωί.

Γεια χαρά σου λοιπόν Ελληνάκι μου αδιάφορο
μ’ ένα φάλτσο ρεφρέν θα ξυπνήσεις και αύριο
μ’ ένα έρωτα άδειο με πυξίδα στραβή
σε παγίδα στημένη στη γνωστή συνταγή.

Κείμενο 3 [Ο μικρότερος εκδότης εφημερίδας]
http://cinedraseis.wordpress.com/tainies/%CE%BF-%CF%88%CF%8D%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CF%82/

Τηλεόραση και Διαδίκτυο:
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A112/346/2309,8834/extras/activities/metaselida_07_eikona/metaselida_07_tileorasi_kai_diadiktuo.html

Βαγγέλης Ζαμάνης, «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του facebook»

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A112/346/2309,8834/extras/activities/metaselida_07_eikona/index07_i_avastaxti_elafrotita_tou_facebook.html

Κείμενο 4 [Τι είμαστε;]

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%BD%CF%84%CE%B1

Β ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
Β1 Οι αντωνυμίες

Μαθαίνω για τη σημασία και το συντακτικό ρόλο των αντωνυμιών

• Αντωνυμίες, όπως δείχνει και η ετυμολογία της λέξης, είναι οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αντί για ονόματα (ουσιαστικά ή επίθετα).
• Οι περισσότερες ανήκουν στα κλιτά μέρη του λόγου και λειτουργούν στην πρόταση όπως και τα ονόματα: είναι υποκείμενα, αντικείμενα, κατηγορούμενα, επιθετικοί προσδιορισμοί, γενικές προσδιοριστικές ή συνοδεύουν προθέσεις.
• Έχουμε οχτώ είδη αντωνυμιών: προσωπικές (εμείς, το), κτητικές (δικά μας, μας), αυτοπαθείς (τον εαυτό μου), οριστικές (οι ίδιοι), δεικτικές (αυτό), αναφορικές (τα οποία, που), ερωτηματικές (ποιος),αόριστες (κάποιος).

http://www.ea.gr/ep/artemis/artemisTool/grammar/14.htm

B2 Οι προσωπικές αντωνυμίες

Μαθαίνω για τους δυνατούς και τους αδύνατους τύπουςτων προσωπικών αντωνυμιών

• Οι δυνατοί τύποι των προσωπικών αντωνυμιών συνηθίζονται:
  α. Όταν βρίσκονται μόνοι τους στο λόγο: – Ποιον ρώτησες; – Εσένα.
  β. Όταν θέλουμε να τονίσουμε κάτι: Εσείς βλέπετε τηλεόραση;
  γ. Όταν θέλουμε να ξεχωρίσουμε κάτι από τα άλλα, να εκφράσουμε αντίθεση: Αυτοί οι καταραμένοι ξέρουν καλά ότι εμείς δεν το ξέρουμε. 
  δ. Συχνά όταν συνοδεύονται από προθέσεις: …τον Κόσμο έξω και γύρω από εμάς. 
  Διαφορετικά χρησιμοποιούμε τους αδύνατους τύπους που είναι και συχνότεροι.
• Πολλές φορές ένα όνομα που ειπώθηκε ξαναλέγεται με τον αντίστοιχο αδύνατο τύπο της τριτοπρόσωπης προσωπικής αντωνυμίας. Σ' αυτή την περίπτωση η αντωνυμία λέγεται επαναληπτική: …αυτό το μέσο που οι ειδικοί το αποκαλούν… Όταν η αντωνυμία προαναγγέλλει κάτι που θα ειπωθεί αμέσως μετά, λέγεταιπροληπτική: Από τη στιγμή που το γνωρίζει αυτό ένας τηλεθεατής…

B3 Οι άλλες αντωνυμίες

Μαθαίνω για τις άλλες αντωνυμίες

• Η αόριστη αντωνυμία ένας, μία, ένα αντικαθιστά ουσιαστικά και εμφανίζεται μόνη της στην πρόταση.
  → π.χ. Ο ένας έπαιρνε τη συνέντευξη και ο άλλος τραβούσε φωτογραφίες.
  Δεν πρέπει να συγχέεται με το αόριστο άρθρο που συνοδεύει ουσιαστικά και με το αριθμητικό που αντιδιαστέλλει τη μονάδα με τα πολλά.
• Η αναφορική αντωνυμία ο οποίος, η οποία, το οποίο συχνά αντικαθίσταται από το αναφορικό που. Όταν όμως συνοδεύει πρόθεση, δεν μπορεί να αντικατασταθεί. 

