ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ: 8η ενότητα Σ’ αυτή την ενότητα: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Α.Εισαγωγικά Κείμενα
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B110/244/1811,5827/

►Διαβάστε επίσης:Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1690,5407/

Β1 Οι μετοχές στην ενεργητική και παθητική φωνή

Θυμάμαι ότι: Η μετοχή είναι επίθετο και ρήμα, μετέχει δηλαδή και στα δύο. Ως επίθετο έχει γένος, αριθμό και πτώση. Ως ρήμα έχει φωνή, διάθεση και χρόνους.

Κείμενο 5: Άνθρωποι και αριθμοί
Βικιπαίδεια:
http://el.wikipedia.org/wiki/AIDS
Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
http://www.yyka.gov.gr/articles/news/865-aids
http://www.moh.gov.gr/articles/news/865-aids

► Διαβάστε το βιβλίο: "Το αυγό της έχιδνας" της Λίτσας Ψαραύτη

Μαθαίνω για τους τύπους της μετοχής:

Μετοχή έχουν:

• Ο ενεστώτας στην ενεργητική φωνή με κατάληξη -οντας (π.χ. τρέχοντας) όταν αυτή τονίζεται στην προπαραλήγουσα και -ώντας (π.χ. γεννώντας) όταν τονίζεται στην παραλήγουσα.
• Ο ενεστώτας σπανιότερα στην παθητική φωνή με καταλήξεις -όμενος, -η, -ο (π.χ.αναπτυσσόμενες), αλλά και -ούμενος, -η, -ο (π.χ. μιμούμενος) και -άμενος, -η, -ο(π.χ. τρεμάμενος).
• Ο παρακείμενος οτην παθητική φωνή με κατάληξη -μένος, -η, -ο (π.χ. χαμένοι).

Η ενεργητική μετοχή είναι άκλιτη, ενώ οι παθητικές είναι κλιτές, έχουν τρία γένη και δύο αριθμούς.

Β2. ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
Κείμενο 6:Η μεγάλη περιπέτεια της ζωής μου

►Ναρκωτικά: Εξαρτησιογόνες, Ψυχοδραστικές ουσίες - Επεισόδιο 1ο: Κάνναβη

http://www.edutv.gr/deyterobathmia/narkotika-eksartisiogones-psyxodrastikes-ousies-epeisodio-1o-kannavi

►Ναρκωτικά: Εξαρτησιογόνες, Ψυχοδραστικές ουσίες - Επεισόδιο 2ο: Ηρωίνη

http://www.edutv.gr/deyterobathmia/narkotika-eksartisiogones-psyxodrastikes-ousies-epeisodio-2o-iroini
►Εξαρτησιογόνες ουσίες στην εφηβεία 

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B110/244/1811,5828/extras/texts/en8_3_narkwtika.pdf

Κείμενο 7: Μοναξιά μου όλα

 Μαθαίνω για τη σημασία της μετοχής:

Η μετοχή χρησιμοποιείται:

• με επιθετική σημασία, δηλαδή όπως κάθε επίθετο, και λέγεται επιθετική μετοχή. Επιθετικές είναι οι μετοχές της παθητικής φωνής.
• με επιρρηματική σημασία, δηλαδή δηλώνει τρόπο, χρόνο, αιτία, υπόθεση και εναντίωση και λέγεται επιρρηματική μετοχή. Επιρρηματική είναι η μετοχή του ενεργητικού ενεστώτα.

Γ1. Παρασύνθετα

Μαθαίνω για τα παρασύνθετα: Παρασύνθετες είναι οι παράγωγες λέξεις που σχηματίζονται με τη διαδικασία της παραγωγής (δηλαδή παράγονται) όχι από απλές λέξεις, αλλά από σύνθετες. α΄ συνθετικό β΄ συνθετικό σύνθετο παρασύνθετο καλώς + ορίζω → καλωσορίζω → καλωσόρισμα καλή + καρδιά → καλόκαρδος → καλοκαρδίζω Παρασύνθετες είναι και ορισμένες λέξεις που σχηματίζονται από την ένωση δύο λέξεων (που συνήθως λέγονται μαζί, αλλά δε φτιάχνουν σύνθετη λέξη) και την προσθήκη της παραγωγικής κατάληξης: λέξη 1 λέξη 2 παρασύνθετο Αιγαίο + πέλαγος δε φτιάχνουν → αιγαιοπελαγίτικος έξω + φρενών σύνθετο → εξωφρενικός Νότια + Αφρική → Νοτιοαφρικανός Άρειος + Πάγος → Αρεοπαγίτης

