ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. 3η ενότητα: "Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων".

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a03xm.htm

Β. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ

Η ετυμολογία των λέξεων: Παραγωγή και Σύνθεση

ΑΣΚΗΣΕΙΣ: Κατερίνα Πόθου

https://drive.google.com/file/d/1ylApKd1ep5ResqMVRtavWFvU7zO_O-bA/view

Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

1. Tόνοι και πνεύματα

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2340/Grammatiki-Archaias-Ellinikis_Gymnasiou-Lykeiou_html-apli/index_01_03.html

https://drive.google.com/file/d/1yXHREvIJvgVcNmLbdgvAAEZRMDlD0N4U/view

Πάνω από φωνήεντα αυτό είναι πνεύμα (πνέει δηλαδή, είναι ο αέρας που βγαίνει ή μπαίνει μέσα μας) και λέγεται ψιλή (μοιάζει με μάτι που κοιτάζει προς τα έξω, του αρέσουν οι παρέες κι οι κουβέντες).

Πάνω από φωνήεντα, πάλι. Και αυτό είναι πνεύμα και λέγεται δασεία (μοιάζει με το μάτι που κοιτάζει προς τα μέσα, είναι το ντροπαλό).

Πηγή: https://www.politeianet.gr/books/9786185399979-mandroni-katerina-smili-to-proto-mou-alfabitari-sta-archaia-ellinika-336386

• Κωνσταντίνα Σάιτ: Τα πνεύματα στα Αρχαία Ελληνικά

 

• Κωνσταντίνα Σάιτ: Οι χρόνοι των φωνηέντων και των συλλαβών

 

Οι πέντε βασικοί κανόνες τονισμού:

1. Όταν η λήγουσα είναι μακρόχρονη, δεν τονίζεται η προπαραλήγουσα, π.χ. ἀνθρώπου.
2. Μια μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει οξεία, αν η λήγουσα είναι μακρόχρονη, π.χ. μνήμη.
3. Μια μακρόχρονη παραλήγουσα, όταν τονίζεται, παίρνει περισπωμένη, αν η λήγουσα είναι βραχύχρονη, π.χ. μῆλον, οἶκος.
4. Η προπαραλήγουσα παίρνει πάντοτε οξεία, ποτέ περισπωμένη, π.χ. ἄτομον
5. Μια βραχύχρονη συλλαβή παίρνει πάντοτε οξεία, ποτέ περισπωμένη, π.χ. τόμος.

• Κωνσταντίνα Σάιτ: Οι τόνοι κι οι κανόνες τονισμού

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1078061

https://quizizz.com/join/quiz/5fb450dea64fa8001b4c6818/start?studentShare=true

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/tonismos.htm

Κατερίνα Πόθου:

https://drive.google.com/file/d/15eJMafMQ-rxUTb3_scoBA-6y56lsIku6/view

https://drive.google.com/file/d/15gWOlR16Aq9ltlanTJIoaShgDYFIMNUv/view

2. Μέρη του λόγου

https://www.facebook.com/watch/?v=353650861744409

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

http://12dim-kaval.kav.sch.gr/autosch/joomla15/ARXEIA/G_TAJH/Glwssa/00004/Grammatikh_Anagnwrish.htm

https://wordwall.net/resource/1359515

https://wordwall.net/resource/1353626

https://wordwall.net/resource/971495 

3. Τα παρεπόμενα των πτωτικών

Στην α.ε. υπήρχε άλλη μία πτώση, η δοτική, η οποία σήμερα χρησιμοποιείται μόνο σε κάποιες στερεότυπες εκφράσεις, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Η λέξη «δοτική» προέρχεται από το ρήμα «δίδωμι» (= δίνω) και δηλώνει αυτόν στον οποίο δίνεται κάτι, π.χ. δίδωμι τῷ φίλῳ δῶρα (= δίνω στον φίλο δώρα).

Για να αποδώσουμε τη δοτική στη ν. ε., χρησιμοποιούμε κυρίως φράσεις με τις προθέσεις με, σε (στον, στην, στο), για ή απλή αιτιατική πτώση.

Στη ν.ε. σώζονται στερεότυπες φράσεις με δοτική. Ποια είναι η σημασία των παρακάτω προτάσεων;

1. Διέπραξε το έγκλημα εν ψυχρώ!
2. Του έτυχαν αναποδιές, εντούτοις (ἐν τούτοις) δεν έχασε το κέφι του.
3. Έχεις εν μέρει δίκιο.
4. Εν τέλει (ἐν τέλει) αποφάσισε να έρθει στην εκδρομή.
5. Εν συνεχεία θα μιλήσουμε για τις συνέπειες του σεισμού.
6. Κηδεύτηκε με τιμές εν ενεργεία ναυάρχου.
7. Εν πάση περιπτώσει, θα έρθω μαζί σου.
8. Τον απέφευγαν λόγω του χαρακτήρα του.
9. Δόξα τω Θεώ, φτάσαμε στην ώρα μας.
10. Συν Θεώ θα κερδίσουμε στον αυριανό δύσκολο αγώνα.

Η δοτική στη νέα ελληνική:

https://users.sch.gr/nefeli40/globalsch-autosch/iware/?D=4bba310e2689338af04c1583338192ad

4. Τα παρεπόμενα του ρήματος