• http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/klisi_antonimia.htm

Γ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΩΝ

Κείμενο 6 [Πολίτικη κουζίνα]
http://www.konstantinoupoli.ekpaideusi.com/konstantinoupoli.html

Μαθαίνω για τις ετυμολογικές οικογένειες λέξεων

• Οι λέξεις που σχηματίστηκαν από την ίδια απλή λέξη είτε με παραγωγή είτε με σύνθεση ανήκουν στην ίδια οικογένεια λέξεων και λέγονται συγγενικές.

Δ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-

Ε ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ

Κείμενο 8 [Στατιστικός πίνακας αναγνωστών εφημερίδων στην Ελλάδα]

 Διαθεματική εργασία

«Το γεγονός της εβδομάδας για τη χώρα μας»

• Συζητήστε ποιο θεωρείτε το σημαντικότερο γεγονός και αιτιολογήστε την επιλογή σας. Στη συνέχεια να συνεργαστείτε για τη συγκέντρωση ενημερωτικού υλικού από διάφορες πηγές:
  1. Κείμενα (ρεπορτάζ, άρθρα) από τις ημερήσιες και εβδομαδιαίες εφημερίδες
  2. Σκίτσα και σατιρικά σχόλια από εφημερίδες ή περιοδικά (ένθετα σε εφημερίδες)
  3. Φωτογραφικό και άλλο οπτικοακουστικό υλικό από το διαδίκτυο
  4. Αποσπάσματα από τις τηλεοπτικές ειδήσεις ή εκπομπές
  5. Αποσπάσματα από ραδιοφωνικές εκπομπές.
• Συγκρίνετε τον τρόπο παρουσίασης του γεγονότος και να επιλέξτε το μέσο που, κατά τη γνώμη σας, έχει τη μεγαλύτερη αξιοπιστία σήμερα.

Χρήσιμες ηλεκτρονικές διευθύνσεις

1. Ηλεκτρονικές διευθύνσεις των ελληνικών εφημερίδων
   π.χ.www.enet.gr – ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 
   www.kathimerini.gr – Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
2. Ηλεκτρονικές διευθύνσεις ξένων εφημερίδων
   π.χ. www.nytimes.com – New York Times 
   www.liberation.com – Liberation 
   ή από μηχανή αναζήτησης:
   www.onlinenewspapers.com
3. Διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία
   π.χ. www.ana.gr– Αθηναϊκό πρακτορείο ειδήσεων
   www.reuters.com – Πρακτορείο Ρόιτερς
4. Ελληνικά και διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα
   π.χ. www.ert.gr – ΕΡΤ
   π.χ.www.bbc.co.uk –BBC

Κριτήριο Αξιολόγησης Β΄ Γυμνασίου / 6η Ενότητα

http://vprassas.blogspot.gr/2011/05/6.html

και αξίες της τηλεόρασης, οικογένεια και σχολείο

http://users.sch.gr/symfo/sholio/ekthesi/b_likiu/b02.2009tv-ikogenia-sholio.htm

Στις ειδήσεις τα βλέπεις και τρως...

Rethink Athens: Η Αθήνα στο κέντρο

Καζαντζάκης: Ασκητική. " Τι θα πει ευτυχία; Να ζεις όλες τις δυστυχίες. Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια"...

ΔΥΟ ΦΩΝΕΣ ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΠΑΛΕΥΟΥΝ. O νους: «Γιατί να χανόμαστε κυνηγώντας το αδύνατο;». Μέσα στον ιερό περίβολο των πέντε αιστήσεων χρέος μας ν’ αναγνωρίσουμε τα σύνορα του ανθρώπου. Μα μια άλλη μέσα μου φωνή, ας την πούμε έχτη δύναμη, ας την πούμε καρδιά, αντιστέκεται και φωνάζει: «Όχι! Όχι! Ποτέ μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα! Ν’ αρνιέσαι ό,τι θωρούν τα μάτια σου! Να πεθαίνεις και να λες: Θάνατος δεν υπάρχει!»

ΔΕ ΖΥΓΙΑΖΩ, ΔΕ ΜΕΤΡΩ, ΔΕ ΒΟΛΕΥΟΜΑΙ! Ακολουθώ το βαθύ μου χτυποκάρδι. Ρωτώ, ξαναρωτώ χτυπώντας το χάος: Ποιος μας φυτεύει στη γης ετούτη χωρίς να μας ζητήσει την άδεια; Ποιος μας ξεριζώνει από τη γης ετούτη χωρίς να μας ζητήσει την άδεια;

ΝΑΙ, ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ, δεν είναι ο άνθρωπος. Έζησε χωρίς αυτά, θα ζήσει χωρίς αυτά. Είναι σπίθες εφήμερες της βίαιης περιστροφής της.

