Σελίδες

Τετάρτη 20 Σεπτεμβρίου 2023

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Ενότητα 2η: Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:

Αναπαράσταση αθηναϊκού πολεμικού πλοίου

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ - ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Αξίζει ιδιαίτερα από την ιστοσελίδα εκπαιδευτικού υλικού: ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 
Δες τη μετάφραση κάθε σειράς πατώντας στο 

https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20b%20gym/b02xm.htm

Και μερικές ωραίες ασκήσεις:

Κάνουμε κλικ στα ρήματα του κειμένου, © Κωνσταντίνα Σάιτ

Κάνουμε κλικ στα υποκείμενα του κειμένου, © Κωνσταντίνα Σάιτ

Κάνουμε κλικ στα αντικείμενα του κειμένου, © Κωνσταντίνα Σάιτ

Φτιάξε το μίνι βιογραφικό του Σίκιννου, κάνοντας κλικ πάνω στα κατηγορούμενα που του αποδίδονται, © Κωνσταντίνα Σάιτ 


Σύρε τις νεοελληνικές λέξεις δίπλα στις ομόρριζές τους του κειμένου μας © Κ. Σάιτ



Ας θυμηθούμε τι μάθαμε πέρυσι για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας στην Ιστορία Α΄ Γυμνασίου



Β1. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ: Λέγω

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2234/Archaia-Elliniki-Glossa_B-Gymnasiou_html-empl/index02.html


 Οι καταλήξεις των ουσιαστικών γ΄ κλίσης

αρσενικά και θηλυκάουδέτερα
ενικόςπληθυντικόςενικόςπληθυντικός
ονομ.
γεν.
δοτ.
αιτ.
κλητ.
 ή –
-ος ή -ως

-α ή -ν
 ή –
-ες
-ων
-σι(ν)
-ας
 ή 
-ες

-ος ή -ως



-ων
-σι(ν)

ΥΛΗ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

 Καταληκτικά διπλόθεμα φωνηεντόληκτα σε -ις (γεν. -εως)

Τα ουσιαστικά αυτής της κατηγορίας χαρακτηρίζονται διπλόθεμα, γιατί παρουσιάζουν:
• ένα θέμα σε -ι (στην ονομ., αιτ. και κλητ. ενικού), π.χ. ονομ. εν. πρᾶξι-ς, αιτ. εν. πρᾶξι
• και ένα σε -ε (στη γεν. και δοτ. ενικού και σε όλο τον πληθυντικό), π.χ. γεν. εν. πράξε-ως, δοτ. πληθ. πράξε-σι. 

Ενικός αριθμός

τῆς
τῇ
τὴν
δύναμι-ς
δυνάμε-ως
δυνάμει
δύναμι-ν
δύναμι
πόλι-ς
πόλε-ως
πόλει
πόλι-ν
πόλι
Πληθυντικός αριθμός
αἱ
τῶν
ταῖς
τὰς
δυνάμεις
δυνάμε-ων
δυνάμε-σι(ν)
δυνάμεις
δυνάμεις
πόλεις
πόλε-ων
πόλε-σι(ν)
πόλεις
πόλεις

 

Παρατηρήσεις
1. Στη γενική ενικού η κατάληξη είναι -ως. Τονίζονται στη γενική ενικού και πληθυντικού στην προπαραλήγουσα, μολονότι η λήγουσα είναι μακρά. Αυτό οφείλεται στο ότι ο αρχικός τύπος γενικής ενικού είχε θέμα σε -η- (δυνάμηος). Αργότερα με αντιμεταχώρηση προέκυψε ο τύπος δυνάμεως. Αυτό δεν επηρέασε τον τονισμό της λέξης.
2. Η κλητική ενικού είναι ακατάληκτη.
3. Τα δίχρονα φωνήεντα στις καταλήξεις των ουσιαστικών της γ΄ κλίσης είναι βραχέα


Καταληκτικά μονόθεμα φωνηεντόληκτα σε -εύς (γεν. -έως)
Ενικός αριθμός

τοῦ
τῷ
τὸν
βασιλεὺ-ς
βασιλέ-ως
βασιλεῖ
βασιλέ-α
βασιλεῦ
Πληθυντικός αριθμός
οἱ
τῶν
τοῖς
τοὺς
βασιλεῖς
βασιλέ-ων
βασιλεῦ-σι(ν)
βασιλέ-ας
βασιλεῖς

 

Παρατηρήσεις
• To -υ- αποβάλλεται, όταν ακολουθεί φωνήεν στην κατάληξη.
• Στη δοτική ενικού το -ε- του θέματος συναιρείται με το -ι της κατάληξης σε -ει.
• Η κλητική ενικού είναι ακατάληκτη.

