Kινηματογραφική μεταφορά τη νουβέλας του Έρνεστ Χέμινγουεϊ «Ο γέρος και η θάλασσα».

ΟΑλεξάντερ Πετρόφ, κινηματογραφιστής animation ταινιών μικρού μήκους, έχει αποσπάσει πλήθος βραβείων για τη δημιουργία του.
Η ταινία του έχει βραβευθεί σε πολλά κινηματογραφικά φεστιβάλ του είδους, συμπεριλαμβανομένου του Academy Award for Animated Short Film.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. 8η ενότητα: ¨'Ένα μοιραίο λάθος".

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας

ἐλεύθερος

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

Β2. Ετυμολογικά

Παραγωγή ουσιαστικών

Παραγωγή ουσιαστικών από επίθετα

Τα ουσιαστικά που παράγονται από επίθετα είναι αφηρημένα ουσιαστικά, γένους θηλυκού ή ουδετέρου, και φανερώνουν ιδιότητα. Συνηθισμένες παραγωγικές καταλήξεις, ανάλογα με την κλίση των επιθέτων, είναι:

Καταλήξεις ουσιαστικών που παράγονται από επίθετα

-ία -(ε)ια (προπαροξύτονα) -(ο)ια(προπαροξύτονα) -ος -σύνη -(υ)της -(ό)της -άς

από επίθετα β′ κλίσης σε -ος και από μερικά γ′ κλίσης κακός > ἡ κακία, ἀτυχής > ἡ ἀτυχία από επίθετα γ′ κλίσης σε -ης, -ης, -ες ὑγιής > ἡ ὑγίεια από συνηρημένα επίθετα β′ κλίσης σε -ους εὔνους > ἡ εὔνοια από επίθετα γ′ κλίσης σε -ύς, -εῖα, -ύ πλατύς > τὸ πλάτος από επίθετα β′ κλίσης και γ′ κλίσης σε -ων, -ων, -ον δίκαιος > ἡ δικαιοσύνη, ἄφρων > ἡ ἀφροσύνη από επίθετα γ′ κλίσης σε -ύς, -εῖα, -ύ βαρύς > ἡ βαρύτης, ταχύς > ἡ ταχυτής / ἡ ταχύτης από επίθετα β′ κλίσης σε -ος ἀρχαῖος > ἡ ἀρχαιότης από αριθμητικά επίθετα μόνος > ἡ μονάς

Γ. Γραμματική

1. Δευτερόκλιτα επίθεταΌπως και στη ν.ε., τα επίθετα προσδίδουν μια ιδιότητα σε ένα ουσιαστικό. Στην α.ε. υπάρχουν δευτερόκλιτα και τριτόκλιτα επίθετα. Στα δευτερόκλιτα περιλαμβάνονται επίθετα τρικατάληκτα (δηλ. με τρεις καταλήξεις, μία για κάθε γένος) και δικατάληκτα (δηλ. με δύο καταλήξεις, μία κοινή για το αρσενικό και το θηλυκό και μία για το ουδέτερο). Συγκεκριμένα:

	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
τρικατάληκτα	-ος	-η -α	-ον	ὁ καλός, ἡ καλή, τὸ καλόν ὁ δίκαιος, ἡ δικαία, τὸ δίκαιον
δικατάληκτα	-ος	-ος	-ον	ὁ ἔνδοξος, ἡ ἔνδοξος, τὸ ἔνδοξον

Παρατηρήσεις

1. Στα τρικατάληκτα δευτερόκλιτα επίθετα το αρσενικό και το ουδέτερο γένος κλίνονται σύμφωνα με τη β′ κλίση των ουσιαστικών (βλ. Ενότητα 4), ενώ το θηλυκό κλίνεται σύμφωνα με την α′ κλίση των ουσιαστικών (βλ. Ενότητα 6).
2. Το θηλυκό γένος των τρικατάληκτων δευτερόκλιτων επιθέτων κανονικά λήγει σε -η. Όταν, όμως, πριν από την κατάληξη -ος του αρσενικού υπάρχει φωνήεν ή -ρ-, τότε λήγει σε -α (μακρό), π.χ.ἀγαθ-ός, ἀγαθ-ή, ἀγαθ-όν, αλλά πλούσι-ος, πλουσί-α (προσοχή στον τονισμό, η λήγουσα είναι μακρά), πλούσι-ον και μικρ-ός, μικρ-ά, μικρ-όν.
3. Το θηλυκό των τρικατάληκτων δευτερόκλιτων επιθέτων στην ονομαστική, γενική και κλητική του πληθυντικού τονίζεται όπου και όπως το αρσενικό στις αντίστοιχες πτώσεις, π.χ. πλούσιαι, πλουσίων (αρσ.:πλούσιοι, πλουσίων).
4. Δικατάληκτα είναι κυρίως τα περισσότερα σύνθετα επίθετα σε -ος, π.χ. ὁ/ἡ ἔνδοξος, τὸ ἔνδοξον – ὁ/ἡ ἀθάνατος, τὸ ἀθάνατον.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12058/