ΑΣ ΕΝΩΘΟΥΜΕ, ΑΣ ΠΙΑΣΤΟΥΜΕ ΣΦΙΧΤΑ, ΑΣ ΣΜΙΞΟΥΜΕ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ, ΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ, όσο βαστάει ακόμα η θερμοκρασία τούτη της Γης, όσο δεν έρχουνται σεισμοί, κατακλυσμοί, πάγοι, κομήτες να μας εξαφανίσουν, ας δημιουργήσουμε έναν εγκέφαλο και μιαν καρδιά στη Γης, ας δώσουμε ένα νόημα ανθρώπινο στον υπερανθρώπινον αγώνα!

Ν’ ΑΓΑΠΑΣ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω. Ν’ αγαπάς τον καθένα ανάλογα με τη συνεισφορά του στον αγώνα. Μη ζητάς φίλους. Να ζητάς συντρόφους!

ΝΑ ‘ΣΑΙ ΑΝΗΣΥΧΟΣ, ΑΦΧΑΡΙΣΤΗΤΟΣ, ΑΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΟΣ ΠΑΝΤΑ. Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις. Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η ευχαρίστηση.

ΠΟΥ ΠΑΜΕ; ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ; Προς τι όλη τούτη η μάχη; Σώπα! Οι πολεμιστές ποτέ δε ρωτούνε!

ΣΚΥΒΩ ΚΙ ΑΦΟΥΓΚΡΑΖΟΜΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΟΥΤΗ ΚΡΑΥΓΗ ΣΤΑ ΣΩΘΙΚΑ ΜΟΥ. Αρχίζω και μαντεύω το πρόσωπο του Αρχηγού, ξεκαθαρίζω τη φωνή του, δέχουμαι με χαρά και με τρόμο τις σκληρές εντολές του.

Η ΚΡΑΥΓΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗ ΣΟΥ. Δε μιλάς εσύ, μιλούν αρίφνητοι πρόγονοι με το στόμα σου.

ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΛΕΥΤΕΡΟΣ. ΑΟΡΑΤΑ ΜΥΡΙΑΔΕΣ ΧΕΡΙΑ ΚΡΑΤΟΥΝ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΟΥ και τα σαλεύουν. Όταν θυμώνεις, ένας προπάππος αφρίζει στο στόμα σου• όταν αγαπάς, ένας πρόγονος σπηλιώτης μουγκαλιέται• όταν κοιμάσαι, ανοίγουν οι τάφοι μέσα στη μνήμη και γιομώνει βουρκόλακες η κεφαλή σου.

ΜΑ ΕΣΥ ΝΑ ΞΕΔΙΑΛΕΓΕΙΣ. Ποιος πρόγονος να γκρεμιστεί πίσω στα τάρταρα του αίματού σου και ποιος ν’ ανηφορίσει πάλι στο φως και στο χώμα. Κάθε σου πράξη αντιχτυπάει σε χιλιάδες μοίρες. Όπως περπατάς, ανοίγεις, δημιουργός την κοίτη όπου θα μπει και θα οδέψει ο ποταμός των απόγονων.

ΌΤΑΝ ΦΟΒΑΣΑΙ, Ο ΦΟΒΟΣ ΔΙΑΚΛΑΔΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΑΝΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΓΕΝΕΕΣ  και εξευτελίζεις αναρίθμητες ψυχές μπροστά και πίσω σου. Όταν υψώνεσαι σε μια γενναία πράξη, η ράτσα σου αλάκερη υψώνεται και αντρειεύει.

ΚΟΙΤΑΞΕ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ, ΛΥΠΗΣΟΥ ΤΟΥΣ. Κοίταξε τον εαυτό σου ανάμεσα στους ανθρώπους, λυπήσου τον. Μέσα στο θαμπό σούρουπο της ζωής αγγίζουμε ο ένας τον άλλον, ψαχνόμαστε, ρωτούμε, αφουκραζόμαστε, φωνάζουμε βοήθεια!

ΤΡΕΧΟΥΜΕ. ΞΕΡΟΥΜΕ ΠΩΣ ΤΡΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ μα δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Τρέχουμε. Μια λαμπάδα κρατούμε και τρέχουμε. Το πρόσωπό μας, μια στιγμή, φωτίζεται. Μα βιαστικά παραδίνουμε τη λαμπάδα στο γιο μας κι ευτύς σβήνουμε, κατεβαίνουμε στον Άδη.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΣΜΙΓΕΙ Ο,ΤΙ Ο ΝΟΥΣ ΧΩΡΙΖΕΙ, ξεπερνάει την παλαίστρα της ανάγκης και μετουσιώνει το πάλεμα σε αγάπη.

ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ ΕΥΤΥΧΙΑ; Να ζεις όλες τις δυστυχίες. Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια.


Αποσπάσματα από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, Ασκητική, εκδόσεις Καζαντζάκη.