 



ΔΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ
1. ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΑ
Οδοντικόληκτα καταληκτικά μονόθεμα
                      Ενικός αριθμός                             Πληθυντικός αριθμός 
ἡ         πατρὶς (δ-ς)                        αἱ       πατρίδ-ες
τῆς      πατρίδ-ος                           τῶν    πατρίδ-ων
       τῇ     πατρίδ-ι                             ταῖς    πατρίσι (δ-σι)
τὴν     πατρίδ-α                             τὰς     πατρίδ-ας
(ὦ)     πατρὶς                                (ὦ)     πατρίδ-ες

ἡ ἀσπὶς -΄ῐδος
ἡ Αὐλὶς -΄ῐδος
ἡ βαθμὶς -΄ῐδος
ἡ βλεφαρὶς -΄ῐδος
ἡ βολὶς -΄ῐδος
ἡ Ἑλληνὶς -΄ῐδος
ἡ ἐλπὶς -΄ῐδος
ἡ θυρὶς -΄ῐδος
ἡ κεραμὶς -΄ῐδος
ἡ κορωνὶς -΄ῐδος
ἡ τυραννὶς -΄ῐδος
ἡ ψαλὶς -΄ῐδος κ.ά


Κατά την κλίση των αφωνόληκτων ουσιαστικών της γ΄ κλίσης, όπου ο χαρακτήρας συναντά -σ- ή -ς (στην ονομ. και κλητ. ενικού και στη δοτ. πληθυντικού), όπως γνωρίζετε και από τον σχηματισμό του μέλλοντα των αντίστοιχων ρημάτων, παρατηρείται συγχώνευση 
• σε ξ (ουρανικόληκτα: -κ-, -γ-, -χ-) π.χ. θώρακσι ≥ θώραξι
• και ψ (χειλικόληκτα: -π-, -β-, -φ-) π.χ. χάλυβσι ≥ χάλυψι
ή αποβολή του χαρακτήρα 
• (οδοντικόληκτα: -τ-, -δ-, -θ-) π.χ. ταῖς πατρίσι (δ-σι).

2. ΗΜΙΦΩΝΟΛΗΚΤΑ

ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΑ (χαρακτήρα ν)

ΜΟΝΟΘΕΜΑ

ΔΙΠΛΟΘΕΜΑ

ΕΝΙΚΟΣ

ὁ        Ἕλλην

τοῦ    Ἕλλην-ος

τῷ     Ἕλλην-ι

τὸν    Ἕλλην-α

(ὦ)    Ἕλλην

 

 

oἱ       Ἕλλην-ες

τῶν    Ἑλλήν-ων

τοῖς    Ἕλλη-σι(ν)

τοὺς   Ἕλληνας

(ὦ)    Ἕλλην-ες

 

ὁ        χειμὼν

τοῦ    χειμῶν-ος

τῷ     χειμῶν-ι

τὸν    χειμῶν-α

(ὦ)   χειμὼν

 

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

oἱ       χειμῶν-ες

τῶν    χειμών-ων

τοῖς    χειμῶ-σι(ν)

τοὺς   χειμῶν-ας

(ὦ)    χειμῶν-ες

 

ὁ       ποιμὴν

τοῦ   ποιμέν-ος

τῷ    ποιμέν-ι

τὸν   ποιμέν-α

(ὦ)  ποιμὴν

 

 

oἱ      ποιμέν-ες

τῶν   ποιμέν-ων

τοῖς   ποιμέ-σι(ν)

τοὺς  ποιμέν-ας

(ὦ)   ποιμέν-ες

ὁ       γείτων

τοῦ   γείτον-ος

τῷ    γείτον-ι

τὸν   γείτον-α

(ὦ)  γεῖτον

 

 

oἱ      γείτον-ες

τῶν   γειτόν-ων

τοῖς   γείτο-σι(ν)

τοὺς  γείτον-ας

(ὦ)   γείτον-ες

ην -ηνος

ὁ Ἕλλην –ηνος ὁ δοθιὴν4 -ῆνος(έτσι και: ὁ κηφήν, ὁ λειχήν5, ὁ πυρήν, ὁ σωλήν, ἡ σειρήν6), ὁ μήν, μηνὸς (έτσι και: ὁ σπλήν,ὁ σφήν, ὁ (ἡ) χὴν κ.ά.).4. μικρό εξάνθημα.  – 5. λειχήνα· βρύο που φυτρώνει πάνω σε δέντρα, πέτρες κτλ.· εξάνθημα στην επιδερμίδα.  – 6. γοητεία ωραίων λόγων· ως κύρ. όν.