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12058/extras/references/index_08_dikatalikta/index_08_dikatalikta.html

2. Η δεικτική αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο

Η αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο (= αυτός, -ή, -ό) είναι τρικατάληκτη και κλίνεται ως εξής:

	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός
ονομαστική γενική δοτική αιτιατική κλητική	οὗτος τούτου τούτῳ τοῦτον οὗτος	οὗτοι τούτων τούτοις τούτους ----	αὕτη ταύτης ταύτῃ ταύτην αὕτη	αὗται τούτων ταύταις ταύτας ----	τοῦτο τούτου τούτῳ τοῦτο ----	ταῦτα τούτων τούτοις ταῦτα ----

Παρατηρήσεις

1. Είναι η μόνη αντωνυμία που έχει κλητική πτώση στον ενικό αριθμό του αρσενικούκαι του θηλυκού γένους.
2. Το ουδέτερο δεν έχει τελικό -ν στην ονομαστική και αιτιατική ενικού.
3. Οι τύποι του ουδετέρου γένους και οι πλάγιες πτώσεις του αρσενικού και τουθηλυκού γένους έχουν αρχικό γράμμα τ-.

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/diktiki.antonimia2.htm

Ασκήσεις

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a08xm.htm

Το Κοριτσάκι με τα Σπίρτα ~ Hans Christian Andersen.

Παραμονή Πρωτοχρονιάς.
Απόψε μες στο χιόνι
σπίρτα στο δρόμο εσύ πουλάς,
και είσαι τόσο μόνη.
Χρόνια πολλά, χρόνια καλά,
χρόνια ευτυχισμένα,
κι αν περισσεύει μια δραχμή,
σκεφτείτε με και μένα.

Μα ποιος να σταθεί να κοιτάξει, τα σπίρτα σου ποιος να σκεφτεί;
Νυχτώνει σε λίγο, νυχτώνει, διαβάτες περνούν βιαστικοί.

Ένα σπιρτάκι άναψε
μέσα στ άσπρα δάχτυλα της,
πορτοκαλένιο άστραψε
το χιόνι ολόγυρα της.
Και ξάφνου, μπρος στα πόδια της,
μια σόμπα ασημένια
είδε να καίει μια φωτιά
ζεστή μαλαματένια,
και το ποτάμι το βαθύ
που ήταν παγωμένο,
έλαμψε σαν παράθυρο
τη νύχτα φωτισμένο.

Και μες στο βυθό εκεί κάτω, νεράιδες αρχίσαν χορό.
Μα σβήνει το σπίρτο και πέφτει σιωπή και σκοτάδι λευκό.

Ανάβει ολόκληρο κουτί,
κι ακούστηκε κιθάρα,
κι έσταζε φως του γεφυριού
η πέτρινη καμάρα.
Και ήρθε μέσα από το φως,
όπως στα όνειρα της,
η μάνα της με τα φιλιά
και τη ζεστή αγκαλιά της.

Μανούλα κι εσύ, μη μ αφήσεις μονάχη τη νύχτα αυτή.
Φοβάμαι κρυώνω εδώ πέρα. Αχ, πάρε με τώρα μαζί.

Παραμονή Πρωτοχρονιά.
Τώρα ποιος τη θυμάται;
Αχ, δε τη σκέφτηκε κανείς,
μοιάζει σα να κοιμάται.

