1.1 Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.)

H εποχή του Αυγούστου from Μaria Demirakou

Vi. η ρωμαϊκη αυτοκρατορια (2016) from Eleni Kots

Άγαλμα του Οκταβιανού Αυγούστου

Μεγαλόπρεπο άγαλμα του Οκταβιανού Αυγούστου, χαρακτηριστικό δείγμα των προπαγανδιστικών αυτοκρατορικών ανδριάντων της ρωμαϊκής εποχής. Ο Οκταβιανός εικονίζεται στην ηλικία που έχει ανακηρυχθεί πλέον σε αύγουστο. Είναι ημίγυμνος με το ιμάτιο να καλύπτει το κάτω μέρος του σώματος, ενώ η μια άκρη του περνάει πάνω από το αριστερό χέρι και πέφτει προς τα κάτω δημιουργώντας ένα πλέγμα πτυχώσεων. Στο δεξί ανασηκωμένο χέρι κρατούσε το δόρυ και στο αριστερό το ξίφος. Η ρεαλιστική απόδοση και η ακρίβεια στις ανατομικές λεπτομέρειες συμβαδίζουν με την πολιτική προπαγάνδα, που θεωρούσε τον αυτοκράτορα ανώτερη δύναμη με θεϊκή υπόσταση. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου είναι εξιδανικευμένα, η χειρονομία αποπνέει κύρος, και τα επιμέρους στοιχεία (τήβεννος, ιμάτιο, θώρακας, δόρυ και ξίφος) αποτελούν σύμβολα, που τονίζουν την ενάρετη φύση του ηγεμόνα ή τη στρατιωτική του ικανότητα. Το έργο κατασκευάσθηκε πιθανόν στη Θεσσαλονίκη την εποχή του Τιβέριου (14-37 μ.Χ.) και είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα κλασικισμού της εποχής του Αυγούστου. Ακολουθεί κάποιο χάλκινο πρότυπο και ανήκει στον προσωπογραφικό τύπο του αγάλματος της Prima Porta (στην έπαυλη της συζύγου του Αυγούστου, Λιβίας), κοντά στη Ρώμη.

http://odysseus.culture.gr/h/4/gh430.jsp?obj_id=8164

Υποστηρικτικό υλικό:
-«Ο Αύγουστος και το νέο πολίτευμα», Φωτόδενδρο:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8827
-Χάρτης ρωμαϊκού κράτους την εποχή του Αυγούστου, (αυτοκρατορικές και συγκλητικές επαρχίες), ΙΜΕ:
http://www.ime.gr/chronos/07/gr/politics/index52.html
-«Χάρτης επαρχιών κυρίως Ελλάδας», ΙΜΕ:
http://www.ime.gr/chronos/07/gr/economy/index11.html
-«Τρία ρωμαϊκά κείμενα μιλούν για τον Αύγουστο», Φωτόδενδρο:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9603
-[Εγκώμιο του Αυγούστου], Οράτιος, Ωδές, βιβλίο 4,15 στο σχολικό βιβλίο Κ. Καλοκαιρινού, Ιστορία ρωμαϊκή και βυζαντινή (146 π.Χ.-1453), ΟΕΔΒ, σ. 79:
http://e-library.iep.edu.gr/iep/collection/browse/item.html?code=01-17082&tab=01
-«Η καμέα του Οκταβιανού Αυγούστου», Φωτόδενδρο:
http://photodentro.edu.gr/lor/handle/8521/9346
Προτεινόμενες δραστηριότητες:
1. Άσκηση/δραστηριότητα 1, σ.227 του βιβλίου.
2. Σύγκριση της Res publica με την ηγεμονία Αυγούστου.
3. Στις Ωδές του Οράτιου εγκωμιάζονται επιτεύγματα του Αυγούστου. Συζήτηση για το αν και κατά πόσο εκφράζουν αντίστοιχες ανάγκες του ρωμαϊκού λαού.
4α. Σύνθεση κειμένου σχετικού με την πολιτική ιδεολογία για το κράτος που προβάλλεται μέσα από τις παραστάσεις στην καμέα του Αυγούστου ή
4β. Αναζήτηση διαφορετικών απεικονίσεων του Αυγούστου στο διαδίκτυο ή σε βιβλία. Ανάδειξη της πολιτικής ιδεολογίας που προβάλλουν.
Ενδεικτικά:
-[Χάλκινο άγαλμα Αυγούστου], Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο:
http://www.namuseum.gr/collections/sculpture/roman/roman02-gr.html
-[΄Αγαλμα του Αυγούστου], Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης:
 http://odysseus.culture.gr/h/4/gh430.jsp?obj_id=8164
-[Αύγουστος prima porta], Moυσεία Βατικανού:
http://mv.vatican.va/4_ES/pages/z-Patrons/MV_Patrons_04_03.html