Ο Νίκος Καζαντζάκης (18 Φεβρουαρίου 1883 - 26 Οκτωβρίου 1957) ήταν Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ο περισσότερο μεταφρασμένος στο εξωτερικό. Μερικά από τα σημαντικότερα έργα του είναι: Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Ο Τελευταίος Πειρασμός, O Καπετάν Μιχάλης.

Πηγή: http://www.doctv.gr/page.aspx?itemID=SPG5869

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ: 2ος Διαγωνισμός Ορθογραφίας

Διαβάστε σχετικά:

http://synfika.blogspot.gr/2014/02/2_18.html

http://synfika.blogspot.gr/2014/02/2.html

Επαγγέλματα αρχαίων Αθηναίων. Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Κρήτης.

"Εποίησεν" - Αγγειοπλαστική

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. 13η ενότητα, Δάμων και Φιντίας

Παράδειγμα στενής φιλίας υπήρξε και εκείνη που συνέδεε τον Θησέα με τον βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου. Στην εικόνα ο Θησέας απάγει τη βασίλισσα των Αμαζόνων, ενώ ο Πειρίθους φυλάει τα νώτα τους (500-490 π.Χ., Μουσείο Λούβρου).

 Α. Κείμενο

Επεξεργασία - Μετάφραση:

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a13xm.htm

http://www.gkonstantinou.com/school_work/enotita13/enotita13.html  

Χαρακτηριστικά παραδείγματα πιστών φίλων
Αχιλλέας και Πάτροκλος, Ορέστης και Πυλάδης, Επαμεινώνδας και Πελοπίδας 

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/texts/index_13_filoi/index_13_filoi.html 

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας

ὁ τύραννος [= ο απόλυτος άρχων στο πολίτευμα της τυραννίδας]

θ. τυρανν-

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a13xm.htm 

 Β2. Ετυμολογικά

Παραγωγή επιθέτων

Παραγωγή επιθέτων από ουσιαστικά (β΄ μέρος)

Καταλήξεις επιθέτων  που σημαίνουν: α. πλησμονή, δηλ. αφθονία κάποιου πράγματος -εις τολμήεις (γεν. -εντος) < τόλμη -όεις ἀστερόεις < ἀστήρ -(ει)νός σκοτεινός < σκότος -λός φειδωλός < φειδώ -(η)λός ἀπατηλός < ἀπάτη -(α)λέος ῥωμαλέος < ῥώμη -ρός (-αρός, -ερός, -ηρός, -υρός) λιπαρός < λίπος, δροσερός < δρόσος -ώδης μανιώδης < μανία
	β. χρόνο ή μέτρο -(ι)αῖος μηνιαῖος < μήνη (= σελήνη) -ήσιος ἡμερήσιος < ἡμέρα -ινός ἐαρινός < ἔαρ

 

Γ1. Γραμματική

Απαρέμφατα και μετοχές ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων

Εκτός από τις εγκλίσεις, το ρήμα σχηματίζει δύο ονοματικούς τύπους, το απαρέμφατο και τη μετοχή.

α. Το απαρέμφατο

• Καταλήξεις απαρεμφάτων βαρύτονων ρημάτων στην ενεργητική φωνή

	ενεστώτας	μέλλοντας	αόριστος	παρακείμενος
φωνηεντόληκτα	-ειν τοξεύειν	-σειν τοξεύσειν	-σαι τοξεῦσαι	-κέναι τετοξευκέναι
ουρανικόληκτα	-ειν πράττειν	-ξειν πράξειν	-ξαι πρᾶξαι	-χέναι πεπραχέναι
χειλικόληκτα	-ειν γράφειν	-ψειν γράψειν	-ψαι γράψαι	-φέναι γεγραφέναι
οδοντικόληκτα	-ειν πείθειν	-σειν πείσειν	-σαι πεῖσαι	-κέναι πεπεικέναι

Παρατηρήσεις

1. Το απαρέμφατο του αορίστου δεν παίρνει αύξηση (όπως και οι εγκλίσεις του ίδιου χρόνου πλην της οριστικής).
2. Το απαρέμφατο του παρακειμένου διατηρεί τον αναδιπλασιασμό, π.χ. βε-βουλευκέναι, τε-θαυμακέναι, ἐ-σκευακέναι.
3. Το απαρέμφατο ενεστώτα του ρ. εἰμὶ είναι: εἶναι.

β. Η μετοχή

Η μετοχή είναι ρηματικό επίθετο που παρουσιάζει τρία γένη και αντίστοιχα τρεις καταλήξεις (τριγενές και τρικατάληκτο).