Μειώνεται η παιδική ευφυΐα μέσω της εκπαίδευσης;

cancão do mar ~ dulce pontes

cancão do mar-Dulce Pontes
from Lagrimas

Lyrics (Portuguese)

Fui bailar no meu batel
Além do mar cruel
E o mar bramindo
Diz que eu fui roubar
A luz sem par
Do teu olhar tão lindo
Vem saber se o mar terá razão
Vem cá ver bailar meu coração
Se eu bailar no meu batel
Não vou ao mar cruel
E nem lhe digo aonde eu fui cantar
Sorrir, bailar, viver, sonhar...contigo


Lyrics (English)

I was going to dance on my little boat
There in the cruel sea
And the sea was roaring to me
Telling me that I should steal
The incomparable light
Of your beautiful eyes
Come and prove the sea right
Come here and see my heart dancing
If I go dancing on my little boat
I won't go to the cruel sea
Nor will I tell where I went to
Smile, dance, live, dream... with you

Χορός και αναπηρία: Ένα μάθημα ζωής

Το στερεότυπο ότι ο χορός συνδέεται με ένα τέλειο ανθρώπινο σώμα, ήρθε να καταρρίψει μέσα από την εμπειρία του ο κ. Γιώργος Χρηστάκης, εμπνευστής και ιδρυτής του χοροθεάτρου ΔΑ.ΓΙ.ΠΟ.ΛΗ. στόχος του οποίου είναι να αποδείξει πως ακόμα και οι άνθρωποι με αναπηρίες μπορούν να προσφέρουν ένα υπέροχο χορευτικό θέαμα, καθηλώνοντας το κοινό. 

Ο κ. Χρηστάκης, που είναι άτομο με αναπηρία, μίλησε την Κυριακή στην ημερίδα με θέμα «Χορός και αναπηρία», μια σπουδαία πρωτοβουλία του Συλλόγου Φίλων Χορού που σαν σκοπό είχε την αφύπνιση του κόσμου και την απόδειξη πως τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο. 
Με παρτενέρ την δασκάλα του συλλόγου κ. Ειρήνη Σπύρου, με την οποία χάρισαν στον κόσμο που παραβρέθηκε στην εκδήλωση, μερικά λεπτά μιας μαγικής συνύπαρξης δύο ανθρώπινων σωμάτων που χορεύουν υπερπηδώντας το «εμπόδιο» της αναπηρίας του ενός εκ των δύο χορευτών. 
Διαβάστε περισσότερα:
http://www.rodiaki.gr/article.php?id=267517&catid=11&maincatid=1

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. 7η ενότητα: "Η λύση του Γόρδιου δεσμού"

Α. Κείμενο
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a07xm.htm

http://www.gkonstantinou.com/school_work/enotita7/enotita7.html 

Γέννηση Αλέξανδρου:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12057/extras/texts/index_07_gennisi_alexandrou/index_07_gennisi_alexandrou.html

Χαρακτηριστικά παραδείγματα ιστορικών προσώπων που επέδειξαν αποφασιστικότητα σε κρίσιμες περιστάσεις:

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12057/extras/activities/index_07_apofasistikotita/index_07_apofasistikotita.html

3. Αλέξανδρος, η κατάκτηση της ανατολής from Kvarnalis75

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας

ζευγνύω (και ζεύγνυμι) [= δένω μαζί με κάτι άλλο, ζευγαρώνω, ζεύω]  θ. ζευγ-, ζυγ- [στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο ζυγοῦ]

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a07xm.htm

Β2. Ετυμολογικά

Παραγωγή ουσιαστικών

Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα (β′ μέρος)

• Ουσιαστικά που δηλώνουν όργανο ή μέσο
Καταλήξεις ουσιαστικών που παράγονται από ρήματα και δηλώνουν όργανο ή μέσο -τρον ή -θρον -τρα ή -θρα -τήρ -τηρία -τήριον -ανον -άνη -όνη -ίς ἄροτρον ξύστρα λουτήρ ἀρτηρία ποτήριον δρέπανον σκαπάνη ἀγχόνη γραφίς < ἀρόω, ἀρῶ < ξύω, ἀποβάθρα < ἀποβαίνω < λούω < ἀείρω < πίνω < δρέπω < σκάπτω < ἄγχω < γράφω
	• Ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο
	Καταλήξεις ουσιαστικών που παράγονται από ρήματα και δηλώνουν τόπο -τήριον -τρα -τρον -θρον ὁρμητήριον παλαίστρα θέατρον βάθρον < ὁρμάομαι, ὁρμῶμαι < παλαίω < θεάομαι, θεῶμαι < βαίνω

Καταλήξεις -τηρας, -τηριο στη νέα ελληνική

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12057/extras/activities/index_07_paragoga_ousiastika/index_07_paragoga_ousiastika.html

Γ. Γραμματική

1. Η αύξηση

Τα ρήματα στην οριστική των ιστορικών χρόνων, δηλ. του παρατατικού, του αορίστου και του υπερσυντελίκου, παίρνουν στην αρχή του θέματος αύξηση, η οποία δηλώνει το παρελθόν. Υπάρχουν δύο είδη αύξησης: η συλλαβική και η χρονική.