Συνοπτική παρουσίαση: Οι διάδοχοι του Αυγούστου (14-193 μ.Χ.), σ. 214-219, εκτός από τα ακόλουθα που θα διδαχθούν με αναλυτική παρουσίαση: Από το διάταγμα Καρακάλλα και τη σημασία του, σ. 215, μέχρι και τους νομοδιδάσκαλους, σ.216.
Υποστηρικτικό υλικό:
-χάρτης «4. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία το 117 μ.Χ (The provinces of Rome in 117 AD)»:
http://www.vox.com/2014/8/19/5942585/40-maps-that-explain-the-roman-empire
-«Οι εμπορικοί δρόμοι στο ρωμαϊκό κράτος τον 2ο αι. μ.Χ.», Λίγη ακόμη Ιστορία..., Α΄ Γυμνασίου, κεφ. 7«Η Ρώμη και ο ελληνικός κόσμος.146 π.Χ.-330 μ.Χ.», σ. 30:
http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/261
-«Οι διεθνείς εμπορικοί δρόμοι τον 1ο και 2ο αι. μ.Χ», Αρχαία Ιστορία. Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.), Α΄ Γυμνασίου, Αθήνα 2007, σ.141:
http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/211
-«Υποχρεώσεις ρωμαίου διοικητή», Πανδέκτης 1, Λίγη ακόμη Ιστορία..., Α΄ Γυμνασίου, κεφ. 7«Η Ρώμη και ο ελληνικός κόσμος.146 π.Χ.-330 μ.Χ.», σ. 27:
http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/261

-Xάρτης, «η διάδοση του χριστιανισμού.1ος-6ος αι. μ.Χ.», Αρχαία Ιστορία. Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330 μ.Χ.), Α΄ Γυμνασίου, Αθήνα 2007, σ.150:
http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/211
-«Ο θρίαμβος επί των Ιουδαίων»[αναπαράσταση της υποδούλωσης των Εβραίων μετά την καταστολή επαναστατικής κίνησης: ρωμαίοι στρατιώτες μεταφέρουν λάφυρα από τον ναό του Σολομώντα στη Ρώμη], Θριαμβευτική αψίδα του αυτοκράτορα Τίτου (78-81 μ.Χ.) στο Βικιπαίδεια, «Κατάλογος αρχαίων μνημείων στην Ρώμη»: https://goo.gl/dGK7xX
-Πηγή, «΄Ενας ύμνος στη ρωμαϊκή ειρήνη», Αίλιος Αριστείδης, Ρώμης εγκώμιον, βιβλίο Αρχαίας Ιστορίας Α΄Γυμνασίου, σ. 139:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A105/29/163,945/
-πηγή 3, σ. 213 του βιβλίου.

Προτεινόμενες δραστηριότητες:
1. Με τη βοήθεια χαρτών ανάδειξη της έκτασης των εμπορικών σχέσεων κατά τον 1ο και 2ο αι. μ. Χ. Σύγκριση με την ελληνιστική περίοδο.
2. Ανταλλαγή επιχειρημάτων σχετικά με το αν και κατά πόσο η ρωμαϊκή ειρήνη διευκόλυνε τη διάδοση του Χριστιανισμού.
3. Η αντίληψη των καθηκόντων διοικητή ρωμαϊκής επαρχίας, σύμφωνα με τον Πανδέκτη1. Σχολιασμός της αντίληψης εκτέλεσης των καθηκόντων σε σχέση με την τακτική παραχώρησης του δικαιώματος του ρωμαίου πολίτη και με τη λογική της καταστολής επαναστατικών κινήσεων.
4. Εντοπισμός των στοιχείων που συνιστούν το μεγαλείο της Ρώμης στο κείμενο του Αίλιου Αριστείδη και στην Αινειάδα του Βιργίλιου.

Η ρωμαϊκή τέχνη, σ. 222-226.
Λέξεις-κλειδιά:
Κύρια χαρακτηριστικά ρωμαϊκής τέχνης//κύρια χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικής// έργα κοινής ωφέλειας (γέφυρες, υδραγωγεία, θέρμες κλπ.) και χαρακτηριστικά οικοδομήματα(π.χ. Κολοσσαίο, Πάνθεο, ναός Ολυμπίου Διός, Πύλη Αδριανού, Ροτόντα Θεσσαλονίκης, Ωδείο Ηρώδη Αττικού) // κύρια χαρακτηριστικά ρωμαϊκής γλυπτικής// πορτρέτα, ιστορικό ανάγλυφο (κίονας Τραιανού, αψίδα Γαλέριου στη Θεσσαλονίκη)// ψηφιδωτά, φαγιούμ//καμέοι, υαλουργία.

Υποστηρικτικό υλικό:
-«Mνημεία της αρχαίας Ρώμης», Φωτόδενδρο:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9384
-«Εικονική περιήγηση, Κολοσσαίο»:
http://www.3dhistoryvirtualtour.com/
-«Ρωμαϊκά μνημεία στην Ελλάδα», Φωτόδενδρο:
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9385
-«Ελληνορωμαϊκή τέχνη», ΙΜΕ: http://www.ime.gr/chronos/07/gr/culture/index20.html
Προτεινόμενη δραστηριότητα:
1. Αναζήτηση έργων της ρωμαϊκής περιόδου από την περιοχή των μαθητών και μελέτη χαρακτηριστικών περιπτώσεων με ανάδειξη των ελληνικών και ρωμαϊκών στοιχείων.