• Καταλήξεις μετοχών βαρύτονων ρημάτων στην ενεργητική φωνή

	ενεστώτας	μέλλοντας	αόριστος	παρακείμενος
φωνηεντόληκτα	-ων, -ουσα, -ον ὁ τοξεύ-ων ἡ τοξεύ-ουσα τὸ τοξεῦ-ον	-σων, -σουσα, -σον ὁ τοξεύ-σων ἡ τοξεύ-σουσα τὸ τοξεῦ-σον	-σας, -σασα, -σαν ὁ τοξεύ-σας ἡ τοξεύ-σασα τὸ τοξεῦ-σαν	-κώς, -κυῖα, -κός ὁ τετοξευ-κώς ἡ τετοξευ-κυῖα τὸ τετοξευ-κός
ουρανικόληκτα	-ων, -ουσα, -ον ὁ πράττων ἡ πράττουσα τὸ πρᾶττον	-ξων, -ξουσα, -ξον ὁ πράξων ἡ πράξουσα τὸ πρᾶξον	-ξας, -ξασα, -ξαν ὁ πράξας ἡ πράξασα τὸ πρᾶξαν	-χώς, -χυῖα, -χός ὁ πεπραχώς ἡ πεπραχυῖα τὸ πεπραχός
χειλικόληκτα	-ων, -ουσα, -ον ὁ γράφων ἡ γράφουσα τὸ γράφον	-ψων, -ψουσα, -ψον ὁ γράψων ἡ γράψουσα τὸ γράψον	-ψας, -ψασα, -ψαν ὁ γράψας ἡ γράψασα τὸ γράψαν	-φώς, -φυῖα, -φός ὁ γεγραφώς ἡ γεγραφυῖα τὸ γεγραφός
οδοντικόληκτα	-ων, -ουσα, -ον ὁ πείθων ἡ πείθουσα τὸ πεῖθον	-σων, -σουσα, -σον ὁ πείσων ἡ πείσουσα τὸ πεῖσον	-σας, -σασα, -σαν ὁ πείσας ἡ πείσασα τὸ πεῖσαν	-κώς, -κυῖα, -κός ὁ πεπεικώς ἡ πεπεικυῖα τὸ πεπεικός

Παρατηρήσεις

1.  Η μετοχή του αορίστου δεν παίρνει αύξηση.
2.  Η μετοχή του παρακειμένου διατηρεί τον αναδιπλασιασμό, π.χ. ὁ ἐσκευακώς, ἡ ἐσκευακυῖα, τὸ ἐσκευακός.
3. Η μετοχή ενεστώτα του ρ. εἰμὶ είναι: ὤν, οὖσα, ὄν.
4. Το αρσενικό και ουδέτερο γένος των μετοχών όλων των χρόνων της ενεργητικής φωνής κλίνονται σύμφωνα με τη γ΄ κλίση, ενώ το θηλυκό σύμφωνα με τα θηλυκά σε -α της α΄ κλίσης. Επιπλέον, το θηλυκό στη γενική του πληθυντικού τονίζεται πάντοτε στη λήγουσα, π.χ. τῶν λυουσῶν, τῶν λυσουσῶν, τῶν λυσασῶν, τῶν λελυκυιῶν.

---

Γ2. Σύνταξη

1. Το απαρέμφατο

Η ονοματική φύση του απαρεμφάτου φαίνεται από το ότι μπορεί να έχει άρθρο (ουδετέρου γένους, ενικού αριθμού) σε όλες τις πτώσεις, π.χ. τὸ πράττειν, τοῦ πράττειν. Λέγεται τότε έναρθρο απαρέμφατο και παρουσιάζει τις συντακτικές χρήσεις ενός ουσιαστικού (δέχεται άρνηση μή), π.χ. Τὸ λακωνίζειν ἐστὶ φιλοσοφεῖν (το έναρθρο απαρέμφατο τὸ λακωνίζειν είναι υποκείμενο του ρήματος ἐστί).

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_aparemfato/index_13_aparemfato.html

 Το άναρθρο απαρέμφατο (ειδικό και τελικό) είναι πιο συχνό και έχει πολλές συντακτικές χρήσεις, οι κυριότερες από τις οποίες είναι: αντικείμενο σε προσωπικά ρήματα και υποκείμενο σε απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις.

άναρθρο απαρέμφατο	Είδος
	Ειδικό: μεταφράζεται με τις λέξεις «ότι», «πως», εξαρτάται από ρήματα που σημαίνουν «λέω», «νομίζω», «γνωρίζω», «αντιλαμβάνομαι» κ.ά., δέχεται άρνηση οὐ:    Ἐκείνους λύειν φημὶ τὴν εἰρήνην.	Τελικό: μεταφράζεται με τη λέξη «να», εξαρτάται από ρήματα που σημαίνουν «θέλω», «μπορώ», «προτρέπω», «απαγορεύω» κ.ά., δέχεται άρνηση μή:    Τὰς συνθήκας λύειν ἐπιχειροῦσιν.
	Βασικές συντακτικές χρήσεις
	Αντικείμενο σε προσωπικά ρήματα, δηλ. ρήματα που κλίνονται σε όλα τα πρόσωπα και έχουν ως υποκείμενο κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα.    Ἔφησε δώσειν ἐγγυητὴν ἕνα τῶν φίλων.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_syntaktiki_xrisi/index_13_syntaktiki_xrisi.html