Μαθαίνω για τη γνήσια και την καταχρηστική σύνθεση

Γ2. Πολυλεκτικά σύνθετα

Κείμενο 9 [Διαβάζοντας τίτλους εφημερίδων]

http://www.frontpages.gr/

Κείμενο 10: Η γυναίκα στην πολιτική
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B110/244/1811,5829/
http://www.kethi.gr/
http://www.isotita-epeaek.gr/downloads.htm
http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=92713&autostart=0

Μαθαίνω για τα πολυλεκτικά σύνθετα

Τα πολυλεκτικά σύνθετα είναι τριών ειδών:

• σύνθετες λέξεις που αποτελούνται από τρία ή και περισσότερα συνθετικά (λέγονται καιπολυσύνθετα)
  μισός + κακόμοιρος (κακή + μοίρα) → μισοκακόμοιρος
• ονοματικά σύνολα (επίθετο + ουσιαστικό ή ουσιαστικό + ουσιαστικό σε γενική), που έχουν παγιωθεί και έχουν αποκτήσει δική τους σημασία (λέγονται και λεξικές φράσεις)
  παιδική χαρά = χώρος με κούνιες, τραμπάλες κτλ., όπου παίζουν τα παιδιά (και όχι η χαρά που δείχνουν ή νιώθουν τα παιδιά)
  φακοί επαφής = διορθωτικοί φακοί που φοριούνται πάνω στα μάτια αντί για γυαλιά.
• δύο λέξεις, συνήθως ουσιαστικά, που συνδέονται χαλαρά μεταξύ τους και γράφονται συχνά με ενωτικό ανάμεσά τους (λέγονται και παραθετικά σύνθετα)
  παιδί-θαύμα
  τιμές-έκπληξη
  λέξη-κλειδί 
  Πολύ συχνά υπάρχει μεταφορική σχέση ανάμεσα στα δύο συνθετικά: συζήτηση-μαραθώνιος = που διάρκεσε πάρα πολύ.

Δ.Αξιολόγηση και διατύπωση επιχειρημάτων

Κείμενο 13: Τα παιδιά των φαναριών
http://www.unicef.gr/reports/alko/street.php
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1693,5428/

Μαθαίνω ότι:

• με πολύ απλά λόγια το επιχείρημα είναι το «σύνολο των λογικών προτάσεων με τις οποίες υποστηρίζουμε μια πεποίθηση ή μια θέση».
• για την υποστήριξη μιας πεποίθησης ή μιας θέσης ή την αντίκρουση μιας άλλης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα ή περισσότερα επιχειρήματα. Αυτή η χρήση επιχειρημάτων στην έκφραση των απόψεων μας ονομάζεται επιχειρηματολογία. Σε κάθε επιχείρημα υποστηρίζουμε μια θέση με βάση κάποιους λόγους. Τις προτάσεις με τις οποίες διατυπώνουμε αυτούς τους λόγους τις ονομάζουμε προκείμενες και την πρόταση που υποστηρίζεται από τις προκείμενες την ονομάζουμε συμπέρασμα.

Ε.Λεξιλόγιο
Κείμενο 15 [Τι είναι τελικά τα κοινωνικά προβλήματα;]
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL104/66/534,1942/
►Η πείνα στον κόσμο
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1694,5437/extras/activities/indexL_7_metaselida/indexl_7_metaselida.html
►Αντιπολεμικά κείμενα και τραγούδια
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1692,5420/extras/activities/indexJ_2_meselida/indexj_2_metaselida.html

Μαθαίνω ότι:

Οι μετοχές του παθητικού παρακειμένου τελειώνουν σε:

• -μμένος
  στα ρήματα που έχουν χαρακτήρα χειλικό (π, β, φ), π.χ. ανάβω – αναμμένος.
• -ωμένος
  α. στα ρήματα που τελειώνουν σε -ώνω, π.χ. κουκουλώνω – κουκουλωμένος 
  β. σε ορισμένα ανώμαλα ρήματα, όπως: βλέπω – ιδωμένος, λέγω –ειπωμένος, γίνομαι – γινωμένος, κάνω – καμωμένος, πίνω – πιωμένος, τρώγω – φαγωμένος. 