ρήματα που αρχίζουν από σύμφωνο		ρήματα που αρχίζουν από φωνήεν ήδίφθογγο
συλλαβική αύξηση		χρονική αύξηση
προσθήκη ενός ἐ- πριν από το θέμα λύω γράφω → → ἔ-λυ-ον ἔ-γραφ-ον		έκταση του αρχικού βραχύχρονου φωνήεντος α, ε → η ἄρχω → ἦρχον ἐλπίζω → ἤλπιζον αι, ει → ῃ αἴρω → ᾖρον εἰκάζω → ᾔκαζον ο → ω ὁρίζω → ὥριζον οι → ῳ οἰκίζω → ᾤκιζον ῐ , ῠ → ῑ , ῡ ἱδρύω → ἵδρυον ὑβρίζω → ὕβριζον αυ, ευ → ηυ αὔξω → ηὖξον εὕδω → ηὗδον

 Παρατηρήσεις

1. Τα ρήματα που αρχίζουν από ῥ-, όταν παίρνουν αύξηση, γράφονται με δύο ρ,
   π.χ. ῥίπτω → ἔρριπτον.
2. Στα σύνθετα ή παρασύνθετα[1] ρήματα με α΄ συνθετικό πρόθεση, η αύξηση μπαίνει μετά την πρόθεση, π.χ. ἀπάγω → ἀπῆγον, ἐκφέρω → ἐξέφερον, ἐγκωμιάζω → ἐνεκωμίαζον.

Ομαλή αύξηση στα σύνθετα ρήματα:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12057/extras/references/index_07/index_07_omali_auxisi.html

2. Οριστική παρατατικού ρήματος& εἰμί

Ο παρατατικός, όπως και στη ν.ε., είναι ο ιστορικός χρόνος που δηλώνει ότι μια πράξη γινόταν διαρκώς ή επανειλημμένα στο παρελθόν.

Το ρ. εἰμί κλίνεται στην οριστική του παρατατικού ως εξής (να συμπληρώσετε τους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών που λείπουν):

α.ε.		ν.ε.
______________	ἦ και ἦν	ήμουν
______________	ἦσθα	ήσουν
(οὗτος, αὕτη, τοῦτο)	ἦν	ήταν
______________	ἦμεν	ήμαστε
______________	ἦτε	ήσαστε
(οὗτοι, αὗται, ταῦτα)	ἦσαν	ήταν

3. Οριστική παρατατικού και αορίστου ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων

Σε αυτή την Ενότητα θα διδαχτείτε τον σχηματισμό της οριστικής έγκλισης του παρατατικού και του αορίστου ενεργητικής φωνής των βαρύτονων ρημάτων.

Σχηματισμός οριστικής παρατατικού ε.φ.

Σχηματισμός οριστικής αορίστου ε.φ.

Κλίση

οριστική παρατατικού		οριστική αορίστου
α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
ἔ-λυ-ον ἔ-λυ-ες ἔ-λυ-ε ἐ-λύ-ομεν ἐ-λύ-ετε ἔ-λυ-ον	έλυνα έλυνες έλυνε λύναμε λύνατε έλυναν	ἔ-λυ-σ-α ἔ-λυ-σ-ας ἔ-λυ-σ-ε ἐ-λύ-σ-αμεν ἐ-λύ-σ-ατε ἔ-λυ-σ-αν	έλυσα έλυσες έλυσε λύσαμε λύσατε έλυσαν

Δες βίντεο:  http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/video%20xronwn/elyon1.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/video%20xronwn/elysa.htm

4. Οριστική αορίστου ενεργητικής φωνής αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων

   Ισχύουν όσα διδαχτήκατε στην προηγούμενη Ενότητα για τη συγχώνευση του άφωνου χαρακτήρα του ρήματος με τον χρονικό χαρακτήρα -σ- στον μέλλοντα:

χειλικόληκτα: -ψα, π.χ. τρέπ-ω → ἔ-τρεπ-σ-α → ἔτρεψα, βλάπτω → ἔβλαψα.
ουρανικόληκτα: -ξα, π.χ. λήγω → ἔληγ-σ-α → ἔληξα, τάττω → ἔταξα.
οδοντικόληκτα: -σα, π.χ. πείθω → ἔπειθ-σ-α → ἔπεισα.