 Υποκείμενο σε απρόσωπα ρήματα, δηλ. ρήματα που απαντούν μόνο στο γ΄ εν. πρόσωπο και δεν έχουν ως υποκείμενο κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα. Είναι παρόμοια με τα ν.ε. «πρέπει», «λέγεται», «ενδέχεται» κ.ά.· συνηθέστερα στην α.ε. είναι τα δεῖ, χρή (= πρέπει), προσήκει (= αρμόζει). Την ίδια συντακτική θέση παίρνει το απαρέμφατο και με απρόσωπες εκφράσεις, δηλ. φράσεις που αποτελούνται από ένα επίθετο ή ένα επίρρημα και το γ΄ ενικό πρόσωπο των ρημάτων εἰμὶ και ἔχω, π.χ. δίκαιόν ἐστι (= είναι δίκαιο / είναι σωστό), καλόν ἐστι (= είναι όμορφο / είναι καλό), καλῶς ἔχει (= καλόν ἐστι):

   Προσήκει ὑμῖν τοὺς προγόνους μιμεῖσθαι.

   Δίκαιόν ἐστιν ὑπὲρ μεγάλων ἐγκλημάτων δεινὰς ποιεῖσθαι τὰς τιμωρίας.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_aprosopa_rimata_ekfraseis/index_13_aprosopa_rimata_ekfraseis.html

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_aapremfato_pinakas/index_13_aapremfato_pinakas.html

 2. Η μετοχή

 Οι μετοχές, ανάλογα με τη συντακτική τους λειτουργία, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: επιθετικές, κατηγορηματικές, επιρρηματικές

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_metoxi/index_13_metoxi.html 

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_metoxi_ne/index_13_metoxi_ne.html 

 Επιθετική

• Μεταφράζεται ως αναφορική πρόταση με τις λέξεις «που», «ο οποίος». Συνήθως είναι έναρθρη.
• Συντακτικά καταλαμβάνει θέσεις ουσιαστικών και επιθέτων. Ὁ φεύγων πόνους φεύγει τιμάς (= αυτός που αποφεύγει τους κόπους αποφεύγει και τις τιμές). 

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_epithetiki/index_13_epithetiki.html 

 Επιρρηματική 

Λειτουργεί ως επίρρημα. Μπορεί να είναι:

• τροπική [μτφρ. με ν.ε. μετοχή (-ντας), «με το να»]
     Ἦλθεν ἔχων (= έχοντας) ὀλίγας ναῦς.
• χρονική (μτφρ. «όταν», «αφού», «ενώ»)
     Οὗτος τοσαῦτα εἰπὼν (= αφού είπε) ἀπῆλθεν.
• αιτιολογική (μτφρ. «επειδή», «αφού», «εφόσον»)
     Κινδυνεύσαντες (= επειδή κινδύνευσαν) ἡττηθῆναι ἀπεχώρησαν.
• τελική (μτφρ. «για να», δηλώνει σκοπό και βρίσκεται σε χρόνο μέλλοντα)
     Τοῦτο λέξων (= για να πω) ἔρχομαι.
• υποθετική (μτφρ. «αν»)
     Ταῦτα ποιοῦντες (= αν κάνετε) τὰ δίκαια ψηφιεῖσθε.
• εναντιωματική (μτφρ. «αν και», «μολονότι»)
     Ὀλίγοι ὄντες (= αν και ήταν) ἐνίκησαν.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_epirrimatiki/index_13_epirrimatiki.html

 

 Κατηγορηματική

•  Μεταφράζεται με τις λέξεις «να», «ότι» και (σπανιότερα, όταν εξαρτάται από ρήμα ψυχικού πάθους) «που».

• Εξαρτάται συνήθως από ρ. συνδετικά, γνωστικά, αισθητικά, έναρξης, λήξης, ψυχικού πάθους.
     Ἐμοὶ χαρίζου ἀποκρινόμενος (= Κάνε μου τη χάρη να μου απαντήσεις).

 http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/references/index_13_katigorimatiki/index_13_katigorimatiki.html

 Ασκήσεις

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a13xm.htm 

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/AprosopiSintaxi/AprosopiSintaxi.htm

Grave of the Fireflies, full movie (2ος παγκόσμιος πόλεμος...)

http://aretikarkou.blogspot.gr/2014/02/grave-of-fireflies-movie.html

Πρόκειται για μια καθαρά αντιπολεμική ταινία, στηριγμένη στην προσωπική εμπειρία του Akiyuki Nosaka, ο οποίος τη μετέφερε αργότερα σε μυθιστόρημα. Η ιστορία αναφέρεται στις ζωές δύο παιδιών του Seita και της μικρής Setsuko,ορφανά αδέρφια, τα οποία προσπαθούν να επιβιώσουν από την πείνα και τις κακουχίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ιαπωνία.