ἀγὼν -ῶνος

ὁ ἀγκὼν -ῶνος (έτσι και: ὁ αἰών, βουβών, κοιτών, κολοφών19, λειμών,τελαμών20, χειμών, χιτὼν κ.ά.).19. Το ακρότατο σημείο ενός πράγματος, ως κύρ. όν. Κολοφὼν (-ῶνος), πόλη της Ιωνίας στη Μ. Ασία. – 20. πλατύ κορδόνι, λουρί δερμάτινο· ως κυρ. όν. Τελαμὼν (-ῶνος), γιος του Αιακού και πατέρας του Αίαντα.

-ὴν -ενος

ὁ ποιμὴν –ένος ,ὁ αὐχήν7 -ένος

(έτσι και: ὁ λιμήν, ὁ πυθμήν, ὁ ὑμήν8 κ.ά ἡ φρήν9, φρενὸς κ.ά.)

8. λεπτό δέρμα, μεμβράνη.

– 9. το διάφραγμα ανάμεσα στο θώρακα και την κοιλιά· τα γύρω από την καρδιά μέρη· καρδιά, νους.

 

παροξύτ. αρσενικά

ὁ ἄξων –ονος (έτσι και: Ἁλιάκμων, βραχίων, γείτων, γνώμων, δαίμων,

Ἰ΄ᾱσων, κίων24, πνεύμων, τέκτων25, Ἀγαμέμνων, Ἀριστογείτων κ.ά.).

24. κολόνα. –

25. ξυλουργός, μαραγκός.

 



Δες: Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Γυμνασίου - Λυκείου)

ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΣΤΕ:



 

 ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ από το βιβλίο του Καθηγητή
  ΥΛΗ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα μέσης φωνής βαρύτονων ρημάτων
οριστική ενεστώταοριστική μέλλοντα
λύ-ομαι
λύ- (ή -ει)
λύ-εται
λυ-όμεθα
λύ-εσθε
λύ-ονται
λύ-σ-ομαι
λύ-σ- (ή -ει)
λύ-σ-εται
λυ-σ-όμεθα
λύ-σ-εσθε
λύ-σ-ονται

Μέλλοντας αφωνόληκτων ρημάτων:
ουρανικόληκταχειλικόληκταοδοντικόληκτα
πρά-ξ-ομαι
πρά-ξ- (ή -ει)
πρά-ξ-εται
πρα-ξ-όμεθα
πρά-ξ-εσθε
πρά-ξ-ονται
γρά-ψ-ομαι
γρά-ψ- (ή -ει)
γρά-ψ-εται
γρα-ψ-όμεθα
γρά-ψ-εσθε
γρά-ψ-ονται
πεί-σ-ομαι
πεί-σ- (ή -ει)
πεί-σ-εται
πει-σ-όμεθα
πεί-σ-εσθε
πεί-σ-ονται
 


Οριστική παρατατικού μέσης φωνής βαρύτονων ρημάτων

Σχηματισμός οριστικής παρατατικού μ.φ.

                                                           αύξηση           θέμα           κατάληξη

 ἐ -                   λυ -                 όμην

παρατατικός
ἐ-λυ-όμην
ἐ-λύ-ου
ἐ-λύ-ετο
ἐ-λυ-όμεθα
ἐ-λύ-εσθε
ἐ-λύ-
οντο

οριστική μέλλοντα ρ. εἰμί
ἔσ-ομαι
ἔσ- (ή ἔσ-ει)
ἔσ-ται
ἐσ-όμεθα
ἔσ-εσθε
ἔσ-ονται
 
οριστική μέλλοντα ρ. εἰμί
ἔσ-ομαι
ἔσ- (ή ἔσ-ει)
ἔσ-ται
ἐσ-όμεθα
ἔσ-εσθε
ἔσ-ονται

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ο/η είπε...