Στ. Δραστηριότητες παραγωγής λόγου

Διαθεματική εργασία

Ο «Ηλιακός Δίσκος»που απεικονίζει το ηλιακό ημερολόγιο των Αζτέκων περ. «ΓΕΩ», εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 27/05/2000

• Μετά τη σύντομη περιήγηση (είτε μέσα από κείμενα είτε μέσα από ψηφιακό υλικό) στο μαγικό κόσμο του διαστήματος, αποφασίσατε ως τάξη να οργανώσετε μια έκθεση με θέμα: «Ο μαγικός κόσμος του Σύμπαντος ως πηγή έμπνευσης για τον ανθρώπινο πολιτισμό».
  
  Χωρισμένοι σε ομάδες:

1. Συλλέξτε ποικίλο υλικό (κείμενα, φωτογραφικό υλικό κτλ.) για το πώς «έβλεπαν» το Σύμπαν οι λαοί κατά την αρχαιότητα (Αρχαίοι Έλληνες, Ανατολικοί λαοί κτλ.)
2. Συγκεντρώστε ποικίλο υλικό για τη σχέση του πολιτισμού της εποχής μας με το Διάστημα (λογοτεχνικά κείμενα επιστημονικής φαντασίας, κινηματογραφικό υλικό κτλ.).
3. Οργανώστε μια επίσκεψη στο Πλανητάριο ή στο Εθνικό Αστεροσκοπείο με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών της τάξης και τις πληροφορίες που θα αντλήσετε από τους παρακάτω δικτυακούς τόπους.

• Χωριστείτε σε ομάδες. Σε συνεργασία με καθηγητές σας διάφορων ειδικοτήτων επιλέξτε ένα κεφάλαιο από το σχετικό σχολικό βιβλίο. • Εντοπίστε τους επιστημονικούς όρους που περιέχονται σε αυτό το κεφάλαιο και καταγράψτε τους. • Στη συνέχεια, δημιουργήστε ένα μικρό λεξικό με τους ορισμούς αυτών των όρων. Ως πηγές μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ίδιο το βιβλίο σας, λεξικά, έντυπα ή ηλεκτρονικά, και το διαδίκτυο.

Χρήσιμες ηλεκτρονικές διευθύνσεις

http://www.eugenfound.edu.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=6 (το Πλανητάριο του Ευγενίδειου Ιδρύματος)
http://www.astro.noa.gr (το Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών)
http://www.astronomy.com (διεθνής δικτυακός τόπος για θέματα αστρονομίας)

Ελληνικά και δίγλωσσα λεξικά και γλωσσάρια στο διαδίκτυο (ενδεικτικός κατάλογος)
http://www.komvos.edu.gr/dictionaries/Dictionaries.htm (τα διαδικτυακά λεξικά του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας) 
http://www.glossa.com/trans/glossary/ glossaries.htm 
http://www.kypros.org/cgi-bin/lexicon - Κύπρος Νετ

ΑΣ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ ΤΙ ΜΑΘΑΜΕ Σ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Προσπαθήστε να δώσετε τον ορισμό στην έννοια: Οριστέα έννοια Γένος Ειδοποιός διαφορά διαστημόπλοιο

Τα επιχειρήματα στη Φυσική, τα Μαθηματικά, την Ιστορία και τα άλλα μαθήματα οργανώνονται με …………………… σειρά.

Τι είδους λεξικό θα αναζητήσετε, όταν χρειάζεστε να βρείτε: • την ορθογραφία μιας λέξης → ……………………………. • τη σημασία ορισμένων λέξεων → ……………………….. • την ετυμολογία ενός ρήματος → …………………………. • τη μετάφραση μιας ξένης λέξης → ……………………….