Read more: http://fouit.gr

Προτεινόμενη ταινία: A VERY LONG ENGAGEMENT/ΟΙ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟΙ ΑΡΡΑΒΩΝΕΣ.

Για την ομορφιά της ελπίδας, τον Παραλογισμό του πολέμου και την αδιάκοπη δύναμη της ανθρώπινης καρδιάς!

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. 12η ενότητα, Αθήνα και Ατλαντίδα

Τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Θήρας που εικονίζει νηοπομπή (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας

)

Α. Κείμενο

Επεξεργασία Κειμένου - Μετάφραση:
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a12xm.htm

http://www.gkonstantinou.com/school_work/enotita12/enotita12.html

Πλατωνικοί διάλογοι για την Ατλαντίδα
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12062/extras/texts/index_12_platoniki_atlantida/index_12_platoniki_atlantida.html

Ο μύθος της Ατλαντίδας

http://www.geo.auth.gr/765/6_santorini/67_atlantis.htm

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας

κρατέω, κρατῶ [= 1. είμαι ισχυρός, έχω την εξουσία, 2. επικρατώ] < κράτος [= (α.ε.) η ισχύς, η δύναμη, (ν.ε.) η χώρα]

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a12xm.htm

Β2. Ετυμολογικά

Παραγωγή επιθέτων

Παραγωγή επιθέτων από ουσιαστικά (α΄ μέρος)

Καταλήξεις επιθέτων τα οποία σημαίνουν: α) αυτόν που ανήκει σε εκείνο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή έχει σχέση με αυτό -ιος (-αιος, -ειος, -οιος, -ώιος > ῷος)    οὐράν-ιος < οὐρανός    ἀναγκ-αῖος < ἀνάγκη    τέλ-ειος < τέλος    παντ-οῖος < πᾶς    πατρ-ῷος < πατήρ -κός (-ακός, -ικός, -υκός, -εικός)    Κορινθι-ακός < Κορίνθιος    φυσ-ικός < φύσις    ἁλ-υκός (= αλμυρός) < ἅλς    κεραμ-εικός < κεραμεύς
		γ) τον κατάλληλο για εκείνο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη -(ι)μος    νόμ-ιμος < νόμος
	β) ύλη ή (σπάνια) χρώμα -οῦς (< -εος)    ἀργυρ-οῦς < ἄργυρος -ινος    λίθ-ινος < λίθος

Παρατήρηση

Σε -ειος (και όχι σε -ιος) λήγουν κανονικά τα επίθετα που παράγονται από ονόματα προσώπων ή ζώων, π.χ. κύκνειος < κύκνος.

Γ1. Γραμματική

Γ΄ κλίση ουσιαστικών

Στη γ΄ κλίση ανήκουν ουσιαστικά και των τριών γενών. Διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

α. Κατηγορίες ουσιαστικών γ΄ κλίσης

β. Οι καταλήξεις των ουσιαστικών γ΄ κλίσης

	αρσενικά και θηλυκά		ουδέτερα
	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός
ονομ. γεν. δοτ. αιτ. κλητ.	-ς ή – -ος ή -ως -ι -α ή -ν -ς ή –	-ες -ων -σι(ν) -ας ή -ς -ες	– -ος ή -ως -ι – –	-α -ων -σι(ν) -α -α

γ. Καταληκτικά διπλόθεμα φωνηεντόληκτα σε -ις (γεν. -εως)

Τα ουσιαστικά αυτής της κατηγορίας χαρακτηρίζονται διπλόθεμα, γιατί παρουσιάζουν ένα θέμα σε -ι (στην ονομ., αιτ. και κλητ. ενικού) και ένα σε -ε (στη γεν. και δοτ. ενικού και σε όλο τον πληθυντικό), π.χ. ονομ. εν. πρᾶξι-ς, αιτ. εν. πρᾶξι-ν, δοτ. πληθ. πράξε-σι.

	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός
ονομ. γεν. δοτ. αιτ. κλητ.	ἡ δύναμις τῆς δυνάμεως τῇ δυνάμει τὴν δύναμιν (ὦ) δύναμι	αἱ δυνάμεις τῶν δυνάμεων ταῖς δυνάμεσι(ν) τὰς δυνάμεις (ὦ) δυνάμεις

Παρατηρήσεις

1. Στη γενική ενικού η κατάληξη είναι -ως. Τονίζονται στη γενική ενικού και πληθυντικού στην προπαραλήγουσα, μολονότι η λήγουσα είναι μακρά. Αυτό οφείλεται στο ότι ο αρχικός τύπος γενικής ενικού είχε θέμα σε -η- (δυνάμηος). Αργότερα με αντιμεταχώρηση[1] προέκυψε ο τύπος δυνάμεως. Αυτό δεν επηρέασε τον τονισμό της λέξης.
2. Η κλητική ενικού είναι ακατάληκτη.
3. Τα δίχρονα φωνήεντα στις καταλήξεις των ουσιαστικών της γ΄ κλίσης είναι βραχέα.