Ασκήσεις

 http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a07xm.htm

World War II in Europe: Every Day

Με το μπλε και σκούρο μπλε χρώμα απεικονίζονται οι δυνάμεις των Συμμάχων, ενώ με το κόκκινο σκούρο και το κόκκινο οι δυνάμεις του Άξονα και των συμμάχων τους. Στο βίντεο φαίνονται οι συνεχείς αλλαγές στην κατοχή περιοχών και χωρών καθώς και η επέκταση των ναζί και η πτώση τους.

Χρήστος Θηβαίος ~ Κλωστές τα μαλλιά σου. Μουσική - Βασίλης Δημητρίου Στίχοι - Μάνος Ελευθερίου

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. 6η ενότητα: "Η ομορφιά δεν είναι το παν".

Α. Κείμενο

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ:
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a06xm.htm

http://www.gkonstantinou.com/school_work/enotita6/enotita6.html

from katerina Prokopiou

Μύθοι
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12056/
Νάρκισσος:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12056/

Τι θεωρούσαν οι αρχαίοι Έλληνες πιο σημαντικό: την εξωτερική ομορφιά ή τον εσωτερικό κόσμο;

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12056/extras/activities/index_06/index_06_erotisi4.html

Όλγα Κοτσιρέα, Αισώπου μυθοπλασίες, ακρυλικό σε ξύλο, 2004

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας

πίνω
 θ. πι-, πο-, πω-
[στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο πιών]

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a06xm.htm

Στίχοι: Χάρης&Πάνος Κατσιμίχας
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Πρώτη εκτέλεση: Χάρης&Πάνος Κατσιμίχας

Το μικρό καρδερινάκι στο απέναντι παρκάκι
φεύγει νύχτα όταν όλοι κοιμούνται
Με το μαύρο παλτουδάκι πάει πίνει εδώ πάει πίνει εκεί
και γυρίζει σπίτι του κουνουπίδι

Βρε γυναίκα τι τρέχει εδώ έχω αρχίσει ν' ανησυχώ
λέει ο πατέρας του θυμωμένος
Και εκείνη του απαντάει Μήτσο το παιδί αγαπάει
στοίχημα πως είναι ερωτευμένος

Β2. Ετυμολογικά

Παραγωγή ουσιαστικών

Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα (α′ μέρος)

• Ουσιαστικά που δηλώνουν το πρόσωπο που ενεργεί

Η λέξη κριτής του κειμένου της Ενότητας, όπως και στη ν.ε., προέρχεται από το ρήμα κρίνω (κριτής< κρίνω) και δηλώνει αυτόν ο οποίος κρίνει, το πρόσωπο δηλαδή που ενεργεί.

Καταλήξεις ουσιαστικών που παράγονται από ρήματα και δηλώνουν το πρόσωπο που ενεργεί
-εύς -ός -της -άς -μών -τήρ -τωρ	γραφεύς < γράφω ἀρωγός < ἀρήγω (= βοηθώ) κριτής < κρίνω φυγάς < φεύγω ἡγεμών < ἡγέομαι, ἡγοῦμαι σωτήρ < σῲζω πράκτωρ < πράττω

• Ουσιαστικά που δηλώνουν ενέργεια, πάθος, κατάσταση ή το αποτέλεσμα ενέργειας

Το ουσιαστικό φυγή που απαντά στο κείμενο της Ενότητας προέρχεται από το θ. φυγ- του ρήματος φεύγω (ορ. αορ. ἔ-φυγ-ον) και δηλώνει ενέργεια. Το ουσιαστικό φύσις (< ρ. φύω) δηλώνει κατάσταση.

Καταλήξεις ουσιαστικών που παράγονται από ρήματα και δηλώνουν:
α. ενέργεια, πάθος, κατάσταση		β. το αποτέλεσμα μιας ενέργειας
-σις -σία -ή -ά -ία -ε-ία -ος -μός -(ε)τός	φύσις < φύω δοκιμασία < δοκιμάζω φυγή < φεύγω χαρά < χαίρω μανία < μαίνομαι βασιλεία < βασιλεύω (κυρίως από ρήματα σε -εύω) τρόμος < τρέμω ὀδυρμός < ὀδύρομαι τρυγητός < τρυγάω, τρυγῶ	-μα -μη -ος

Γ. Γραμματική

Α′ κλίση ουσιαστικών

Η α′ κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά.

• Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά του κειμένου της Ενότητας που ανήκουν στην α′ κλίση.
  
  Οι καταλήξεις των πτώσεων είναι οι εξής:

  	αρσενικά		θηλυκά		αρσενικά και θηλυκά
  	ενικός αριθμός				πληθυντικός αριθμός
  ονομαστική	-ας	-ης	-α	-η	-αι
  γενική	-ου	-ου	-ας/-ης	-ης	-ῶν
  δοτική	-ᾳ	-ῃ	-ᾳ/-ῃ	-ῃ	-αις
  αιτιατική	-αν	-ην	-αν	-ην	-ας
  κλητική	-α	-η/-α	-α	-η	-αι

Παρατηρήσεις

1. Η κατάληξη -ας είναι μακρά, π.χ. τοὺς κριτάς, τῆς ὥρας, τὰς ὥρας.
2. Η δίφθογγος αι, όταν βρίσκεται στο τέλος κλιτής λέξης (πλην ευκτικής ρήματος), είναιβραχεία, π.χ. οἱ κριταί (αλλά τοῖς κριταῖς), αἱ ὧραι (αλλά ταῖς ὥραις).
3. Η γενική πληθυντικού των ουσιαστικών α′ κλίσης τονίζεται πάντοτε στη λήγουσα καιπερισπάται, π.χ. τῶν κριτῶν, τῶν κοχλιῶν, τῶν ὡρῶν, τῶν πηγῶν.
4. Η γενική και η δοτική των ουσιαστικών α′ κλίσης, όταν τονίζονται στη λήγουσα, περισπώνται και στους δύο αριθμούς, π.χ. τοῦ κριτοῦ, τῷ κριτῇ, τῶν κριτῶν, τοῖς κριταῖς, τῆς πηγῆς, τῇ πηγῇ, τῶν πηγῶν, ταῖς πηγαῖς.
5. Τα οξύτονα και παροξύτονα ουσιαστικά α′ κλίσης διατηρούν τον τόνο τους στην ίδια συλλαβή σε όλες τις πτώσεις (στη γενική βέβαια του πληθυντικού όλα τονίζονται στη λήγουσα), π.χ. ὁ κριτής, τοῦ κριτοῦ, τῷ κριτῇ, τὸν κριτήν.
6. Προσοχή στην κλητική ενικού των αρσενικών σε -ης! Τα περισσότερα σχηματίζουν κλητική σε -α βραχύ. Μόνο τα ουσιαστικά σε -δης (π.χ. εὐπατρίδης) και το κύριο όνομα Αἰσχίνης διατηρούν την κατάληξη -η.
7. Τα θηλυκά σε -η στον ενικό διατηρούν το -η σε όλες τις πτώσεις. Τα θηλυκά σε -α στον ενικό διατηρούν το -α σε όλες τις πτώσεις, εκτός από όσα πριν από το -α έχουν σύμφωνο (πλην ρ). Τα τελευταία έχουν κανονικά κατάληξη -α βραχύκαι το τρέπουν στη γενική και δοτική του ενικού σε -η, π.χ. ἡ χώρα → τῆς χώρας, τῇ χώρᾳ, αλλά ἡ γλῶσσα → τῆς γλώσσης, τῇ γλώσσῃ.

Ασκήσεις

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a06xm.htm

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ. Εκδήλωση αφιερωμένη στον Κ.Π.Καβάφη

Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Καστοριάς διοργανώνει φιλολογική εκδήλωση 

αφιερωμένη στα 150 χρόνια από τη γέννηση 

του αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Π. Καβάφη 

την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2013 και ώρα 18.00 

στην Αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Καστοριάς.

Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο κ. Λάμπρος Βαρελάς,

επίκουρος καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Τμήμα Φιλολογίας 

του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 

με θέμα: «Ο Κ. Π. Καβάφης στο μεταίχμιο πολιτισμών και θρησκειών».

Θα ακουστούν ζωντανά μελοποιημένα ποιήματα 

από τους μαθητές του Γενικού Λυκείου Άργους Ορεστικού,

Ιωάννα Γιαννοπούλου και Θεμιστοκλή Χατζή.

http://synfika.blogspot.gr/