δ. Καταληκτικά μονόθεμα φωνηεντόληκτα σε -εύς (γεν. -έως)

	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός
ονομ. γεν. δοτ. αιτ. κλητ.	ὁ ἱππεύς τοῦ ἱππέως τῷ ἱππεῖ τὸν ἱππέα (ὦ) ἱππεῦ	οἱ ἱππεῖς (< ἱππέες) τῶν ἱππέων τοῖς ἱππεῦσι(ν) τοὺς ἱππέας (ὦ) ἱππεῖς (< ἱππέες)

Παρατηρήσεις

1. To -υ- αποβάλλεται, όταν ακολουθεί φωνήεν στην κατάληξη.
2. Στη δοτική ενικού το -ε- του θέματος συναιρείται με το -ι της κατάληξης σε -ει.
3. Η κλητική ενικού είναι ακατάληκτη.

ε. Ουδέτερα ακατάληκτα μονόθεμα οδοντικόληκτα σε -α (γεν. -ατος)

	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός
ονομ. γεν. δοτ. αιτ. κλητ.	τὸ σῆμα τοῦ σήματος τῷ σήματι τὸ σῆμα (ὦ) σῆμα	τὰ σήματα τῶν σημάτων τοῖς σήμασι (< σήματ-σι) τὰ σήματα (ὦ) σήματα

Παρατήρηση

Η ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού σχηματίζονται από το θέμα χωρίς κατάληξη (σηματ-). Το -τ- αποβάλλεται, επειδή στην Ελληνική ληκτικά σύμφωνα είναι μόνο τα -ν, -ρ, -ς. Από την αποβολή αυτή εξηγείται η φαινομενική ύπαρξη δύο θεμάτων.

Γ2. Σύνταξη

Τα είδη των προτάσεων ως προς τους όρους τους

Απλές
Έχουν μόνο τους βασικούς όρους.    Τίς δ’ οὐκ ἂν ἀθυμήσειεν; (υποκείμενο και ρήμα)    Σὺ Ἕλλην εἶ. (Υποκείμενο, ρήμα και κατηγορούμενο)    Συνέμειξαν (= συγκρούστηκαν) οἱ Μακεδόνες τοῖς Πέρσαις. (Υποκείμενο, ρήμα και αντικείμενο)    Οὐ τοῦτο ἐρωτῶ σε. (Υποκείμενο, ρήμα και δύο διαφορετικά αντικείμενα)    Ἀθηναῖοι στρατηγὸν εἵλοντο (= εξέλεξαν) Περικλέα. (Υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο και κατηγορούμενο)
Σύνθετες
Έχουν περισσότερα από ένα υποκείμενα, αντικείμενα ή κατηγορούμενα, που συνδέονται μεταξύ τους με σύνδεσμο ή χωρίζονται με κόμμα.    Κάστωρ καὶ Πολυδεύκης ἀθάνατοι ἐγένοντο. (Δύο υποκείμενα)    Σοφὸς καὶ θεῖος ὁ ἀνήρ ἐστι. (Δύο κατηγορούμενα)    Λακεδαιμόνιοι τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ κατέλαβον. (Δύο αντικείμενα)
Ελλειπτικές
Παραλείπεται κάποιος ή κάποιοι βασικοί όροι τους (ως ευκόλως εννοούμενοι).    Πολὺ δ’ ἂν ἔτι πλείω χάριν ἔχοι. (Παραλείπεται το υποκείμενο Εὐαγόρας)    Τούτων δ’ αἴτιος ὁ φθόνος. (Παραλείπεται το ρ. ἐστί)
Επαυξημένες
Εκτός από τους κύριους όρους έχουν και προσδιορισμούς, δηλ. όρους που διευκρινίζουν και συμπληρώνουν τους κύριους όρους τους.    Εἴ τις δυνηθείη περὶ τῶν ἐπιτηδευμάτων καὶ τῶν κινδύνων αὐτοῦ ἀξίως εἰπεῖν.    Οὕτω γάρ τινες δυσκόλως πεφύκασιν. Ασκήσεις

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a12xm.htm

Κι ένα τραγουδάκι:
Ακροβατώ σαν ηλιαχτίδα,
μα σε φοβάμαι σαν Ατλαντίδα